ძველისა და ახლის ურთიერთობის სურათებია გამოხატული მიხეილ ჯავახიშვილის რომანში „თეთრი საყელო“. აქ აღწერილია სპილენძის საძიებლად ალაზნის სათავეებისკენ - ბორბალოს მთებში ელიზბარის მოგზაურობა. ელიზბარი, რომელსაც შემდგომ ჯურხამ ვაჟიკა შეარქვა ცივილიზაციაზეა გულაყრილი, ამიტომ გადაწყვეტს ხევსურეთში წასვალას. აღწერილია მისი ხეტიალი მიუვალ მთებში და ძმადნაფიც ჯურხასთან შეხვერდა. ამის შემდგომ უკვე ჯურხას ისტორიის თხრობაც იწყება. იგი ხევსურია, რომელიც თბილისში წამოვიდა. თავბრუ დაახვია ქალაქის ხმაურმა, ეტლებმა და მანქანებმა. კინტოებმა იგი დუქანში მიიწვიეს, დაათვრეს და გაფცქვენს. თავად კი მეორე დღეს სასაფლაოზე გაიღვიძა. ჯურხამ ძლივს მიაგნო ბიძას - თოთია წიკლაურს. აქ გაიცნო პირველად მან ელიზბარი. ჯურხას მისი სახელი არ მოეწონა და ვაჟიკა შეარქვა. აქვე გაიცნო ძიძიგურის ცოლი იამზე, მისი ქალიშვილები ხათუთა და მზექალა. ჯურხამ მზექალა დანიშნა. შემდეგ ელიზბართან ერთად რუსეთში წავიდა და ომის ფრონტზე მოხვდა. ომიდან დაბრუნებული კი თავის ხევსურეთს დაუბრუნდა.
ჯურხა ძველი ტრადიციების მოყვარეა. მას სურს რომ ბაგრატიონის გვარი ისევ გამეფდეს. ამ მეგობარს ესტუმრა ელიზბარი ხევსურეთში. აქ გააცნეს უმალაზესი ხევსური გოგონა ხათუთა და ვაჟიკას გულწრფელად შეუყვარდა. თუმცა მისთვის ბრძოლა უწევს. მან მოკლა მისი მეტოქე დათია და ხათუთა ცოლად შეირთო. ელიზბარი გამოიწრთობა ხევსურეთში, გაწიკლაურდება და ვაჟკაცის სახელსაც დაიმკვიდრებს.
შემდეგ მოთხრობილია ვაჟიკასა და ჯურხას ნადირობის ეპიზოდი, რომლის დროსაც სპილენძის საბადოებს წააწყდებიან. ჯურხა უმალავს საბადოებს ვაჟიკას, რადგან არ სურს ცივილიზაცია მათშიც შემოვიდეს. მას არც განათლების შემოსვლა სურს, რადგან განათლებას გადაშენებასთან აკავშირებს.
საბოლოოდ ელიზბარი, როგორ ქალაქის მკვიდრი ვეღარ უძლებს ხევსურეთში ცხოვრებას. მას უყვარს ხევურები, ეს მხარე, მათი ტრადიციები, მათი იდეები თუ იდეალები, თუმცა არ შეუძლია გაიზიაროს იგივე. მაშინ, როდესაც იგი ცივილიზაციას გამოექცა, რაც სჭირდებოდა სწორედ მათთან ურთიერთობა იყო. მას ხიბლავდა მათი ბუნებასთან სიახლოვე. ბუნება იყო ის, რომლის მეშვეობითაც ახალი ძალები შეიძინა ვაჟიკამ. იგი იპარება ხევსურეთიდან და ხათუთას უტოვებს წერილს, რომელშიც მადლიერებას გამოხატავს მათ მიმართ, მაგრამ ქალაქში სხვა რამ ელოდება. იმის, რასაც ხევსურები უყვებოდნენ, თავიდან გულწრფელად სჯეროდა, მაგრამ ახლა აღარც კუდიანი ოჩოპინტრის სჯერა, აღარც თეიმურაზ ბატონიშვილის და საერთოდ არაფრის. ეს მას უკვე აღარ სჭირდება.
მიხეილ ჯავახიშვილმა ამ რომანში ერთმენთს შეუდარა პრიმიტიული, კარჩაკეტილი ცხოვრება და ცივილიზებული ქალაქი. როგორც ჯავახიშილიც აღნიშნავს, მან კულტურას გაამარჯვებინა. მიუხედავად ამისა, ჯავახიშვილი ხაზს უსვამს თავისებურ სიკეთეს მთის ცხოვრებასა და ტრადიციაში. მართალია, „თეთრს საყელოში“ უპირატესობა ცივილიზაციას აქვს მინიჭებული, თუმცა იგი არაფერია ბუნებასთან სიახლოვის, სიკეთისა და სიჯანსაღის გარეშე. ნაწარმოებში არ გვაქვს ქალაქისა და მთის დაპირისიპირების სურათი მოცემული, არამედ აქ უფრო შედარებულია მათი დადებითი და უარყოფითი მხარეები. აუცილებელია კარჩაკეტილობისა და პრიმიტიულობის მოსპობა მთაში, ისევე როგორც ცივილიზაციისათვის არის აუცილებელია სიკეთე და ის სიჯანსაღე, რომელსაც ელიზბარი ხევსურების დახმარებით ეზიარა.
ტეგები: Qwelly, განხილვა, ლიტერატურა, ჯავახიშვილი
Welcome to
Qwelly
გამოაქვეყნა Ketevan_მ.
თარიღი: ივლისი 18, 2025.
საათი: 8:13pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
გამოაქვეყნა Ketevan_მ.
თარიღი: ივლისი 18, 2025.
საათი: 7:00pm
0 კომენტარი
1 Like
კოლოქვიუმი
ნიკოლოზ (ნიკო) ფიროსმანაშვილი
ქეთევან პოპიაშვილი
ჯგუფი 1
ნიკო ფიროსმანაშვილის მხატვრული მეთოდი
კურსის ხელმძღვანელი: გიორგი ხოშტარია
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი…
გაგრძელება
გამოაქვეყნა Ketevan_მ.
თარიღი: ივლისი 18, 2025.
საათი: 7:00pm
0 კომენტარი
1 Like
კოლოქვიუმი
პიკასო
ქეთევან პოპიაშვილი
ჯგუფი 1
პიკასო
კურსის ხელმძღვანელი: გიორგი ხოშტარია
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი
თბილისი 2023…
გაგრძელება
გამოაქვეყნა Ketevan_მ.
თარიღი: ივლისი 18, 2025.
საათი: 7:00pm
0 კომენტარი
2 მოწონება
შუალედური წერა
ქეთევან პოპიაშვილი…
გაგრძელება
© 2025 George.
•