გოლი თარაყი ანარბანუ და მისი ბიჭები

   მეჰრაბადის აეროპორტი, რეისი #726, ეარფრანსი. ნაშუაღამევის ორი საათი, გრძელი უძილო ღამე. დაღლა, ღელვა და ფორიაქი, შინაგანი წუხილი და მოუსვენრობა, რომ მივდივარ, ვრჩები და აღარ ვბრუნდები (ამაო ფიქრები). ანდა, პირიქით, აქვე, საყვარელ თეირანშივე – მისი ცუდითა და კარგით – ვრჩები და არსად მივდივარ (კიდევ უფრო ამაო გადაწყვეტილება). მოკლედ, ჯანდაბა ამ წანწალს, ამ დაუსრულებელ წადი-მოდის (დაუსრულებელს ჩემს ცხოვრებაში), ამ ღამეულ ფრენებს, ჩემოდნების თრევას, საბაჟოს „განსაწმენდელში“ სხეულის, ფეხსაცმლის, ჯიბისა და ჩანთის, ცხვირის ნესტოებისა და ყურის ნიჟარების დამამცირებელ ჩხრეკას.
დამშვიდობება უსიტყვოდ, უმზერლად, ცივად და ნაუცბადევად, შეფარული ბოღმით და უმიზეზო წყრომით, რომ ვერც შეიმჩნევ; სიმწარე, რომელიც უნდა ჩაყლაპო და გაქრე.
   ქალების შესასვლელი. ჩემი გარეგნობა მიუღებელია. თავსაფარი გადამვარდნია, ლაბადის ქვედა ღილი გამხსნია. დიახ, კარგი, მართალი ბრძანდებით. თავს ვიწესრიგებ. მებარგული, ჩემი ტვირთი რომ მოიტანა, ჩქარობს. ფულს მთხოვს. სხვა მგზავრთან აპირებს მიბრუნებას.
ვეუბნები: „საბაჟომდე უნდა გამომყვე“.
შეთანხმებულები ვიყავით. თავისაზე დგას. წასვლა უნდა. ჩემს ჩემოდანს კონვეიერზე დებს, რომ შემოწმება გაიაროს. სხვა მგზავრზე მითითებს.
თავს ვიმშვიდებ: „არ გაბრაზდე, ქალბატონო, გაუშვი. ასეა. მიეცი ფული და წავიდეს“. კედელი ყოფს იქითურებს აქეთურებისგან. ისინი – ვინც რჩება და ესენი – ვინც მიდის. ორივე მხარე სევდიანია და გაცრეცილი. უთქმელი სიტყვები და მრავლისმთქმელი მზერა მინაში ატანს და ნაცრისფერ ნისლად ილექება სახეებზე. ჩემი ჩემოდნის შიგთავსს გულდასმით იკვლევენ.
რაღაც საეჭვო და საშიში აღმოაჩინეს, რაც, არ ვიცი, რა უნდა იყოს.
მუქარით უთითებენ ჩემს ჩემოდანზე: – მკვლელობის იარაღია.
– რა მკვლელობის იარაღი? ჩემს ჩემოდანში?
მებაჟე თანამშრომელს ესაუბრება. იხრებიან და ეკრანზე ბუნდოვან გამოსახულებას აკვირდებიან.
გამცილებლები მინის კედლიდან გვითვალთვალებენ, აქეთურები ჩურჩულებენ. თვალებში უხმო შეკითხვა უკრთით. ერთ წამში შეიცვალა ჩემი ხატი. მათ თვალში სახიფათო პიროვნება ვარ. დამნაშავე რომ ვარ და დასჯის ღირსი, ეს უეჭველია.
ტერორისტი? ვინ იცის. ყველაფერი შესაძლებელია.
მკვლელობის იარაღი დერვიშის ოქროსფერი ნაჯახი აღმოჩნდა, რომელიც ჩემი ბიჭისთვის ვიყიდე ისპაანის ერთ მიყრუებულ საწვრილმანოში. მუქთი არ ყოფილა, თუმცა კაცის მოსაკლავად არ გამოდგება. მით უფრო – პილოტის.
ჩემს ჩემოდანს გვერდზე დგამენ. დეტალურად უნდა გაჩხრიკონ. მგზავრები ეჭვითა და გაოცებით მიმზერენ, იქნებ – შიშითაც. მე და ჩემს ჩემოდანს მოგვშტერებიან.
ვეუბნები: „ბატონო, ეს ხომ ძველისძველი ნაჯახია, დერვიშების ნაქონი. მომეწონა და ვიყიდე. ჩემოდანში მიდევს. ხომ არ შემიძლია, გამოვიყენო? რაში გამოვიყენებ?“
ყური დახშული აქვთ. ნაჯახი – მკვლელობის იარაღი ფრთხილად ამოაქვთ ჩემი ჩემოდნიდან. ხალხი მიშტერებია. საბაჟოს მოხელე ამბობს, რომ ძველებურია, ანტიკური, ძვირფასი, კულტურული მემკვიდრეობაა.
რას არ გაიგებ! ქვითარი თან მაქვს. ხუთი ათასი თუმანიც არ ღირს. ზედ არაბული სიტყვებით, როგორც ჩანს, ყურანის აიაა გამოყვანილი.
– ბატონმა თუთიმ უნდა შეაფასოს.
მიკროფონით ბატონ თუთის იძახებენ. ერთი-ორი კაცი იცინის, ვიღაც ხმადაბლა თუთიყუშივით იმეორებს ერთ სიტყვას. მკლავზე ხელს მავლებენ.
– ქალბატონო!
მოხუცი ქალია, რაღაცას მეუბნება, რაღაცას მთხოვს. არ მესმის. ვჩქარობ. მკვლელობის იარაღის საქმე უნდა გავარკვიო.
ვეუბნები: – არ მინდა ეს ნაჯახი. თქვენი იყოს. მომეშვით.
ჩემი ბედი ბატონი თუთის ხელთაა. უნდა დაველოდო. ახია ჩემზე!
მოხუცი ქალი მხარზე ხელს მარტყამს და ისევ მეუბნება: – ქალბატონო, შენ შემოგევლე, გვიანდება. მეშინია, არ დავრჩე.
სოფლელი მოხუცია, დაბნეულ-დაფეთებული. მევედრება, რომ საბაჟოს ანკეტა შევუვსო. მეუბნება: – ქალბატონო, ვერ ვხედავ, წესიერად წერა-კითხვაც არ ვიცი. ჩემმა ბიჭებმა მითხრეს, დედი, ჩაჯექი და ჩამოდიო. არ ვიცოდი, ასე თუ გავწვალდებოდი, საპასპორტო განყოფილებაში ორჯერ გული შემიღონდა. მოვკვდი.
ვეუბნები: – მაცალე, საქმე მაქვს. სხვას სთხოვე. მეუბნება: – ვის? არავის არ სცალია. გამოწკეპილ ყმაწვილზე ვანიშნებ.
მეუბნება: – უკვე ვთხოვე. ევროპაში გაზრდილა. არ იცის წერა. მეშინია, ვაითუ, ჩემმა ბიჭებმაც აღარ იციან. ვაითუ, დაავიწყდათ სპარსული. ღმერთმა დამიფაროს! მიკროფონი კვლავ ბატონ თუთის უხმობს. დედაბერი არ მეშვება. ერთ ადგილას წრიალებს. არ იცის, სად წავიდეს და რა ქნას.
მეკითხება: – ქალბატონო, შვედეთის თვითმფრინავი სად არის?
მის პასპორტს ვფურცლავ. ცარიელია. პირველად მგზავრობს. ანარბანუ ჩენარი ჰქვია. ჩქარ-ჩქარა ვუვსებ ანკეტას. 1296 წელსაა დაბადებული. ოთხმოცდასამი წლისაა. ჩემი თანამგზავრია, იმავე რეისით მოფრინავს პარიზში და იქიდან – შვედეთში.
მეუბნება: – ათი წელია, ბიჭები არ მინახავს. გული ამოვარდნაზე მაქვს. ვუთხარი, თქვენ შემოგევლეთ, რისთვის წახვედით ქვეყნის დასალიერში? ვითომ ჩვენს იაზდს რა ნაკლი და ხინჯი ჰქონდა? გაჯიუტდნენ, უნდა წავიდეთო. ღმერთმანი. ჩემი ცხონებული ქმარი ამბობდა, ჭაბუკური სიგიჟეა და წამოუარათო. ბატონი თუთი დამეძებს. დაბალია და გამხდარი, ათი წლის ბავშვისოდენა, მაგრამ ცხვირი აქვს დიდი და ბებერი, სათვალის შუშები კი – ჩაის ჭიქის ფსკერივით სქელი. ნაჯახს სინჯავს. არაფერს ამბობს. სინათლეზე გაჰყურებს.
მეუბნება: – ეს ძველებური ნაჯახია.
თავს ვუქნევ. ანარბანუც იჭყიტება. ნაჯახის პირს უსვამს ხელს.
მეუბნება: – ქალბატონო, საჩუქრები გაწყდა? ეს ხომ დერვიშებისაა.
ვეკითხები: – ძველებური, ანუ როდინდელი?
ბატონ თუთის ჩემი სიჯიუტე აღიზიანებს. არ სცალია. ამბობს: – პირი აქვს ძველებური, სახელური კი ახალია.
ასეა თუ ისე, ეს ნაჯახი საშიშროებას წარმოადგენს, რამდენადაც მისით მფრინავის, მთელი ეკიპაჟის და წესრიგის დამცველების აკუწვა, მგზავრების მძევლად აყვანა და თვითმფრინავის აფრიკაში გატაცებაც შეიძლება.
ვეუბნები: – თქვენი იყოს აქემენიანთა ნაჯახი.
არ შვრებიან. უკან უნდა დაბრუნდეს. დედაბერი ნაბიჯით არ მცილდება. ბატონი თუთი ჩქარობს. ეძინება. ამთქნარებს.
ნაჯახს ვიღებ და აეროპორტის დარბაზში გავდივარ, რომ ჩემს მეგობარს გადავცე, გასაცილებლად რომ გამომყვა. გამცილებელი აღარ ჩანს.
მინის იქით მდგარნი იცინიან და ტაშს მიკრავენ. უხერხულობისგან ტანში მცრის.
   ორმოც-ორმოცდაათკაციანი ჯგუფი – მოხუცი და ახალგაზრდა, ნაირ-ნაირი ზომისა და ასაკის ბავშვი – მიმჭკნარი კალებით ხელში ინდოეთიდან ჩამოსულ რეისს ხვდება. ერთი ვაი-უშველებელი და ღრიანცელი დგას.
რომელიღაც ბავშვი წიხლს მაზელს, გარბის და აღფრთოვანებით აქნევს დამჭკნარ თაიგულს.
   ნაჯახს მებარგულს ვჩუქნი, კართან რომ დგას. აქოშინებული და ხასიათწამხდარი ვბრუნდები და ვხედავ, რომ მოხუცი ქალი შეშფოთებული, დაბნეული აცეცებს თვალებს. გზას ვერ აგნებს. მისი მზერის არეში ვექცევი. აღტაცებულია. ხელს მიქნევს. ჩემკენ მოიწევს.
მეუბნება: – ქალბატონო, სად იყავი? მე ვიფიქრე, წახვედი და დამტოვე.
მომდევს. მძიმე ჩანთა აქვს და ქშენა-ქშენით მოიწევს. ოფლი ღვარად ჩამოსდის თავ-პირიდან. ლაბადის ჯიბიდან კუბოკრულ ცხვირსახოცს იღებს და სახეს იმშრალებს, ნახევარი სუფრისხელა ცხვირსახოცს.
მეუბნება: – ქალბატონი სოჰეილა ჩვენი სოფლის მასწავლებელია. ყველა ქალაქის სახელი იცის ამქვეყნად. ასე მითხრა, დეიდა ანარი, შვედეთში ზაფხულშიც ყინავსო. ას ორმოცდაათგრადუსიანი ყინვააო. ძროხები და ცხვრები პირდაპირ ფეხზე მდგარნი იყინებიანო. მეც, რაც შალის ტანსაცმელი მქონდა, ზედ ჩავიცვი. ახლა ისე მცხელა, ლამის დავიხრჩო.
თვითმფრინავი ერთი საათით აგვიანებს. შეიძლება, ორითაც. ვინ იცის! გამცილებლები სევდიანი მოთმინებით, მედგრად იცდიან მინის ტიხარს იქით. აქეთურები იქითურებს უცქერენ. მათი ხმა არ ისმის.
გაფრენის დრო და საათი განსაზღვრულია, მაგრამ ვერ ენდობი. ათასი ეჭვი, „იქნებ“ და „ვაითუ“ ეხვევა გარს. თავში ათასი შავი ფიქრი მიტრიალებს: ვაითუ, არ გამიშვან? ვაითუ, ვეღარ ვნახო ისინი, ვინც მიყვარს? იქნებ, მავანი და მავანი ჩემს არყოფნაში მოკვდეს? ამ „ვაითუს“ ბოლო „აღარასოდეს“ ერთვის, „აღარასოდეს“ კი მწარე და პირქუში სიტყვაა, რომელიც სულ ახლახან შემომეპარა გონებაში, როგორც სიკვდილის მდუმარე განცდა და, თავის გამოჩენის მოლოდინში, მის კუნჭულებში მიიმალა.
ანარბანუ ჩენარი ჩუმად, უხმოდ, ლანდივით მომდევს. უცბად ლაპარაკს იწყებს. ხელები უკანკალებს. აბნეული მზერიდან მღელვარება იფრქვევა.
მეუბნება: – ნეტავი იმას, ვისი შვილებიც გზაზე დგანან. ჩემი ბიჭები ბავშვობიდანვე ფორიაქში იყვნენ, მოსვენება არ იცოდნენ. არ მოსწონდათ სოფლელები. სულ ქალაქში მიიწევდნენ, თეირანში უნდოდათ წასვლა. სადმე, სხვა ადგილას. სად? თვითონაც არ იცოდნენ. ჩვენ რომ ვიყავით ახალგაზრდები, ერთი ადგილი ვიცოდით მხოლოდ. იაზდი ჩვენთვის ქვეყნიერების თავი და ბოლო იყო.
ქვეყნიერების თავი და ბოლო!
   ვეუბნები: – ბედნიერი ხარ, დეიდა, რომ შენი ადგილი გიპოვია.
გონებით თავის ბიჭებთანაა. არ ახსოვს, სადაა და რამსიგრძე გზა უდევს წინ. თვალებში ოცნება უდგას: იაზდი, რომელიც უკან დარჩა და უცნობი ქალაქი, წინ რომ ელოდება.
მეუბნება: – ჩემს ბიჭებს წერილი მივწერე. მე ხომ არ ვიცი წერა-კითხვა. ვამბობდი და ქალბატონი სოჰეილა წერდა. ვკითხე, მანდ, ქვეყნიერების მეორე ბოლოში, კარგად და ჯანმრთელად ხართ? მიპასუხეს, დედი, ჩვენ აქ ახლობელი და ნათესავი არავინ გვყავს. ყინვა ძვალ-რბილში გაგვიჯდა. ღამღამობით ვტირით კიდეც. ახლა ამერიკაში ვაპირებთ წასვლასო. სოჰეილამ მითხრა, ამერიკა სატანააო. ჩემმა ქმარმა ერთი სიკვდილი გაათავა. ასე თქვა, ჩემი შვილები მაწანწალები გახდნენო. მიწას მოსწყდნენო. სადაც არ უნდა წავიდნენ, ყველგან მაწანწალებად დარჩებიანო.
ვეუბნები: – დაუჩქარე, ხელჩანთა უნდა აჩვენო.
ქალბატონ ანარის ორი ხელჩანთა აქვს. ერთს ხსნის. ხარახურითაა სავსე: რამდენიმე კოლოფი ტკბილეული, იაზდური თავთის ქსოვილის ორი-სამი ნაჭერი, რამდენიმე პლასტმასის ჭიქა და მამაკაცის ორი წყვილი ფეხსაცმელი – ბიჭების საჩუქარი. მეორე ჩანთა ბროწეულით და ბადრიჯნითა აქვს სავსე.
მეუბნება: – ჩემი ბაღის ბროწეულია.
…მთავრდება. ამ ეტაპსაც გავდივართ. ვიღებთ ჩემოდნებს და მივდივართ. ქალბატონი ანარი მე მომდევს. მის ბილეთს ჩემსასთან ერთად ვაჩვენებ. ადგილებს ვარკვევთ. მეორე სართულზე ავდივართ. პასპორტი ხელში მიჭირავს. სრულიად უმიზეზოდ, ალბათ, ჩვეულების გამო, ვიწყებ ღელვას. თითქოს უსიამოვნო ამბის მოლოდინში მიშფოთავს გული. მეშინია, ვაითუ, რაღაც მაკლდეს ან მეტი მქონდეს, იქნებ პასპორტში ბეჭედი არ იყოს ჩარტყმული და ამან დამაბრკოლოს. რატომ? არ ვიცი. ყველაფერი შესაძლებელია. ყველასთვის ნაცნობი ფორიაქია.
კეთილად მთავრდება.
   სხეულის ჩხრეკა შეუმსუბუქებიათ, წინანდელივით აღარაა. ანარბანუს ღიტინის ეშინია. როგორც კი ხელს ახებენ, ისტერიული სიცილი უტყდება და ერთიანად იკლაკნება. ოქროს სამაჯურები უკეთია ორივე მკლავზე და თითზე – აყიყისთვლიანი ბეჭედი. ყველაფერს აჩვენებს. ზედმეტად ცდილობს და აღელვებით ათვალიერებს გარშემო მყოფთ. ერთი წყვილი იაგუნდის საყურე ჯიბეში ჩაუმალავს. იაფფასიანი საყურეა. ეშინია, არ უპოვონ და ძვირფასეულობის კონტრაბანდისთვის არ დაიჭირონ. უპოვეს კიდეც. ერთიანად კანკალებს. ამბობს: – ეს საყურეები რძლისთვის მიმაქვს. სოჰეილამ მაჩუქა. მიწა გამისკდეს, თუ ვტყუოდე. ევროპელი რძალი მყავს. მუსლიმი გამხდარა. ნამაზსაც ასრულებს – და ევედრება მოხელეებს.
არავინ ერჩის. შეუძლია წავიდეს. საყურესაც ატანენ.
მეუბნება: – ჩემმა უფროსმა ბიჭმა ევროპელი ცოლი მოიყვანა, შვედეთის სოფლიდან. ვეუბნებოდი, ჩამოდი, შვილო, მშობლიურ ქალაქში, იაზდელი გოგოები მზეთუნახავები არიან. როგორ ველაპარაკოთ შენს ცოლს, ჩვენ ხომ შვედური არ ვიცით?
   მოსაცდელ დარბაზში შევდივართ. ანარბანუ ჩემ გვერდით სავარძელში ეშვება. თვლემს. რაღაცას ბუტბუტებს თავისთვის. თავი მკერდზე ჩამოვარდნია, ფეხები გაუშლია. ალბათ, თავისი მოუსვენარი ბიჭები ესიზმრება, უკეთესი ცხოვრების საძებნელად ყინულის ქვეყანაში რომ წასულან. წინ იხრება და სკამიდან ცურდება. ადგილიდან ვხტები. განაპირას მჯდარი მგზავრიც საშველად მოიწევს. ვაყენებთ. გაოგნებულია. ვერ ხვდება, სად არის. პატარა ბიჭუნა ხმამაღლა იცინის, ქალი სევდიანად აქნევს თავს.
– ქალბატონო, – ხმა მოგუდული აქვს.
თავსაფარს ვუსწორებ, თავს იწესრიგებს. სწორდება, ცდილობს, გაიღიმოს მაინც, თუ ვერ გაიცინებს. ცდილობს, თავი დაიჭიროს, მაგრამ თვალებს დაღლილობა და ძილი უბინდავს, მოხუცი სხეული, საცაა, დაეცემა.
მგზავრებს უხმობენ. უნდა ჩავსხდეთ. წამსვლელები ერთმანეთში ირევიან და გასვლას აძნელებენ. ანარბანუ ჩქარობს და ხალხში მიძვრება. ტრაპთან შეშინებული და აღელვებული ჩერდება და თვითმფრინავის უზარმაზარ ფრთებს მიშტერებია.
მისი ხელბარგი ძალიან მძიმეა. განძრევის თავიც აღარა აქვს. ორ საფეხურს ადის და ჩერდება. გზას კეტავს. აეროპორტის მოხელე ეხმარება, იღლიებში სტაცებს ხელს და კიბე-კიბე, ციმციმ აჰყავს ზევით.
მისი ადგილი ჩემ გვერდითაა. აღფრთოვანებულია. ჯდება და ჩანთებს ჯახირ-ჯახირით იდგამს ფეხქვეშ.
ამბობს: – ვაი, ბიჭებო, ნეტავ, მოგესვენებინეთ! ნეტავ, ასე არ მყვარებოდით და მაწანწალად არ გექციეთ.
ფეხსაცმელს იხდის. კვნესის. სქელი, შავი წინდები აცვია. სცხელა. სახეზე ხვითქი გადასდის.
   მეუბნება: – მადლობა ღმერთს, რომ თქვენ გვერდით ვზივარ. სოჰეილამ მითხრა, დეიდა ანარი, იქნებ ბედმა გაგიღიმოს და ისეთი ადამიანის გვერდით მოხვდე, ქალიშვილივით რომ გეყოლებაო. აფსუს, რომ ქალიშვილი არ მყავს, ქალიშვილი მუდამ დედასთანაა. არც გამიშვებდა შვედეთში. თქვენ? გყავთ შვილები?
ზურგს ვაქცევ და სახეს ბალიშში ვრგავ. უნდა წავიძინო.
ანარბანუს რბილი, ხორციანი მკლავები ოდნავ მაწვება მხრებზე. თბილი, მოქანცული სხეულით სავარძელში იშლება და ჩემი სკამის ნახევარსაც ავსებს. მის სუნთქვას შიმშილის უსიამოვნო ოხშივარი მოჰყვება, სხეულს კი სასიამოვნო სუნი აქვს. საბნის კუთხეს სახეზე ვიფარებ და ქუთუთოებზე ჩამოწოლილ ძილს თვალს ვუშტერებ. მეკითხება: – ქალბატონო, თქვენც შვედეთში მოდიხართ?
თავს ვაქნევ.
მეუბნება: – მეშინია, არ დავრჩე.
პასუხს არ ვცემ.
– ქალბატონო, შვედეთში რომ მივალთ, მითხარი.
ვეუბნები: – დაიძინე, დეიდა ანარი, დაიძინე.
სტიუარდესა უსაფრთხოების ქამრებს ამოწმებს.
მე ქამარი შეკრული მაქვს. ანარბანუს თვითმფრინავით მგზავრობისა არაფერი გაეგება. დაბნეულია, წრიალებს. იდაყვს მკრავს გვერდში.
– ქალბატონო, მე რომ უცხო ენა არ ვიცი!
სტიუარდესა ცდილობს, ქამარი შეუკრას. ქამრის ბალთა ანარბანუს ქვეშ მოჰყოლია, ვერ გამოაქვს. ხელს წვალებით ვყოფ მისი მდუღარე, დაღლილი სხეულის ქვეშ. ეღიტინება. ისტერიულად კივის და ბჟირდება.
ვეუბნები: – ერთი წუთით წამოდექი.
ბალთას ხელს ვავლებ და ვექაჩები. არ მომყვება. მეტად ვეწევი. ტყუილად ვირჯები. მსუქანია და მძიმე. ხელზე მაზის და არც ინძრევა. სტიუარდესა ცდილობს, დამეხმაროს, მეორე მხრიდან უყოფს ხელს ანარბანუს. ანარბანუს ეღიტინება. ზევით-ქვევით ხტის, წრიალებს, უცბად მე მასკდება და ქამარიც ცურდება სკამიდან.
– ვაი, მოვკვდი, ქალბატონო! გავსკდი, იმდენი ვიცინე. ნეტა ჩემს ბიჭებს ენახათ. და ისევ ისტერიულად იცინის. ჩემს ხელს იღებს და თავის თბილ, გაუხეშებულ ხელებში უჭირავს.
   ალერსიანი, სასიამოვნო სახე აქვს. მრგვალი შავი თვალები უბრწყინავს. კვლავ მიმეორებს: – ქალბატონო, მითხარი, შვედეთში როცა მივალთ. ვაითუ, დავრჩე. ვუხსნი, რომ თვითმფრინავი ავტობუსს არ ჰგავს, ბევრგან რომ ჩერდება. თეირანის აეროპორტიდან რომ აფრინდება, შარლ დე გოლის აეროპორტში დაჯდება. მაშინ უნდა ჩამოვიდეს და სხვა თვითმფრინავში გადაჯდეს. სულ მთლად იბნევა. არეული თვალებით მიცქერს. ვერ გაუგია, რას ვამბობ. შვედეთი ერთადერთი ადგილია, რომლის შესახებაც სმენია და რომელიც ახსოვს.
   მეუბნება: – ქალბატონო, სამი დღეა, გზაში ვარ. იაზდიდან თეირანამდე ავტობუსით ვიარე. გზაში ავტობუსი გაფუჭდა. საბურავი გაუსკდა და გზას ასცდა. ერთ მოხუცს დაეჯახა. იმ უბედურმა სული უფალს მიაბარა. მოკლედ, თავს არ მოგაბეზრებ, ღამე გზაში გავათიეთ. კოღომ და ბაღლინჯომ ერთიანად დამჭამეს. კინაღამ მოვკვდი. ვფიქრობდი, გზას ვერ გავუძლებ-მეთქი. ათასი სატკივარი მაქვს. ასაკითაც ოთხმოცზე მეტის ვარ. მაგრამ ამ ორი ბიჭის ნახვის მოლოდინი ძალას მმატებს. ჩემს ჩანთას რომ უყურებთ, ბადრიჯნითა და ბროწეულითაა სავსე. რამდენიმე ბოთლი ბროწეულის საწებელაც მიმაქვს. რა საწებელაა, იცი? ჩემი სოფლისაა. ამიტომაც მქვია დეიდა ანარი.
ხმამაღლა იცინის. ჩანთას ხსნის და ორი მსხვილი, წითელი ბროწეული ამოაქვს.
– აი, ისიამოვნეთ.
თავს ვაქნევ. ბროწეულს ხელებში სრესს. თვალს არ ვაშორებ ბროწეულის სრიალა კანს, ბუშტივით რომ გათხელებულა და, სადაცაა, გასკდება.
ვეუბნები: – არა, არა, არ მინდა, ნუ ჭყლეტ! – და შორს ვიწევი. თეთრი ლაბადა მაცვია.
– ნუ გეშინია, ქალბატონო. ეს ჩვეულებრივი ბროწეული კი არ არის, სიყვარულის ბროწეულია, – და ღონიერი თითებით აწვება ამოზნექილ კუთხეებს. – მე ბროწეულის ხეებქვეშ გავიზარდე. დედ-მამა არ მყავდა. დედის რძის ნაცვლად ბროწეულის წვენი მაწოვეს. ტოტებს ვიწევდი და დარბილებული ბროწეულის წვენს ვისრუტავდი. თითქოს დედის ძუძუს ვწოვდი. ხალხი მეუბნებოდა, ანარაქ, ეს ხე დედაა შენიო. სიყვარულის ხეა. იქვე ჭადრის ხე იდგა. მეუბნებოდნენ, შენი მამააო. ასე გამიჩნდა დედაც და მამაც. მოწმობის ასაღებად რომ მივედი, სახელი მკითხეს. ვუთხარი, ანარაქი მქვია-მეთქი. მამის სახელიო? ჩენარაქი-მეთქი. გამიბრაზდნენ, წადი, დაგვეკარგე, შენ რა, ხეებმა გშობესო? დიახ-მეთქი.
მშვიდი ხმა აქვს, თვალები უცინის. პატარაა, მრგვალი და პუტკუნა, იატაკამდე ფეხს ვერ აწვდენს. სახეც წითელ, დარბილებულ ბროწეულს მიუგავს, ალისფერი ლოყებითა და სველი ტუჩებით. საყვარელი და მხიარული მოხუცია. ვერ ისვენებს და პატარა ფუნჩულა ფეხებს აქნევს.
ძილი გამიკრთა.
   ერთი საათია, რაც ავფრინდით. საუზმე მოაქვთ. დეიდა ანარი მშიერია და თავის ჯემიან პურს ერთბაშად სანსლავს.
მეკითხება: – არ გშია, ქალბატონო? რატომ არ ჭამ?
და, ჩემივე ნებართვით, ჩემი საუზმის ნარჩენს სულ წკლაპუნ-წკლაპუნით მიირთმევს.
მეკითხება: – თქვენც გყავთ შვილები?
თანხმობის ნიშნად თავს ვუქნევ.
– თქვენთან არიან?
– დიახ.
– რა ბედნიერი ხართ. შვილები ხომ ადამიანის სიცოცხლის წვენია. მე კი თორმეტი წელია, ბავშვები არ მინახავს. როდის მეღირსება იმის გაგონება, რომ ჩემი შვილები, დეიდა ანარის შვილები, ევროპიდან დაბრუნდნენ?
უფროსმა ბიჭმა მომწერა, ნამაზს ვასრულებ, სამშობლოსთვის ვიბრძვიო. ვკითხე, ვის ებრძვი-მეთქი? მომწერა, სამშობლოსა და სარწმუნოების მტრებსო. უმცროსი ბიჭი ამეების კაცი არ არის. წელიწადში ერთხელ მწერს და ტკბილად მელაპარაკება. მწერს, ჩამოდი, დედი, ერთად ვიაროთ კაფეში საცეკვაოდო. ტყუის მამაძაღლი, მაგრამ ამ ტყუილითაა, კაცს რომ თაფლავს. ის ერთი სულ ომზე ფიქრობს, ერთთავად თავის მოსაჭრელად იწევს. ვეკითხები: „ყასაბი ხარ? მკვლელი ხარ?“ მეუბნებოდა, ერთხელაც იქნება, პოლკოვნიკ ზამანის მოვკლავო. უბედურმა ჩემმა ქმარმა თავში წამოარტყა: „ვირო, პოლკოვნიკი მუსლიმია, ცოლ-შვილი ჰყავს, ცოდვაა!“ დაიჟინა. თქვა, მავანსაც მოვკლავო. ტყუის, ურცხვად ტყუის. ორჯერ შეირთო ევროპელი ცოლი. პირველი ცოლი კატას ჰგავდა. ერთი მუჭა ძვლები იყო. ჩემმა ქმარმა ერთი გადააფურთხა, რძლის სურათი დახია და საპირფარეშოში ჩაყარა. მალე უმცროსი ბიჭის სურათი მივიღეთ. თმა ქერად შეეღება. ბადრ მთვარეს დამსგავსებოდა, გოგოსავით იყო. მწერდა, დედი, მე აქაურ საზზე ვუკრავ და ქორწილებში ვმღერიო.
   ჩემმა ქმარმა თქვა, შეგვარცხვინა, წარბები ამოუპუტავს, ფერუმარილი უსვია, ეს ჩემი შვილი არ არისო. ასე თქვა, შვილები აღარ მყავსო და მგლოვიარედ დაჯდა. იმდენი იტირა, მართლა მოკვდა. ქმარ-შვილის გარეშე ცხოვრება ჯოჯოხეთად მექცა. წავედი და ბროწეულის ძირში წამოვწექი. ეზრაილს ველოდი, რომ მოსულიყო და წავეყვანე. უცბად გავიგონე, ხალხი მეძახდა. ფოსტალიონი მოსულიყო. ახლაც ყურში მიდგას მისი ველოსიპედის ზარის ხმა. რას აჟღარუნებდა?! სოფლის ბავშვები ღობეზე შემომსხდარიყვნენ და ტაშს უკრავდნენ. მამასახლისიც მოსულიყო. მითხრა, რას ჩამომჯდარხარ, დეიდა ანარი, ევროპიდან წერილი მოგივიდაო. ფოსტალიონს წერილი გამოართვა, კონვერტი და მარკა თვითონ წაიღო, ასე თქვა, დოკუმენტია, რეგისტრაცია სჭირდებაო. უმცროსი ბიჭისგან იყო. მწერდა, ადე, დედი, აქ ჩამოდი. შენ გამო გული მისკდება, მეშინია, შენც არ მოკვდეო. ოჰ, ქალბატონო, თითქოს ასი წლით გავახალგაზრდავდი. ადგილიდან წამოვფრინდი. შენ შემოგევლოს დედა, შვილო, რა ვუყო, რომ ქალს დამსგავსებიხარ? როგორიც ხარ, ჩემი სისხლი და ხორცი ხარ. სად არის შვედეთი? გავიკითხ-გამოვიკითხე. ჩემს სოფელში არავინ იცოდა, სად იყო. მამასახლისმა მითხრა, არ წახვიდე, გზაში მოკვდებიო. მე ვუთხარი, ფეხითაც რომ მომიწიოს, მაინც ჩავალ-მეთქი. ხალხმა მითხრა, შვიდი ზღვაა გადასავლელიო. ვუთხარი, გადავივლი-მეთქი. ღმერთი მიშველის. ბავშვებს ლოდინით თვალები დააწყდათ. უფროსი ბიჭი ნერვიულია, დილიდან საღამომდე იმეორებს, რომ შური უნდა იძიოს. ნამდვილი მეამბოხეა. შაჰის დროს ორჯერ იჯდა ციხეში. მაინც არ დაწყნარდა. ისევ იმას ამბობდა, ყველა ჩამოსახრჩობიაო. შური უნდა ვიძიოო. ვუთხარი, დედიკო, ყველანი ღვთის შვილები ვართ-მეთქი. არაო, ნუ მკრეხელობო. მხოლოდ ჩვენ ვართ ღვთის შვილებიო. დანარჩენები სარწმუნოების და სამშობლოს მტრები არიანო. ერთ დღეს ჩვენს სოფელში რამდენიმე პოლიციელი ჩამოვიდა. ჩემს ბიჭს ეძებდნენ. პოლკოვნიკ ზამანის სარდაფში დაიმალა. ორმოცი დღე იმალებოდა. პოლკოვნიკი პურსა და წყალს აწვდიდა. სანამ, ბოლოს და ბოლოს, მთაში არ გაიჭრა. სამი წელი არაფერი ვიცოდით მისი, გვეგონა, მოკვდა. სამი წელი ვგლოვობდით. ვამბობდით, მოწამებრივად დაიღუპა-მეთქი. ხალხი გვილოცავდა და გვისამძიმრებდა. ხალიჩა გავყიდეთ, ფული მეჩეთში მივიტანეთ, რომ ბიჭის მოწამებრივი სიკვდილი აღენიშნათ. ერთ დღეს, მადლობა ღმერთს, შეგვატყობინა, რომ შვედეთშია. ჯერ შვედეთი სადღაც ირანში გვეგონა, ჩრდილოეთისკენ. მერეღა მივხვდით, რომ ქვეყნის დასალიერშია. უმცროსი ბიჭიც ამჩატდა. ფეხებში ჩავუვარდი, შენი ჭირიმე, შვილო, შენ მაინც ნუ წახვალ-მეთქი. რა აზრი ჰქონდა! მითხრა, მეც მინდა სადმე წასვლაო, სხვაგან, სხვა ქალაქში. ახალგაზრდა ხომ ვირია, რომელიც მუდამ თავისაზე დგას. გააჭენა და წავიდა. რამდენიმე წელი თურქეთში დაეხეტებოდა, სანამ უფროსი ძმა ცხოვრებას ააწყობდა. ტვინი წაგჭამეთ, არ დაგაძინეთ. მინდოდა მეთქვა, შვილი რომ უზამს კაცს, მტერი ვერ უზამს იმდენს. ათი წელია, ძილში თუ ცხადში, ამ ბიჭებს ველაპარაკები. სულ მეშინოდა, სკლეროზი არ დამემართოს და შვილები არ დავივიწყო-მეთქი. ქმარი მეუბნებოდა, სკლეროზი ბედნიერებაა, წყალობაა, ნეტავ, ამ ბიჭების სიყვარულს გულიდან ამოგვიგდებდეს, მიწაზე მივდებდით თავს და მოვკვდებოდითო. მე დავიფიცე, სანამ შვილებს არ ვნახავდი, მიწაზე თავი არ მიმედო. ნამაზის დროს ხმამაღლა ვიხსენიებდი ორივეს. იმდენ ხანს ვახსენებდი, სანამ ჩემმა ხმამ მათ ყურამდე არ მიაღწია. ბილეთი გამომიგზავნეს. იაზდიდან თეირანში ჩავედი. სოჰეილას ძმასთან, ბატონ ინჟინერთან წავედი სახლში. ბატონი ინჟინერი დამეხმარა, აეროპორტში წამიყვანა. ასე მითხრეს, შვედეთში ბადრიჯანი არ არისო და რამდენიმე კილო წამოვიღე. ნეტავ, თქვენც მოდიოდეთ შვედეთში. ამაღამვე ვაპირებ ბადრიჯნის კერძის მომზადებას. მერე ფესენჯანსაც გავაკეთებ. ყოველ საღამოს სხვადასხვა ირანულ საჭმელს მოვუმზადებ ამ უსინდისო ბიჭებს, რომ იაზდი გაახსენდეთ. შვედეთი რაღა ჯანდაბაა? სოჰეილამ მითხრა, ნერწყვი პირშივე იყინებაო. ცრემლი მინის ნამსხვრევებად ცვივა თვალიდან, კაცს ადგილზევე აბრმავებსო. ვიფიქრე, ღმერთმა დაიფაროს, ჩემი შვილებიც ხომ არ დაბრმავდნენ? ვინ იცის, ამ ხნის მანძილზე რას ჭამდნენ? ქმარმა მითხრა, ეგენი ღორის ხორცს ჭამენო. ამიტომაცაა, ქალებს რომ დამსგავსებიან. უფროსი ბიჭი ჩასკვნილი ჭაბუკია, არც წარბებს იპუტავს, მაგრამ ძალიან კუშტია, სულ შურისძიებაზე ფიქრობს, იბღვირება. როგორც კი ჩავალ, უმცროს ბიჭს მაგრად ჩავიხუტებ. ღამით ფეხებში მივუწვები, თავს ფეხებზე დავადებ. პატარა რომ იყო, ფეხშიშველა დარბოდა. ფეხებზე ბალახის სუნი ასდიოდა. მუდამ ჭინჭრისგან დასუსხული დადიოდა. ახლა ევროპული საპნით იბანს ხელებს და უცხო სუნი ასდის. უფროს ბიჭს დაბადებიდანვე მოწიფული კაცის სუნი ჰქონდა, მოზრდილი ადამიანის ოფლის სუნი. ჩემმა ქმარმა თქვა, ეს ბიჭი შარი იქნება, სუნზე ეტყობაო. მე ვუთხარი, ღმერთმა ასე ინება, ყველა სურნელოვანი ხომ არ იქნება-მეთქი. ყველას თავისი სუნი აქვს. ძაღლსა და კატას ცუდი სუნი ასდით, მაგრამ გული სუფთა აქვთ. ქათამიც ყარს, მაგრამ უტყვია და უმანკო. ქმარმა მითხრა, ამას ტვინი აქვს მყრალიო. ეს სუნი მის თავს ასდის, ფეხებს კი არაო. რა ვიცი, მე კი ვარდის წყლის სურნელად მეჩვენებოდა. რა ვქნა, ძალიან მიყვარს, ჩემი ბრალი ხომ არაა?! მაჯნუნს უთხრეს: ლეილის სახე ტურას მიუგავსო. უპასუხა, მის ტურის სახეს შემოვევლებიო. შეყვარებული ასეთია. პატარა ბიჭი კარგი ხასიათისაა. ევროპულ საზზე დამიკრავს, მე კი ვუცეკვებ, რომ იცოდე, რას დავიგრიხები! მოდი და მიყურე. მომწერა, დედი, შენ ძალიან კარგ საჭმელს აკეთებ, ირანული რესტორანი გავხსნათ, ფული გვექნებაო.
„ანარბანუ და მისი ბიჭები“ დავარქვათო.
   …ამინდი გაფუჭდა და თვითმფრინავი ირყევა. დეიდა ანარის ნჯღრევა ძალიან მოსწონს. ტაშს უკრავს და ფეხებს აქნევს.
ამ ქალმა არ იცის, რომ ცასა და მიწას შორის ვკიდივართ? არ იცის, თვითმფრინავი რომ ჩამოვარდეს, ათას ნაწილად დავიფანტებით? რომ ჩვენი სიცოცხლე ბეწვზე ჰკიდია? (ეს ჩემი შიშია).
მეკითხება: – ქალბატონო, საჭიროება სად შეიძლება დავიკმაყოფილო?
არ ვპასუხობ. მოვეშვი, გული ამიჩქარდა. წუთებს ვითვლი. დრო გაწელილ წამად იქცა. ჩემი ფეხები შფოთიანად ეძებენ დასაყრდენს – მყარ, ძლიერ მიწას. დეიდა ანარი ვეღარ ძლებს. ქამარს იხსნის და დგება. ფრანგი სტიუარდესა ანიშნებს, რომ დაჯდეს. დეიდა ანარი მსუქან ფეხებს ერთმანეთს უჭერს. ვეუბნები: – დაჯექი, მოითმინე. დაეცემი.
არ მისმენს. უჭირს. მიდის. ფეხსაცმელი სკამქვეშ უწყვია. ბარბაცებს. უკანა მგზავრი ეშველება. ახალგაზრდა კაცია, თავშეკავებული. მკლავში ჰკიდებს ხელს და მიაცილებს.
   თვითმფრინავი საჰაერო ორმოში ვარდება. ვიღაც კივის. დეიდა ანარი ცალი ხელით ახალგაზრდას ჰკიდია მკლავზე, მეორე ხელს სხვა მგზავრს ავლებს კისერში და იცინის. ფრანგი სტიუარდესა თავმობეზრებულია ირანელი მგზავრებისგან, თავს უიმედოდ აქნევს და აღარაფერს ამბობს.
თვალები მეხუჭება. დეიდა ანარის ბიჭებს ვხედავ. სცივათ, კანკალებენ.
ვეკითხები: – ბიჭებო, ეს ის ადგილია, თქვენ რომ ეძებდით?
არ მპასუხობენ. თოვლი ეფინებათ შავ თმებზე. სხვა ქალაქში აპირებენ წასვლას, მთებსა და ზღვებს იქით, თბილსა და ნაცნობ ქალაქში. ვეძახი: „დამიცადეთ, მეც წამოვალ!“ მატარებელი სტვენს. მგზავრები ჰკიდია კარზე და ფანჯრებზე. დეიდა ანარიც აქაა. კითხულობს: „საით მიდიხართ?“ არავინ იცის. ძლიერი ბიძგი მაღვიძებს. შორიდან დეიდა ანარის ხმა მესმის. საპირფარეშოს კარზე აბრახუნებს: – ქალბატონო, მიშველე, ქალბატონო!
სტიუარდესა დაიღალა და ცუდ ხასიათზეა, ადგილიდან არ იძვრის. ვიღაც დგება და კარს უღებს. ხელ-პირი დაუბანია, თავსაფრიდან წყალი წვეთავს.
– ვაი, რა სივიწროვეა, ღმერთო, მიშველე! ბოდიში, უზრდელობაა, მაგრამ ესეც საპირფარეშოა და ჩვენიც?
   თვითმფრინავი თანდათან ნაკლებად ირყევა. სულს ვითქვამ, თუმცა სხეული ისევ მოშვებულია და არც ხელებში მაქვს ძალა. საბანს ვიფარებ და თვითმფრინავის დაჯდომამდე თვალს აღარ ვახელ.
ბორბლები მაგრად ეჯახება მიწას, დეიდა ანარი ადგილიდან ხტება. ხედავს, მგზავრები ნივთებს აგროვებენ. მაშინვე იხსნის ქამარს.
მეკითხება: – ქალბატონო, მოვედით?
– კი.
– შვედეთში მოვედით?
– არა.
– აბა, სად?
– პარიზში.
მგზავრები ჩქარობენ. გასასვლელში გამწკრივდნენ და ერთმანეთს აწვებიან.
– შვედეთი შემდეგი გაჩერებაა?
მერამდენედ ვუხსნი, რომ უნდა ჩამოვიდეს, სხვა თვითმფრინავში გადაჯდეს და შვილებთან ჩავიდეს.
მეუბნება: – ვაიმე, ღმერთო, მე ხომ კითხვა არ ვიცი, არაფერი არ ვიცი, ამათი ენა არ მესმის.
ვეუბნები: – ბილეთი აჩვენე და გზას გასწავლიან.
– ვის ვაჩვენო?
– ეარფრანსის მოხელეს.
მეუბნება: – არ ჩამოვალ, ადგილიდან არ ავდგები. მეშინია, არ დავრჩე, არ დავიკარგო.
ვეუბნები: – წამოდი, მე გაჩვენებ.
მეხვეწება: – შენ გენაცვალე, ქალბატონო, წამომყევი შვედეთამდე.
თვალები ცრემლით ევსება. თავჩაქინდრული თავისთვის ბუტბუტებს.
ვეუბნები: – ადექი, დეიდა ანარი, ნუ გეშინია, არ დაიკარგები. ჩემზე უკეთეს გამყოლს გიშოვი.
ყოყმანობს, მაგრამ სხვა რა გზა აქვს?! მთანხმდება.
ამბობს: – ღმერთს რას გაუგებ? იქნებ, ჩემი ბიჭები აქ არიან.
ვეუბნები: – იქნებ!
ფეხები დასიებია, ფეხსაცმელში ვერ ტენის. ფეხსაცმელს იღლიაში იჩრის და მომყვება. კვნესის, მუხლები გაუშეშდა. ამბობს: – შვილებისთვის, თორემ ადგილიდან რა დამძრავდა. ჩვენი იაზდი სამოთხეა. ცოდვა არ არის?! რევოლუცია ქალაქელებისაა. ჩვენ არ გვეხება. მაშად აქბარის ბიჭი ყარაულში მსახურობს. ცუდი ბავშვი არაა. ისიც ქალაქში წავიდა. ვეუბნებოდი, შვილო, დარჩენილიყავით, სიბერეში ჩემთვის ყავარჯენი იქნებოდით-მეთქი. ყურიც არ მათხოვეს. სტიუარდესები კართან ჩამწკრივებულან. დეიდა ანარი ფრანგ სტიუარდესას ეალერსება, უნდა, რომ აკოცოს. პატარა ტანისაა და ლოყამდე ვერ სწვდება. სტიუარდესა იცინის და ხელზე ხელს უჭერს.
გრძელი გასასვლელი გვიდევს წინ.
მეკითხება: – შვედეთი აქედან ძალიან შორსაა?
ხელჩანთას ვართმევ. წარმოუდგენლად მძიმეა. ისევ ვუბრუნებ.
ვეუბნები: – უყურე, შენ აქეთ უნდა წახვიდე, მე – იქით. სხვადასხვა გზა გვაქვს. აი, იმ ორ ქალს აჩვენე შენი ბილეთი. (აეროპორტის მუშაკებზე ვუთითებ) და სთხოვე, დაგეხმარონ.
არეულად მიყურებს. ასე უცბად არ ელოდა განშორებას. პიჯაკის კალთაზე მეკვრის.
ვეუბნები: – კეთილი მგზავრობა, დეიდა ანარი. ერთი კოვზი ბადრიჯნის კერძი შემინახე.
მეკითხება: – როგორ გავაგებინო? მაგათი ენა რომ არ ვიცი?
– ბილეთი აჩვენე.
– რა ვუთხრა?
– უთხარი: შვედეთი.
თავისთვის იმეორებს: „შვედეთი“ და ბილეთს მიშტერებია. მეძახის: – ქალბატონო! მივდივარ. უკან არ ვიხედები. გრძელი და მომქანცველი მოგზაურობა იყო. მიხარია, რომ მიწაზე ვადგამ ნაბიჯს და რომ ის წყეული რყევა ცასა და მიწას შორის დასრულდა. ირანელი მგზავრები ერთმანეთს ასწრებენ, გარბიან. ფიქრით ისევ დეიდა ანარისთან ვარ: წავიდა? არ წავიდა?
მგზავრების უმეტესობას ჩემთვის გამოუსწრია და პასპორტების შესამოწმებლად სარკმელთან გრძელი რიგიც გაუჭიმავს. ხელმარცხნივ ევროპის მოქალაქეებისთვისაა, მარჯვნივ კი – უცხოელებისთვის. არაბი, ირანელი, შავი, ყვითელი, ავღანელი და ა. შ… ვიღაც მხარზე მეხება. უცნობი კაცია.
– მაპატიეთ, თქვენ გვერდით რომ მოხუცი ქალი იჯდა, სულ ვერ მოძრაობს. თქვენ გეძებთ.
ვეუბნები: – არავინაა ისეთი, რომ დაეხმაროს? მე მეჩქარება.
– თქვენ გეძებთ. უცხოებს გაურბის, არც არაფერი ესმის.
ო, ღმერთო! ვბრუნდები და გასასვლელს ვათვალიერებ. დეიდა ანარი მარტოდმარტო ზის იატაკზე, შუა გასავლელში, იმავე ადგილას, სადაც დავტოვე. ხელჩანთა იღლიაში ამოუჩრია. მგზავრები აჩქარებით უვლიან გვერდს. მხედავს და აღფრთოვანებით ყვირის. სახე ეფურჩქნება. ოთხზე მოცოცავს ჩემს შესახვედრად.
   მეუბნება: – მაპატიე, ქალბატონო, შენ გენაცვალე. ორივე ფეხი გამიშეშდა. ნაბიჯსაც ვეღარ ვადგამ. ვინც ჩამიარა, ყველას ვუთხარი „შვედეთი“, რამდენჯერმეც ვუთხარი, მაგრამ ძაღლად არავინ ჩამაგდო.
ჩვენ გვერდით ინვალიდის ეტლში მჯდომი ქალბატონი მიდის. დეიდა ანარი შურით აყოლებს თვალს.
– ქალბატონო, აი, ასეთი სავარძელი მიშოვე!
ვპასუხობ: – კარგი, იჯექი აქ, ჩემს მოსვლამდე არ გაინძრე.
ეარფრანსის მუშაკებს ვეხვეწები, ვევედრები, ვემუდარები. უშედეგოდ. ეტლი წინასწარ უნდა შეუკვეთო. განცხადება უნდა შეიტანო და რამდენიმე დღე იცადო.
ვუხსნი: – ეს ქალი ირანის სოფლიდანაა (უადგილო განმარტება), ფეხები გაუშეშდა და ვერ დადის.
ებრალებათ, მაგრამ განაწესს ვერ დაარღვევენ. ყველაფერს თავისი წესი და რიგი აქვს. წინასწარ უნდა შეგვეკვეთა. ქაოსი და განუკითხაობა ხომ არ არის?! რა ვქნა? მივატოვო და წავიდე? არა, არ შემიძლია. გული არ მიშვრება. უცბად ურიკას ვხედავ, საბარგო ურიკას. გარშემო რიკულები არა აქვს, ასე რომ, მასზე დაჯდომა შეიძლება. შესანიშნავია. ვჩქარობ. დეიდა ანარის ფეხსაცმელი ხელში უჭირავს, ფეხები გაუშლია და შუა დერეფანში, იატაკზე ზის. ადამიანები გულგრილად უვლიან გვერდს. მის ჩანთას ურიკაზე ვდებ და ვჩერდები. არ ვიცი, თვითონ მას რა მოვუხერხო. ურიკა წინიდანაც და გვერდებიდანაც ღიაა.
ვეუბნები: – ადექი, დეიდა ანარი, ამ ურიკაზე დაჯექი.
მეუბნება: – უი, ქალბატონო! – და უაზროდ მიყურებს. ყურს არ უჯერებს. იცინის.
– „უი, ქალბატონო“ არ ვიცი! აბა, ცოცხლად!
– ღმერთო, შენ მიშველე!
– სწრაფად, სწრაფად!
იძულებულია, დამყვეს. რცხვენია. ხალხს უყურებს.
მეკითხება: – ამ ურიკაზე?
– ჰო, ადექი, მაგვიანდება, საქმე მაქვს.
დაბნეულია. ერთიანად წითლდება. ტირილს იწყებს.
– ქალბატონო, უხერხულია, დამცინებენ.
ვეუბნები: – დეიდა ანარი, კაციშვილი არ გიცნობს. ევროპაში სირცხვილად არაფერი არ ითვლება. აბა, გაინძერი.
ფეხები სტკივა. ვეხმარები. კრუსუნებს, წვალობს, ეცემა. წამოჩოჩდება, ხელებით მუხლებს ეყრდნობა, წელში მოკაკული ზურგით ურიკისკენ დგება.
ვეუბნები: – დაჯექი.
და მხრებზე ვაწვები ხელებით.
– ვაი, ქალბატონო, რა სირცხვილია, – ბუტბუტებს თავისთვის და ერთბაშად ეხეთქება ურიკას. ურიკა მისი სიმძიმისგან გორდება, ალმაცერად მიდის და კედელს ეჯახება. მგზავრები უყურებენ. იცინიან. ანარბანუ თავსაფრით იფარავს სახეს.
   ურიკის თრევა, ასეთი სიმძიმით, საკმაოდ ძნელი საქმეა. ერთ ადგილზე ვბრუნავთ, აქეთ-იქით მივცურავთ. დეიდა ანარი მეხმარება, ქუსლებს იატაკს ურტყამს და წინ მივიწევთ. ვიღაც გამვლელი ჩემს საშველად მოისწრაფის. ორივენი თითო სახელურს ვეჭიდებით და დეიდა ანარის მივაგორებთ.
იძახის: – სადა ხართ, ბიჭებო, რატომ ვერ ხედავთ დედათქვენს?
ბილეთს ვართმევ. ვუყურებ – გუთენბერგი. ჩემი გეოგრაფიული განათლება საკმაოდ მწირია. ერთი ცხადია, რომ გუთენბერგი შვედეთის ქალაქია, მაგრამ რომელ მხარეში, ეს არ ვიცი. ბიჭები იმ ქალაქში დედას ელიან. აეროპორტის მუშაკს ვეკითხები. „ბ“ ტერმინალთან უნდა მივიდეს. აეროპორტის მეორე ბოლოშია. ათი წუთის გზაა, ისიც – ავტობუსით.
ანარბანუ თავს წევს, გაფაციცებით გვიგდებს ყურს, თვალებში შემომციცინებს. ავტობუსის გაჩერებამდე გრძელი გზა გვიდევს წინ.
მისი ბილეთი ხელში მიჭირავს. ყურადღებით ვკითხულობ. ერთი საათიღა რჩება გუთენბერგის რეისამდე. დრო ცოტაა. უკანასკნელი ძალების დაძაბვით მივაგორებ გასასვლელში ურიკას, რომელზედაც საწოლის ჩარდახივით გადმოფოფრილა დეიდა ანარი. ესკალატორი გვიღობავს გზას და აღარ ვიცი, რა ვქნა. დეიდა ანარი მოძრავი კიბის დანახვაზე კრთება და თვალები უმრგვალდება.
– ვაი, ქალბატონო. ეს კიბე დადის. მე არ წამოვალ. სხვა გზით წავიდეთ. აი, იქითა მხარეს ჩვეულებრივი, ადამიანური კიბეა. ჩვენებურ კიბეებს ჰგავს. არ წამოვალ, დავეცემი, მოვკვდები.
ვეუბნები: – ნუ ბუზღუნებ. თუ არ გაჩუმდები, დაგტოვებ და წავალ, – დავიღალე და მოთმინება აღარ მყოფნის.
ვეუბნები: – დეიდა ანარი, რა დაგრჩენია შვედეთში? რომ დაგიდია თავი და მიდიხარ, რას ელოდები? გაუბედურდები, დაავადმყოფდები, – ანერვიულებული ვარ და აღარ ვიცი, ვის მოვდო შარი.
ვეუბნები: – მე შენს ჩანთას ჩავიტან ქვევით. ადექი ურიკიდან. აბა, ჰე!
იღლიებში ვეჭიდები, მინდა წამოვწიო. კვნესის. მუხლებს ვერ შლის. ურიკიდან გადმოდის და კედელს ეყრდნობა. ჩანთას ვიღებ და ესკალატორზე ვდგები. დეიდა ანარი ზევიდან მიყურებს. ხელით კედელს ებღაუჭება და თვალებდაჭყეტილი, შეძრწუნებული მოგვშტერებია მე და ესკალატორს. ერთი-ორჯერ კედელსაც სცილდება და რამდენიმე ნაბიჯს დგამს. ცალ ფეხს წამოსწევს, მაგრამ მერე თავს აქნევს და შიშით იხევს უკან. ვგრძნობ, პირველივე საფეხურიდან დაგორდება.
   ვეძახი: – დეიდა ანარი, დაჯექი კიბეზე და ისე ჩამოდი.
– ვაი, ქალბატონო! ოჰ, ღმერთო! რა მეშველება? არ შემიძლია. ბიჭებმა მითხრეს, შვედეთი ყურისძირშიაო. აქ უფრო ადვილია ჩამოსვლა, ვიდრე მეშჰედშიო. მითხრეს, ჩაჯდები და აქა ხარო.
იმის ფიქრში ვარ, რა ვიღონო, რომ ვხედავ, ორი მაღალი შვედი მამაკაცი აპირებს ქვევით ჩამოსვლას, მაგრამ დეიდა ანარი გზას უკეტავს. რაღაცას ეუბნებიან, მას არ ესმის. მეც რაღაცას მეუბნებიან შვედურად. არც მე მესმის.
ფრთხილად სწევენ გვერდზე დეიდა ანარის, მაგრამ გზა მაინც ჩაკეტილია. საუბრობენ, მერე ჩემზე უთითებენ ერთმანეთს. და მანამ, სანამ რაღაცის ახსნას მოვახერხებ, ისინი იღლიებში სდებენ ხელს დეიდა ანარის და ზევით სწევენ. დეიდა ანარის ეღიტინება, წივის, იცინის, ვიშვიშებს, იკლაკნება და რკინისბალთიანი შავი ფეხსაცმელი უვარდება იღლიიდან. მსუქან, მოკლე ფეხებს ჰაერში აფართხალებს და სხეულით ებღაუჭება ევროპელ ბატონებს მკლავებზე. მძიმეა. მისი ტარება ადვილი არ არის. მგონია, საცაა, სამივე ერთად წამოვა ყირამალა. თვალებს ვხუჭავ. მაგრამ უვნებლად ჩამოდიან. გასავათებულ, ახარხარებულ დეიდა ანარის იატაკზე სვამენ. კარგა ხანს ვერ ითქვამს სულს. ხვითქი გადასდის სახეზე. თავსაფარი მოღრეცია და იქიდან ნახევრად ჭაღარა, ნახევრად ინით შეღებილი თმა მოუჩანს.
ამბობს: – მამასახლისი მეუბნებოდა, დეიდა, შვიდი მთა და შვიდი ზღვაა გადასავლელიო. ის კი არ ეგონა, ურიკით თუ ვიმგზავრებდი და უცხო კაცებს უკანალზე მოვაჯდებოდი.
   ურიკა ზევით დარჩა. კოჭლობით მივდივართ გასასვლელ კარამდე. უსაქმოდ მდგომი მებარგული ჩვენ გვიყურებს. ვეძახი. ვუთანხმდები, რომ ფული აიღოს და დეიდა ანარი ავტობუსამდე მიიყვანოს. ვუხსნი: „ბ“ ტერმინალი.
იცის. ვეუბნები: – დეიდა ანარი, ახლა უნდა დავშორდეთ ერთმანეთს. ეს კაცი ავტობუსამდე მიგიყვანს და მძღოლს ეტყვის, სად უნდა ჩამოგსვას. არ შეგეშინდეს. ესენი კარგი ხალხია.
მეკითხება: – შენ?
– მე ჩემს გზაზე წავალ.
– ქალბატონო…
– წადი. აბა, კარგად!
ცრემლი ღვარად ჩამოსდის. ხელს მკიდებს და რამდენჯერმე მაგრად მკოცნის ლოყებზე. ჩანთას ხსნის, ბროწეულს იღებს და მაწვდის.
სიყვარულის ბროწეულს.
მეუბნება: – ნეტავ, თქვენც მოდიოდეთ შვედეთში. ერთად ვიქნებოდით. ჩემს ნახელავსაც გასინჯავდით. ჩემი ბიჭები ისეთი საყვარლები არიან, ისეთი კარგები და კეთილები, მარტო ღმერთმა იცის. არაფერს ვაჭარბებ, ყიბლას გეფიცები. – და არც კი იცის, რომელ მხარესაა ყიბლა.
ვეუბნები: – კარგი, სხვა დროს იყოს!
მეუბნება: – სხვა დრო არ იქნება. ჩემი სხვა დრო დღეს და ხვალაა.
მებარგული ელოდება. შავკანიანი, სასიამოვნო ღიმილით. დეიდა ანარი გაოცებული ათვალიერებს. ჩანთას აწვდის, ხელებს ხვევს მკლავზე და ნელი, ფრთხილი ნაბიჯით, ჭიანჭველასავით მიღოღავს წინ. უცბად ბრუნდება და ამქვეყნად ყველაზე ალერსიანი თვალებით მიყურებს.
მისი ბროწეული ხელში მიჭირავს. ჩემოდნები უნდა ვიპოვო. ერთი საათი გასულა. ჩემი თანამგზავრებიდან აღარავინ ჩანს, ჩემი ჩემოდნები საკანში შეუნახავთ. საკანი დაკეტილია. უძილობა, დაღლილობა და შიმშილი მტანჯავს. ეარფრანსის მოხელე ვიღაცას ურეკავს. მეუბნება, რომ რამდენიმე წუთი უნდა მოვითმინო. რამდენიმე წუთი ნახევარ საათად იწელება, ერთ საათად იწელება, ერთი საათი… უსასრულობად იქცევა. ველოდები.
ანარბანუზე ვფიქრობ. ალბათ, კიდეც ჩავიდა და საჭმლის მომზადებასაც შეუდგა. ბიჭები ახალ ტანსაცმელს უყიდიან, ძველი, დაძენძილი თავსაფრის ნაცვლად აბრეშუმისას დაახურავენ. სასეირნოდ ატარებენ ქალაქის მოედნებზე, ზღვის ნაპირას, კინოში და ზოოპარკში წაიყვანენ. ამაღამ, ათი წლის განშორების შემდეგ, უფროსი ბიჭის მყრალ ფეხებს დაადებს თავს და დაიძინებს. რა საამო ძილი ექნება! უფრო საამო, ვიდრე ოდესმე.

*

   ოთხშაბათი. ნაშუადღევი. სამი დღეა, რაც დავბრუნდი. ჩემოდნებს ვცლი. ისლამურ ლაბადას გვერდზე ვდებ, უნდა გავაწმენდინო. ჯიბეებს ვუსინჯავ. ორი ასთუმნიანი ბანკნოტი, ერთი შეკვრა საღეჭი რეზინი, ქაღალდის ნაგლეჯი, ქიმწმენდის შარშანდელი ქვითარი, საბანკო ჩეკი და თვითმფრინავის ბილეთი.
თვითმფრინავის ბილეთი?
ვკითხულობ: თეირანი-პარიზი-გუთენბერგი. კვირა, ოცდაცხრა სექტემბერი. კვირა, ოცდაცხრა სექტემბერი.
პარიზი-გუთენბერგი.
ანარბანუ ჩენარი.
გუთენბერგი.
კვირა. ოცდაცხრა სექტემბერი.

   მეხი მეცემა. აზრებს თავს ვერ ვუყრი. შეუძლებელია. ანარბანუ წავიდა. თვითმფრინავში ჩაჯდა. ჩემი თვალით ვნახე. ბილეთს მაგიდაზე ვდებ. უკუღმა. არ მინდა დავინახო. არ მინდა ვიფიქრო. პირში მწარე გემოს ვგრძნობ. მშფოთავი ტკივილი ნაწლავებს მისერავს. უაზროდ მივშტერებივარ ამ დაწყევლილ ბილეთს.
ვუთხარი: – დეიდა ანარი, დაბნეული ხარ. ნახე, ყველაფერი ადგილზე გაქვს? ნახა. ჩანთა მაგრად მიეხუტებინა გულზე. პასპორტი ხელში ეჭირა.
მაგრამ ბილეთი? ბილეთი მე მქონდა. ლაბადის ჯიბეში ჩავიდე და დამავიწყდა. მე სულელს, მე რეგვენს. უნდა ვიპოვო. სად? როგორ? აზრს ვერ ვიკრებ, თავი არ მუშაობს.
ნეტავ, არ დავხმარებოდი. ნეტავ, გზად არ გადავყროდი. ნეტავ, ვინმე სხვას შეხვედროდა. ან – რა ვიცი. ჩემი ბრალია. მისი ბიჭების ბრალია. იმ წყეული ფოსტალიონის ბრალია, შვილების წერილი რომ მიუტანა. შვედეთში წავალ. გუთენბერგში წავალ. იაზდში წავალ. ვიპოვი.
ასე მითხრა: „ბიჭების ნახვა მინდა. მაგრად ჩავიხუტებ. ასჯერ ვაკოცებ, მერე კი მშვიდად მივდებ თავს მიწაზე და მოვკვდები“.
ეარფრანსის სააგენტოში ვრეკავ. დაკავებულია მეორედ ვრეკავ, მესამედ, მეათედ. დაკავებულია. ტუ-ტუ-ტუ-ტუ… ალო, ალო. მაგრამ არავინ მაძლევს პასუხს. მუსიკა უკრავს, ავტომატი მპასუხობს: მოითმინეთ, ახლავე გიპასუხებენ. ახლავე მთელ სიცოცხლეს უდრის, მარადისობას უდრის. გული ამოვარდნაზე მაქვს. ყურმილს ვკიდებ. აეროპორტის ნომერს ვკრეფ. აქ მპასუხობენ. პარიზი-გუთენბერგის რეისის მგზავრთა სიას ვითხოვ. ოცდაცხრა სექტემბრის დღის პირველი საათის რეისის მგზავრთა სიას. სიჩუმე. გაუსაძლისად ხანგრძლივი სიჩუმე. ათი წუთი. ხომ არ გაწყდა? ალო! ვყვირი: ალოო! მპასუხობენ. სია არა აქვთ. რომც ჰქონდეთ, ვერ მომცემენ. რა უაზრობაა! ვთხოვ, ვემუდარები. ვეუბნები, რომ ირანელი მოხუცი ქალი დაიკარგა, ანარბანუ ჩენარი. მისი ბილეთი მე მაქვს. შვედეთში მიდიოდა. გუთენბერგში. თეირანიდან მოდიოდა. ალო? ხმა ხან წყდება, ხან ისევ ისმის. ახლა სხვა მესაუბრება. თავიდან ვიწყებ. ვუხსნი. ამ სახელის პიროვნება სიაში არ არის. ირანის საელჩოში ვრეკავ. დახმარებას მპირდებიან. ამბობენ, რომ მოძებნიან. ეგაა, რომ სამი დღე საელჩო დაკეტილია. ისევ ირანის საელჩოში ვრეკავ, ამჯერად – შვედეთში. მეუბნებიან, რომ ასეთი ქალბატონი მათთან არ მისულა. ჩემს მეგობარს ვურეკავ სტოკჰოლმში. ხვეწნა, მუდარა, რომ გაიკითხოს, იქნებ არიან გუთენბერგში ბიჭები – სახელად ჩენარი, არ ანარი?! იაზდელი ბიჭები, ერთი – გრძელი, შეღებილი თმით და მოცინარი სახით და მეორე – შავი თვალ-წარბით, ცუდი ზნითა და მოშლილი ნერვებით.
ვზივარ და ველოდები. იქნებ მიხვდეს ანარბანუ და პარიზის ცნობათა ბიუროში ჩემი ტელეფონის ნომერი იკითხოს. რომელ ენაზე?
პარასკევი. შაბათი. კვირა. ორშაბათი. სამშაბათი.
ერთი კვირა.
ერთი თვე. და კიდევ მეტი. მისი ბროწეული საწოლთან მიდევს, მაგიდაზე. სიყვარულის ბროწეული. სულ ვეკითხები ჩემს თავს, სად არის და რას აკეთებს. ათასნაირი ფიქრი მომდის თავში – კარგიც და ცუდიც.
…დღეს კაშკაშა, გამჭვირვალე დღეა. იმ იშვიათ დღეთაგანი, როცა ფანჯრის მიღმა ჩიტები ჟრიამულით იკლებენ ყველაფერს; მუდამ უჟმური, ბრაზიანი მეზობელი სტვენა-სტვენით მიდის სადღაც, სახლის მეპატრონე ქალბატონი კი მარჯვენა ფეხზე ამდგარა და მოხუც ფოსტალიონს თავაზიანად ებაასება. ჩიტების მხიარულ ჟღურტულს და ნათელ დღეს კეთილ ნიშნად მივიჩნევ და თავს ვიმშვიდებ, რომ ანარბანუ ახლა თავისი ბიჭების სიახლოვეს ზის, ფესენჯანის წვნიანი მოუმზადებია და მგზავრობის სიძნელე, რა ხანია, აღარც ახსოვს.
   ჩემს თავს ვეუბნები, რომ ერთ დღესაც იქნება, დავბრუნდები – ერთ მშვენიერ, ბედნიერ დღეს და სახლს, ბაღს ან ბაღჩას ვიყიდი – პირით მთებისკენ, მზისკენ. დეიდა ანარის ბროწეულს დავთესავ და მის ნაყოფს მეზობლებს დავურიგებ. ვინც ამ ბროწეულს გასინჯავს, ეცოდინება, რომ და-ძმანი არიან და ერთმანეთის დანახვისას სულში სიამე მოეფინებათ, აღელვებული გული დაუმშვიდდებათ. ყველაფერ ამის საწყისი კი ასი წლის ანარბანუა, ბროწეულის ხის ქვეშ რომ სძინავს. ისე ტკბილად სძინავს, რომ ვერავინ ბედავს მის გაღვიძებას. უმცროს ბიჭს დედისთვის გულისმომწყვლელი სიმღერა შეუთხზავს და მთელი სანათესაო სიყვარულით ღიღინებს შეწყობილად. უფროსი ბიჭი მამა გამხდარა, ორი შავთვალწარბა, ფუნჩულა გოგო ჰყავს, დეიდა ანარის დამსგავსებია და შურისძიებაზე ფიქრი თავიდან ამოუგდია. ევროპელი რძალი ბედნიერია, ღამღამობით, დაძინებამდე, წვნიანის სახელს ჯადოსნურ შელოცვასავით რამდენჯერმე იმეორებს გულში და მშვიდად იძინებს.
და მე ვიცი, მჯერა, რომ, სადაც არ უნდა იყოს ანარბანუ, ძილში თუ ცხადში, თავის გრძელ, შორეულ მოგზაურობაზე ფიქრობს, დარჩენილი ჩემოდანი, უსაფრთხოების ქამარი და ღიტინი, ურიკით სეირნობა, უცხო კაცებზე შემოჯდომა და დაკარგული ბილეთი ახსენდება. მე ვახსენდები.
ზოგჯერ სიზმარში ვხედავ და ყურშიც მისი ხმა ჩამესმის: – ქალბატონო, ბიჭებისგან წერილი მივიღე. ამერიკაშიც მარტონი არიან, უცხოდ და უთვისტომოდ. ისევ გზას გასცქერიან, სხვაგან აპირებენ წავსლას. ამჯერად სად? ვეუბნები: „ნუ წუხხარ, ანარბანუ, ბევრია ასე – ყველგან და ყოველთვის მიუსაფარი. ვერ პოულობენ სიმშვიდეს და მოსვენებას. აი, ნახავ, ერთ დღეს დაგიბრუნდებიან. სიხარულით გაიშოტებიან ბროწეულის ხეების ჩრდილში და ჩაიძინებენ. შემდეგ კვლავ მოუვლით ჟინი და ველად გაიჭრებიან. რას იზამ, წასვლა და დაბრუნებაც ცხოვრებაა ერთგვარი“.
მეუბნება: – ჩვენს იაზდს ვითომ რა აქვს ნაკლი?
ვეუბნები: – დაიძინე, ანარბანუ, და მეც დამაძინე.
ჩუმდება. თავის თავს ელაპარაკება. თავის ბიჭებს. მისი ხმა არ მესმის. ანარბანუს სახე თანდათან ძველი სურათივით იცრიცება, ინისლება და წყნარად, მშვიდად იკარგება ძილის ჩახლართულ ლაბირინთებში.