ქართული საკრავები (ბუკი • Buki)

      ბუკი სპილენძის საყვირს წარმოადგენს. იგი ჩასაბერ საკრავთა ჯგუფს მიეკუთვნება. დამზადებულია თუნუქისაგან. სპილენძის ღეროში ჩასმულია ფართო მუნდშტუკი, ქვევითა მხარე გაგანიერებული აქვს. საყვირის სიმაღლეა 1270 მმ. გამოსცემს მხოლოდ ერთ ბგერას.

      ბუკი ხშირად გვხვდება საერო მწერლობაში - ქართულ ყოფაში: ბრძოლისას - ომის წინ და გამარჯვების შემდეგ, რაინდთა შერკინებისას, ლაშქრის აყრისას, მეფედ კურთხევისას, სასიხარულო ამბის შეტყობინებისას, ნადირობისა და ნადიმობისას, საპატიო სტუმრების მიღებისას.

      დაკვრისას დამკვრელი ბუკს მაღლა აწევდა და მთელი ძალით ჩაბერავდა. ჩაბერვის სიძლიერეზე იყო დამოკიდებული "ბუკს თუ როგორი ხმა უნდა აეღო: მაღალი, დაბალი, წვრილი თუ მსხვილი. დამკვრელი ჩვეულებრივად მაღლობზე დგებოდა და ბუკს სოფლის დასახლებულობის მიხედვით აბრუნებდა".

      საქართველოს ყოფაში ბუკი არ წარმოადგენს სამუსიკო ინსტრუმენტს, რადგან მასზე მხოლოდ ერთი ბგერა მიიღება და აქვს სასიგნალო და არა ესთეტიკური ფუნქცია. იმ წეს-ჩვეულებებში, სადაც გამოიყენებოდა, მხიარულების დროს ხმაურის შექმნის დანიშნულებას ასრულებდა.

      საქართველოში ამ ტიპის საკრავი უკანასკნელ ხანებამდე მხოლოდ სვანეთშია ბუკის სახით შემონახული. სვანურად მას სანკერს უწოდებდნენ. სვანური სანკერის ყოფაში გამოყენების შესახებ უნიკალური ცნობებია შემონახული. ბუკის დაკვრა მოსახლეობის მოსახმობად. მისი ხმის გაგონებაზე სოფლის ყველა მცხოვრები მიდიოდა სასოფლო მოედანზე. ხალხი ბუკის ხმით ხვდებოდა, თუ რა მნიშვნელობის იყო სიგნალი - საგანგაშო თუ რიგითი. საგანგაშოს ადრე დილით ან ღამით უკრავდნენ. ძლიერი და წყვეტილი ბგერების თანმიმდევრობა სოფელზე ან რომელიმე ოჯახზე თავდასხმის მანიშნებელი იყო. მოგვიანებით ბუკის დაკვრას სასოფლო კრებებზე ხალხის მოხმობის მნიშვნელობა მიეცა.

      სამეგრელოში ოყეს (ბუკი) დიდი დღესასწაულების დროს უკრავდნენ. მაგალითად, სააღდგომო ლიტანიას ორი მებუკე მიუძღოდა ხოლმე წინ. იტალიელი მისიონერის, არქანჯელო ლამბერტის ცნობით: "ნათლიღების დღესასწაულის წყალკურთხევის ლიტანიობის დროს წირვა რომ დასრულდება, მთელი პროცესია მახლობელ მდინარეზე მიდის, რათა დიდის ამბით წყალი აკურთხოს. ყველაზე წინ მედროშე მიდის, რომელსაც ხელში დროშა უჭირავს. მას მისდევს ორი კაცი, რომელნიც ბუკს უკრავენ და ბოლოს მიდის დანარჩენი ხალხი".

      ბუკი, როგორც სასიგნალო საკრავი, მოწმდება ლეჩხუმშიც.

      ქართლში ბუკი ღოროტოტოს სახელითაა ცნობილი.

      ანალოგიური საკრავის ტრადიცია დასტურდება აგრეთვე აფხაზეთშიც. აქ საკრავი აბიკის სახელითაა ცნობილი და XIX ს. II ნახევრამდე არსებობდა. მასზე უკრავდნენ მესაყვირეები. საკრავის დანიშნულება აქაც სასიგნალოა. აბიკის ხმა შორს წვდებოდა და ამით ცხადდებოდა სამხედრო განგაში, ეძახდნენ თემს ყრილობაზე, მინდვრის სამუშაოზე. ასევე, საყვირში ჩაბერვით წყევლიდნენ საქონლის მომპარავს და ქურდის დამმალავს. აბიკის ხმის გაგონებაზე ხვდებოდნენ, რომ ქურდობა იყო სადღაც ჩადენილი.

      XX საუკუნის დასაწყისიდან საქართველოში ბუკი აღარ გვხვდება ხმარებაში.

ტეგები: Qwelly, folklore, საკრავები, ფოლკლორი, ფოლკლორული_საკრავები, ქართული_საკრავები, ქართული_ფოლკლორი, ქველი, ჩასაბერი_საკრავები

ნახვა: 1359

ღონისძიებები

ბლოგ პოსტები

Cities and Memory - Remixing the World

გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: სექტემბერი 4, 2025.
საათი: 6:00am 1 კომენტარი

Certain memories stay with us forever Shot of happy senior woman listening to music with headphones at a retirement home memory stock pictures, royalty-free photos & images Cities and remixes the world, one sound at a time - a world collaboration between artists and sound recordists all around the world. The venture presents an amazingly-various array of area recordings from everywhere in the world, but in addition reimagined, recomposed versions of those recordings as we go on a mission to remix the world. What you'll hear in the podcast are our newest sounds - either a area recording from someplace on this planet, or a remixed new composition based…

გაგრძელება

Can a Lifeless CMOS Battery Have an Effect.

გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: სექტემბერი 1, 2025.
საათი: 2:00am 0 კომენტარი

woman in white top holding a camera All personal computers have a small battery on the motherboard that provides power to the Complementary Steel Oxide Semiconductor (CMOS) chip, hence the identify CMOS battery. This CMOS battery powers the chip, holding info about the system's configuration, such as the onerous disk, date and time, and so forth. It supplies energy even when the computer is off and…

გაგრძელება

Is your Memory at Risk?

გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: აგვისტო 31, 2025.
საათი: 7:30am 0 კომენტარი

Is Your Memory at risk? Memory is probably the most cherished faculties of the human brain, essential for day by day functioning and preserving our id. Nonetheless, Alzheimer’s disease poses a severe threat to memory, progressively eroding it and altering lives irrevocably. Understanding how Alzheimer’s affects memory can empower people to acknowledge early indicators and take proactive steps. Alzheimer’s illness is a progressive neurological disorder characterized by the…

გაგრძელება

Are you Deadpool or Spider-Man?

გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: აგვისტო 30, 2025.
საათი: 10:30pm 0 კომენტარი

Top 16 Memory Book Ideas for Memories that Last - Blurb In so much of how, Deadpool and Spider-Man are like wacky roommates. They seem like they're opposites - one's a jaded mercenary and the other is a recent-faced teenager - but are they? Both Deadpool and Spider-Man are recognized for their smart mouths. Each are extremely athletic and agile in relation to taking out dangerous guys. Each principally use their preventing prowess supplemented by some limited, not-too-tremendous superpowers. Each look great in pink. Each wish to do…

გაგრძელება

Qwelly World

free counters