ვულკანი არის გეოლოგიური წარმონაქმნი რომელიც ფორმირდება დედამიწის მანტიიდან ამოფრქვეული ლავის გაციების შედეგად.

       ერთმანეთისგან ასხვავებენ მოქმედ და ჩამქრალ ვულკანებს. დედამიწაზე დღეს-დღეობით 1300-ზე მეტი მოქმედი ვულკანია, მათი უმეტესობა წყალქვეშა ვულკანებს განეკუთნება და ოკიანის სიღრმეშია მოქცეული.

       ხმელეთზე ვულკანების რაოდენობით გამოირჩევა ინდონეზიის არქიპელაგი, აქ 200 ვულკანია რომელთა 2/3 კაცობრიობის არსებობის მანძილზე მუდაივად აქტიურია. სწორედ ინდონეზიის არქიპელაგის კუნძულ კრაკატაუზე მოხდა კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე დიდი დაფიქსირებული ვულკანური ამოფრქვევა 1883 წელს, ის განეკუთნებოდა გუმბათური ამოფრქვევის ტიპს, მისი ხმა გაიგონეს ავსტრალიის სანპიროებთან რომელიც კუნძულიდა 5 000 კილომეტრითაა დაშორებული ამოფრქვევის ძალა იმდენად დიდი იყო რომ კუნძუი მთლიანდ გაანადგურა ამოფრქვევის შემდეგ აქ წარმოიქმნა ახალი კუნძული რომელსაც inak cracatu უწოდეს რაც კრაკატაუს შვილს ნიშნავს. ვულკანები წარმიქმნებიან სუბდიქციურ ზონებთან ან მათ მახლობელ ტერიტორიებზე, სადაც ერთი კონტინენტური შრე მეორს ხვდება რის შეგადაც ერთი შღე ქვეშ ექცევა და უკან მანტიაში გაიწოვება. დედამიწის უდძლიერესი მიწისძვრებიც ამ ტერიტორიების მახლობლად ხდება. დედამიწაზე ვულკანურად და ამავდროულად სეისმურად ყველაზე აქტიური რეგიონია ეგრეთწოდებული "ცეცხლოვანი რკალი" - მონაკვთი წყნარი ოკიანის ორივე სანაპიროს გასწვრივ.

       ვულკანი ერთ-ერთი ყველაზე სახიფათო სტიქიაა დედამიწაზე მისი მაგმა 1500 ცელსიუსამდეა გახურებული როდესაც ამოიფრქვებვა სიღრმეში კი 3000 დან 5000 გრადუსამდე.თუმცა ვულკანი მაგმასთან ერთად ამოაფრქვევს ვუკლანურ ფერფლს აირებს და ზოგჯერ ქვის ლოდებსაც, ვულკაური ფერფლი არნაკლებ სახიაფათო ვიდრე გავარვარებული მაგმა, ფერფლი ატმოსფეროში მოხვედრისას ცივდება და ჰაერს მიკრო ნაწილაკებად დაშლილი ერევა მზგავსი ჰაერის ჩასუნთქვისას ფერფლი დროთა გნამავლობასჰი ფილტვებში შრება და როგორც ბეტონი ის ედება მას, სწორედ ამიტომაც ეძახიან ლეტალურს.

       ეხლა კი ვნახოთ დედამიწის ულამზესი მოქმედი მონსტრები:

1. მაუნა კეა. ჰავაი

2. მაუნა ლოა, ჰავაი.

3. კილაუევა, ჰავაი.

4. ეტნა, კუნძული სიცილია, იტალია.

5. პოპოკატეპელი, მექსიკა.

6. ლასენ პიკი,კალიფორნია,აშშ

7. ერთა-ალი, ეთიოია.

ფაქტები:

• სახელწოდება ვულკანი წარმოიშვა ძველ რომაულ მითოლოგიში ცეცხლის მფარველი ღვთაების "ვულკანოსის" სახელიდან;

• დედამიწაზე 1300 მეტი აქტიური ვულკანია;

• ვულკანი ჩამქრალად ითვლება თუ ის 25 000 წლის მანძილზე არ ამოიფრქვა, თუ 10 000 წლის მანძილზე ერთხელ მაინც ამოიფრქვა ის აქტიურად ითვლება,თუ ვუკლანი 10 000 წლის მანძილზე არ ამიფრქვა ის მიძინებულად ითვლება;

• დედამიწაზე ყველაზე ხანგრდზლივმოქმედი ვულკანია ერთა-ალი(კვამლის მთა)ეტიოპიაში;

• დედამიწის ვულკანებიდან მხოლოდ 500-მდე ვულკანია ხილვადი, დანარჩენი წყალქვეშაა;

• ყველაზე დიდი ვულკანური კრატერი ტობა მდებარეობს ინდონეზიაში,კუნძულ სუმატრაზე რომლის ფართობი 1775 კვადრატული კილომეტრია;