ძიების შედეგები - პავლე
- თემა: მართლმადიდებლური ფსიქოთერაპია (ნაწილი III, გული)
- ალობა გონების, გულისა და აზრების მკურნალობაა. ამ თემას მიეძღვნება ჩვენი შემდგომი მსჯელობა. ცალ-ცალკე განვიხილავთ გონებას, გულს და აზრებს. ვფიქრობ, ქვემორე მსჯელობა ჩვენი შინაგანი სამყაროს "ენდოსკოპია" იქნება. გული ამ პოსტის თემები: • რა არის გული • გულის დამახასიათებელი თვისებები • გულის სნეულება • გულის კურნება ერთ-ერთი უმთავრესი თხოვნა, რითაც უფალს მივმართავთ ლოცვისას, არის ცხონება "ზეგარდამო მშვიდობისა და ხსნისათვის სულთა ჩვენთა უფალსა ვევედრნეთ". საგალობელთა უმრავლესობა მთავრდება სიტყვებით: "ევედრე შეწყალებად სულთა ჩვენთათვის". სულის გადარჩენა არ ნიშნავს განძარცვას, მოხსნას, ის ქრისტეთი შემოსვაა. ეს უარყოფითი მდგომარეობა არ არის, დადებითია და უფალთან ურთიერთობა და ერთობაა. ღმერთთან ურთიერთობა გულში აღესრულება. ამიტომ ხსნის მოპოვება, უპირველეს ყოვლისა, გულის მოპოვებაა. ამის შემდგომ დავადგებით გადარჩენის გზას. საგულისხმოა ამბა პამბოს სიტყვები: "თუ გაქვს გული, შეგიძლია ცხონება". "გულის ქონა" მისი პოვნაა, გულით კი ადამიანს ღმერთი წარმართავს. ბერი მარკოზი სახარების სიტყვებს: "სასუფეველი ღმერთისაჲ შორის თქუენსა არს" (ლუკ. 17.21). ასე განმარტავს: "პირველად გულში სული წმიდის ჭეშმარიტი მადლი უნდა დამკვიდრდეს და შემდგომ ამის შესაბამისად შევიდეს ცათა სასუფეველში". წმინდა მამები უმთავრესად თვლიან გულის ადგილის პოვნას, სადაც ღვთის მადლი მოქმედებს. მაშინ ქრისტიანის მოძღვარი უფალი ხდება და მართავს სული წმინდა. • რა არის გული წმინდა მამები გონების ბუნებრივ ცხოვრებას ნათლად განმარტავენ. ნიკიტა სტითატის მიხედვით "ღმერთი არის უვნებო გონება, ყველა გონებაზე და უვნებობაზე აღმატებული - ნათელი და მადლის სინათლის წყარო - სიბრძნე, სიტყვა და შემეცნება". ღვთის ხატად შექმნილ ადამიანს აქვს უვნებო გონება. როცა ეს გონება თავის ბუნებრივ მდგომარეობაშია და საზღვრებს არ სცილდება: "ჩვენს გონებას, ღვთის ხატს, თავისი ბუნებრიობა აქვს მაშინ, როცა არ მოქმედებს მისი ბუნების უჩვეულოდ... ესწრაფვის სიახლოვეს უფალთან, რომლისგანაც მიიღო საწყისი და ბაძავს მასვე სიმარტივით და კაცთმოყუარეობით". გონება - მამა ბადებს სიტყვას (ლოგოსს), სიტყვა (ლოგოსი) ბადებს და ქმნის ადამიანს, სულიერი გონება წარმოშობს თავის სიტყვას (ლოგოსს), და სხვა. ზეციური სასუფევლის მსგავსად ერთი მოდგმის ადამიანების სულებს განალაგებს და მოთმინების სიმტკიცეს ანიჭებს იმისთვის, რომ სათნო საქმენი აღასრულონ". გონება ლოგოსით არა მარტო გარდაქმნის სხვა ადამიანთა სულებს, არამედ "ცხოველყოფს სულით თვის ბაგეთაგან~. ამრიგად, ღმერთისკენ მოსწრაფე ადამიანის გონება სხვა სულებს გარდაქმნის და ბაძავს ღმერთს. ისიც ხდება შემოქმედი გონიერი ქმნილებებისა და დიდი სამყაროსი". წმინდა წერილში და მამათა ნაწერებში გული არის ხორციელი ორგანო და სულიერი, ზებუნებრივი. გული ერთი მხრივ ხორციელია, მეორე მხრივ კი ჩვენი არსების ცენტრია, სადაც ხორციელდება უფალთან ურთიერთობა და შეერთება. გარკვეულ შემთხვევებში სიტყვა "გულის" ეს ორი მნიშვნელობა ემთხვევა, მაგრამ მათ შორის განსხვავებაც არის. ამ საკითხზე დაწვრილებით ვიმსჯელებთ ქვემოთ. ჯერ განვიხილოთ ზებუნებრივი (სულიერი) გულის საკითხი. მისი განმარტება ძნელია, რადგან "გული - მიუწვდომელი უფსკრულია". ხორციელი ადამიანისთვის, რომელიც ლოგიკით (λογική) ცხოვრობს და ცოდვით დაცემის შედეგად დაბნელებული აქვს გონება, ძნელია ამ სულიერი გულის შეცნობა. ამიტომ ძნელია აღვწეროთ სულიერი ადამიანის მდგომარეობა. შეიძლება დავახასიათოთ ასეთი ცხოვრების ნიშნები და ტიპები. ლოცვით მცხოვრებ სულიერ ადამიანს "ესმის, რომ მისი გული არ არის მარტო ფიზიკური ორგანო, ის ზებუნებრივია, განუსაზღვრელი, შეუძლია უფალთან შეხება, ის არის მთელი არსების საწყისი". გული ის ადგილია, სადაც სულიერი ცხოვრება წარიმართება, სადაც უქმნელი ღვთიური ენერგია მოქმედებს. როგორც წესი, ეს "ღრმა გული" უხილავია გარშემომყოფთათვის და თავად ადამიანისთვის. ღვთის მადლი ფარულად მოქმედებს ადამიანის გულში. საყურადღებოა არქიმანდრიტ სოფრონის სიტყვები: "სულიერი გრძნობის ველი გულია; ვისაც უყვარს საკუთარ გულში შესვლა, სწორად შეაფასებს დავით მეფსალმუნის ნათქვამს "სიღრმე გულისა" (ფს. 63.7). ნამდვილი ქრისტიანული ცხოვრება გულის სიღრმეშია, იმ ადგილას, რომელიც თვით გულის პატრონისთვისაც და სხვებისთვისაც დაკეტილია. ვისაც ამ საიდუმლო ადგილას შეუღწევია, იგი უთუოდ გაოცდებოდა. ვინც წმინდა გონებით ჩაწვდომია თავის შინაგან სამყაროს, მან იცის, რომ შეუძლებელია მისი თვალყურის დევნება თუნდაც დროის უმცირეს მონაკვეთში, მან იცის, რომ გულში მიმდინარე სულიერი ცხოვრების პროცესის დაკვირვება ძნელია, რადგან ამგვარ სიღრმეში პროცესი აღარ არსებობს". პეტრე მოციქული გულს დაფარულ ადამიანს უწოდებს; "დაფარული იგი გულისა კაცი" (1. პეტრ. 3.4.). ეს ის ადგილია, სადაც უფალი ბრწყინავს "უფალი ღმერთი წმინდა ყავთ გულთა შინა თქუენთა" (1. პეტრ. 3.15). გულში ამოდის ღვთის მადლი: "ვიდრემდის დღე განათდეს, და მთები აღმობრწყინდეს გულთა შინა თქუენდა" (2. პეტრ. 1, 19). ადამიანი გულში უერთდება უფალს, გული პატარაა, ღმერთი კი დიდი. "უფროჲს არს ღმერთი გულისა ჩუენისა" (1. იონ. 3, 20). მოყვანილი ციტატებიდან ჩანს, რომ წმინდა წერილი და წმინდა მამები ხშირად ახსენებენ გულს. ნაშრომის წინა ნაწილში აღვნიშნეთ, რომ გონება სულის თვალია, ხშირად წმინდა მამები გონებას გულს უკავშირებენ. მართლაც, გული შეიძლება გონებასთან გაიგივდეს. საგულისხმოა მაქსიმე აღმსარებლის სიტყვები: "სიძულვილისაგან და თავშეუკავებლობისაგან უნდა განიწმინდოს გონება, რომელსაც უფალი გულს უწოდებს". გონება სულის თვალია, გულია ადამიანის სულიერი სამყაროსა და არსებობის ცენტრი, აშკარაა, რომ გული და გონება ერთმანეთს უკავშირდებიან. მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ გრიგოლ პალამა გულის სიწმინდეზე საუბრისას მსჯელობს გონებისა და მისი განწმენდის შესახებ. ამ შემთხვევაში უნდა გავითვალისწინოთ წინა პარაგრაფში მოყვანილი მოსაზრებები. წმინდა მამები გონებას უწოდებენ სულის არსებობას, ანუ იმას, რაც გულში მყოფობს. "გონება არის გონების ქმედება (ἐνέργεια), რაც ფიქრებსა და აზრებშია; გონება არის მოქმედი ძალა, რასაც წმინდა წერილში გული ეწოდება". ნიკიფორე მონაზონი ყურადღების შესახებ წერს: "ყურადღებას ზოგი მამა გონების ყურადღებას უწოდებს, ზოგი გულის დაცვას, ზოგი - სიფხიზლეს, ზოგი - გონებრივ მდუმარებას, და ა.შ. ყველა დასახელებას ერთი მნიშვნელობა აქვს. როგორც "ამბობენ პურის ნამცეცი, ნაჭერი და მთლიანი პური იგულისხმება". ნიკიფორე განშორებულის სიტყვებით გონების დაცვა და გულის დაცვა ერთი და იგივეა. წმინდა მამათა ღმრთისმეტყველებაში გონება გულთან არის გაიგივებული. ამიტომ ყველაფერი, რაც გონების შესახებ ვთქვით წინა პარაგრაფში, შეიძლება გულსაც მივუსადაგოთ. გულისა და გონების ერთობაზე წერს დიადოხოს ფოტიკელი. წმინდა მამა გვასწავლის, რომ ნათლობის წუთიდან ღვთის მადლი "ფარულად მკვიდრდება გონების სიღრმეში და თავის არსებობას მალავს. როცა ადამიანი თავისი ნებით ღვთის შეყვარებას იწყებს, მაშინ მადლი გონებით გადაეცემა სულს. როცა ვინმე თავის ნივთიერ ქონებას გასცემს, "მაშინ პოულობს თავის თავში იმ ადგილს, სადაც ღვთის მადლი სუფევს ფარულად". წმინდა დიადოხოსი სხვაგან ამბობს, რომ ნათლობისას მადლი სულის სიღრმეში, ანუ გონებაში ივანებს. როცა ჩვენ "თბილად მოვიხსენიებთ უფალს, ვგრძნობთ, რომ ღვთიური სიყვარული ნაკადივით მოედინება გულის სიღრმიდან". ამ ციტატიდან ნათლად ჩანს გონების, სულისა და გულის ერთობა. დიადოხოს ფოტიკელის ეპოქაში გავრცელებული იყო მესალიანელთა ერესი, რომ ადამიანის სულში ერთდროულად ივანებს ღვთის მადლი და სატანა. წმინდა მამა ამის საწინააღმდეგოდ ამბობს: "ნათლობამდე მადლი გარედან მიმართავს სულს სიკეთისკენ, სატანა სულის სიღრმეში იჭრება და გონების გასასვლელებს უხშობს; იმ დროიდან, როცა ნათლობით ხელახლა ვიბადებით, ეშმაკი სულის გარეთ არის, მადლი კი შიგნით". ნათლობის შემდეგ სატანა სულს ტოვებს, ღვთის მადლი შედის მასში. ასე რომ, მადლი და ეშმაკი ერთდროულად ერთსა და იმავე ადგილზე არ არის. "მადლი გონებრივი შეგრძნებით და გამოუთქმელი სიხარულით ახარებს სხეულს". ეშმაკები ძალით ატყვევებენ სულს სხეულებრივი შეგრძნებებით, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ადამიანი სულიერი ღვაწლის მიმართ გულგრილია. ხორციელი სურვილებით მოქმედებისას ნათლობის შემდეგ ჩვენს სულიერ გულში დავანებული მადლი იფარება. ადამიანის მიზანია გამოაჩინოს იგი ღვაწლით, გაფანტოს გულზე გადაკრული ღრუბლები. წმინდა დიადოხოსის სიტყვებით ეშმაკი გულიდან წმინდა ნათლობით განიდევნება. ამის შემდეგ როგორ შეძლებს იგი სულში შეღწევას და ჭეშმარიტ განმგებელთან (უფალთან ე.დ). თანამყოფობას". დიადოხოსის სწავლება მოვიყვანეთ იმის ნათელსაყოფად, რომ ნათლობისას ღვთის მადლი "გულის სიღრმეში", სულიერ გულში აღწევს. გული თუ ვნებებით არის დაფარული, მაშინ ვიბრძვით მადლის გამოსაჩენად. მიტროპოლიტი თეოლიპტოსი გვასწავლის: გული და გონება იხსნება მაშინ, როცა ადამიანი დაყუდებულივით ცხოვრობს. "როცა გარეგნულ გართობას შეწყვეტ, აზრებსაც მოთოკავ და გონება სულიერი სიტყვისა და საქმისკენ მიიდრიკება". მიტროპოლიტი მოგვიწოდებს, ვებრძოლოთ მაცდუნებელ აზრებს, სანამ წმინდა ლოცვით ადგილს არ ვიპოვით, ეს არის სახლი, სადაც ქრისტე ბინადრობს. "შეწყვიტე საუბრები გარეგან თემებზე და მიუბრუნდი შინაგან აზრებს, სანამ არ აღმოაჩენ სუფთა ლოცვის ადგილს და საცხოვრებელს, სადაც ქრისტე სუფევს". ცხადია, რომ გული იხსნება მადლისმიერი მოღვაწეობით და მასში ცხადდება უფალი. ეს იცის ვნებებთან მებრძოლმა ადამიანმა. ღმერთისგან მოშორებულ, ცოდვით დაცემულ ადამიანს გული დახურული აქვს. მან არც კი იცის არსებობს თუ არა იგი. ქრისტესმიერი ცხოვრებით მცხოვრები ადამიანისთვის კი გული რეალურად არსებულია. ეს სწავლება გამოხატავს იმას, რომ გულის გახსნა პიროვნების გახსნას ნიშნავს. ადამიანი ღვთის მადლიანი მოღვაწეობით თუ გაიხსნის გულს, სადაც იესო ქრისტე მეუფებს, იგი პიროვნებად იქცევა. პიროვნულობა ხომ "ღვთის მსგავსებას" გულისხმობს. ამრიგად, გულის გახსნა პიროვნულობის გახსნაა. ჩვენ არ წარმოვადგენთ პიროვნების ონტოლოგიას, როგორც ეს ეკლესიის წმინდა მამების ნაწერებშია მოცემული. ამავე სწავლების მიხედვით ხატი არის პოტენციური მსგავსება, მსგავსება კი თავისთავად არის ხატი და ქმედება. ღვთისგან და სული წმიდისგან შექმნილი ადამიანი პოტენციური პიროვნებაა. ამიტომ ვამტკიცებთ, რომ ონტოლოგიური თვალსაზრისით პიროვნებებად ითვლება ყველა ადამიანი და თვით ეშმაკიც. თუმცა სოტერიოლოგიური თვალსაზრისით ჩვენ ყველანი არ ვართ პიროვნებები, რადგან ყველა არ გამხდარა ღმერთის მსგავსი. ყურადღებას ვამახვილებთ პიროვნების ღვაწლზე (ასკეტიკაზე), რასაც თანამედროვე თეოლოგები უგულებელყოფენ. ამ კუთხით საინტერესოა არქიმანდრიტ სოფრონის სიტყვები: "ღვთიურ არსებაში ჰიპოსტასი წარმოადგენს არსების სიღრმისეულ საწყისს. ამის მსგავსად, ადამიანურ არსებაში ჰიპოსტასი არის უმთავრესი ელემენტი. პიროვნება არის "დაფარული იგი გულისა კაცი, უხრწნელითა მით მშჳდისა მის და მყუდროჲსა სულისა წესითა, რომელ არს წინაშე ღმრთისა ფრიად პატიოსან" (1. პეტრ. 3.4) - ყველაზე ძვირფასი ნაკვერჩხალი ადამიანის არსებისა, რაც ვლინდება იმაში, რომ ადამიანს შეუძლია საკუთარი თავი შეიცნოს და მართოს, რომ მას აქვს შემოქმედის ენერგია და შეუძლია არა მარტო ხილული სამყაროს შეცნობა, არამედ თავად ღმერთისა. სიყვარულით აგზნებული ადამიანი გრძნობს, როგორ უერთდება უფალს, რომელიც შეიყვარა. ამგვარ ერთობაში ის შეიცნობს ღმერთს, და ამგვარად სიყვარული და შეცნობა ერთ მთლიან ქმედებად იქცევა". პიროვნება "დაფარული გულის კაცია" და ეს საუკეთესო განსაზღვრებაა. პიროვნება ფარული ურთიერთობა და ერთობაა ქრისტესთან. სწორედ ამიტომ პიროვნებას მეცნიერული ტერმინებით ვერ განვსაზღვრავთ. ეკლესიას სხვაგვარად ვერ დავახასიათებთ, ის ქრისტეს სხეულია. იგივე ეხება პიროვნების გულს, სადაც ღმერთისა და ადამიანის ფარული ურთიერთობა მიმდინარეობს. "მეცნიერება და ფილოსოფია თავისებურად განსაზღვრავს პიროვნებას, მაგრამ ის (პიროვნება) ყოველგვარ განსაზღვრებაზე მაღლა დგას და მას გარედან ვერ შევიცნობთ თუ თავად არ გაიხსნება. ღმერთი არის საიდუმლო, ადამიანსაც აქვს საიდუმლო სიღრმეები. ეს არც საწყისია და არც დასასრული, რადგან ღმერთია ალფა და ომეგა და არა ადამიანი. ღვთიური თვისება ადამიანისა მის არსებაშია. არსების მსგავსება კი ის არის, რაზეც წმინდა წერილი წერს. თუკი პიროვნების განსაზღვრა არ შეიძლება, ვერ განისაზღვრება ვერც გული, რადგან იგი პიროვნებასთან არის გაიგივებული. პიროვნება რეალობაა. ის ღვთიური მადლით იბადება "...პიროვნება იბადება ზეციდან და არ ემორჩილება ბუნების კანონებს. პიროვნება აღემატება მიწიერ საზღვრებს და მიღმიერ სფეროში გადადის. მას ვერ განვმარტავთ. იგი ერთადერთია და განუმეორებელი". პიროვნება თუ გულია, ე.ი. გულიც ზემოდან იბადება. ის არ არის ბუნებრივი მდგომარეობა, ზებუნებრივია. მხოლოდ ღვთის მადლით შეიძლება გულის ადგილის პოვნა. პიროვნების დაბადება ჭეშმარიტად არის გამოცხადება. "პიროვნება ზემოდან იბადება. ჩვენში უმშვენიერესი ყვავილი ყვავის, ანუ ჰიპოსტასი - პიროვნება. თითოეული ჩვენგანის სული მარადიულობაში სხვადასხვაგვარად შედის. გულში ღმერთი სიყვარულით და სინათლით ცხადდება. "ღმერთი სიყვარულით და ძირითადად სინათლით გულში ვლინდება. ამ სინათლეში ადამიანი სახარებისეულ მცნებებს ზეციური მარადიულობის განსახიერებად ხედავს და ჭვრეტს ქრისტეს დიდებას მამის მხოლოდშობილ ძეს იმ დიდებას, რომელიც ქრისტეს მოწაფეებმა იხილეს თაბორზე, პიროვნების გახსნა (აღმოჩენა) ახალი აღთქმის წინაპირობაა". ყოველივე ზემოთ ნათქვამი ადასტურებს იმას, რომ ადამიანი პიროვნება ხდება მაშინ, როცა გულს ხსნის და გული კი ის ადგილია, რომლის გაღებაც მადლიანი ქმედებით შეიძლება. გულში შეიგრძნობს ადამიანი ღვთიურ სინათლეს, იქედან ივსება ღვთის სიყვარულით. ადამიანი გულს შეიგრძნობს, მაგრამ იქ არსებული დაფარული სიცოცხლე მიუღწეველია. წმინდა მამათა ნააზრევის მიხედვით სულიერი გული ხორციელ გულშია. გრიგოლ პალამა იხსენებს მაცხოვრის სიტყვებს: "გულისაგან გამოვლენ გულის-სიტყუანი ბოროტნი, კაცის-კვლანი, მრუშებანი, სიძვანი, პარვანი, ცილისწამებანი, გმობანი" (მათ. 15.19) და წმინდა მაკარის გამონათქვამებს: "გული ადამიანის მთელ არსებას მართავს და თუ მადლი დაივანებს მასში, ის მეუფებს აზრებზეც და სხეულის ნაწილებზეც, რადგან გულშია თავმოყრილი გონება და სულის აზრები. ჩვენი გული მოაზროვნე (λογική) საუნჯეა და უპირველესი ხორციელი მოაზროვნე (λογική) ორგანო. ამ მოსაზრების დასადასტურებლად გრიგოლ პალამას მოჰყავს პავლე მოციქულის სიტყვები: "არა წიგნ ჩუენდა თქუენ ხართა უფლისა მიერ, დაწერილი გულთა სინა ჩუენთა... საცნაურ ქმნილი, რამეთუ ხართ წიგნ სამოციქულო ქრისტესა, რომელი იმსახურა ჩუენ მიერ, დაწერილნი არა მელნითა, არამედ სულითა ღმრთისა ცხოველისაჲთა, არა ფიცართა შინა ქვისათა, არამედ ფიცართა შინა გულისა ჴორციელისათა" (2 კორ. 3. 2-3). და მაქსიმე აღმსარებლის სწავლება: "განწმენდილ გულში უფალი მოსეს ფიცრების მსგავსად სული წმინდით ამოკვეთს სიტყვებს". დაბნეული გონება დაბრუნებისას პირველად ხორციელ გულს პოულობს, შემდეგ სულიერ ღრმა გულში შედის. ვინც იესოს ლოცვით და წმინდა საქმით მოღვაწეობს, მას გულთან მიბრუნების ამგვარი გამოცდილება აქვს. "წრფელი, სუფთა გონიერი ლოცვით მოღვაწე სწავლობს სულის საიდუმლოს. იგი გონებით ხორციელ გულში შეაღწევს და მიდის სიღრმისკენ, რაც ხორციელი არ არის. იგი პოულობს ღრმა გულს, სულიერს, მეტაფიზიკურს და მასში ხედავს. მთელი კაცობრიობის ცხოვრება მისთვის უცხო კი არ არის, არამედ მჭიდროდ დაკავშირებულია მის პირად არსებობასთან". დაყუდებული (ἡσυχαστική) მოღვაწეს შეუძლია ნათლად გაარჩიოს სულიერი და ხორციელი გული. ის გრძნობს ორივე გულის ქმედებას და არსებობას, თავდაპირველად გონება ხორციელ გულს პოულობს, შემდეგ აღმოაჩენს სულიერს და შეუძლია ერთდროულად იგრძნოს ორივეს მოძრაობა. ნიკოდიმოს მთაწმინდელი, რომლის ქმნილებები მართლმადიდებლური ტრადიციის ორგანული ნაწილია, აღნიშნავს, რომ ხორციელი გული შეიძლება იყოს ბუნებრივი, ბუნების საწინააღმდეგო და ზებუნებრივი. გული ბუნებრივი ცენტრია, რადგან იგი სხეულის ნაწილებს შორის პირველად იქმნება. ბასილი დიდის თანახმად; "ცხოველთა დაბადებისას გული, რომელიც პირველად იქმნება, ბუნებისგან იღებს შედგენილობას, რაც სხვა ცხოველისთვის ანალოგიური იქნება", იგი ბუნების საწინააღმდეგო ცენტრია, რადგან მისგან გამოდის ყველა ვნება და ბოროტი აზრები. აქვე დავამატებთ, რომ ნათლობისას ღვთის მადლი გულის ცენტრშია, ეშმაკი კი გარედან მოქმედებს. მოციქული პეტრე უებნება ანანიას: "ანანია, რაჲსთჳს აღავსო გული შენი ეშმაკმან ცრუებად სულისა წმიდისა?" (საქმ. 5.3). სატანა შევიდა იუდას გულში: "და ვითარცა სერობაჲ იგი იყო, და ეშმაკი შესრული იყო გულსა იუდაჲსსა, სიმონ ისკარიოტელისასა, რაჲთა განსცეს იგი (იოან. 13,2). უფალი ამბობს, რომ გულიდან გამოდის სიტყუანი ბოროტნი, კაცის კლვანი და სხვ. (მათ. 15,19). ამასთან ერთად გული ზებუნებრივი ცენტრიცაა, რადგან მასში ქრისტეს მადლი მოქმედებს. პავლე მოციქული ამბობს: "გამოავლინა ღმერთმან სული ძისა თჳსისაჲ გულთა შინა ჩუენთა, რომელთა ვღაღადებთ: "აბბა, მამაო" (გალ. 4,6). სხვაგან ეპისტოლეში ვკითხულობთ: "სიყვარული ღმრთისაჲ განფენილი არს გულთა შინა ჩუენთა სულითა წმიდითა" (რომ. 5.5). წმინდა თალასე წერს, რომ "კეთილ გულს კეთილი აზრები მოაქვს, რადგან მისი აზრები გულის საუნჯის მსგავსია". ის ფაქტი, რომ გულიდან გამოდიან კეთილი და ბოროტი აზრები, არ ნიშნავს ღვთის მადლისა და ეშმაკის თანაარსებობას. "გულიდან მოდის კეთილ და არა კეთილ", მაგრამ ბოროტი აზრები ბუნებრივად კი არ იბადება გულში, არამედ იმიტომ, რომ გულს წარსული ბოროტება ახსოვს, ბოროტ აზრთა დიდი ნაწილი გულში ეშმაკისგან მომდინარეობს. ჩვენ კი ყველა მათგანს შევიგრძნობთ ისე, თითქოს გულიდან გამომდინარეობდნენ". წმინდა დიადოხოსი აღნიშნავს, რომ ღვთის მადლი "ფარავს თავის არსებობას მონათლულებში", როცა ადამიანი იცავს ქრისტეს მცნებებს და მარად ახსოვს მისი სახელი, მაშინ "მადლის წმინდა ცეცხლი გულის გარეგან ქმედებებზეც ვრცელდება და წვავს "ადამიანური მიწის ეკლებს". ამ მდგომარეობაში სული წმიდის ალი ეშმაკის ისრებს ანადგურებს სხეულის გარეგნული შეგრძნებით, ანადგურებს ჰაერში გაფანტულ ისრებსაც". გულში დიდი ბრძოლა მიმდინარეობს. თუ ქრისტემ გაიმარჯვა და ეშმაკი დამარცხდა, მაშინ გარეგნული და შინაგანი სიმშვიდე დაისადგურებს. მოღვაწის მთავარი მიზანი გულში შესვლისას ეშმაკის წინააღმდეგ ბრძოლაა". ბუნებრივი, ბუნების საწინააღმდეგო, ზებუნებრივი ცენტრი - გული- ხორციელი და სულიერი ცხოვრების წყაროა, მაგრამ შეიძლება გახდეს სულის სიკვდილის წყაროც. • გულის დამახასიათებელი თვისებები წინა პარაგრაფში მსჯელობის მიხედვით ნათელია, რომ სულიერ გულს ზუსტად ვერ განვმარტავთ, თუმცა შეიძლება ითქვას, გული იხსნება მადლისმიერი ღვაწლით და მასში თვით ღმერთი მეუფებს. ამ ადგილის (ანუ გულის) შეგრძნება შესაძლებელია იმისთვის, ვინც მართლმადიდებლური ტრადიციით ცხოვრობს. წმინდა მამები, რომლებმაც თავად განიცადეს ეს რეალობა, გამოყოფენ გულისმიერი ცხოვრების დამახასიათებელ ნიშნებს. ჩვენ შევჩერდებით ამ საკითხზე და ვნახავთ, რომ ნათლად გამოიკვეთება გულის როლი სულიერ ცხოვრებაში. გულში უფალი სუფევს "დამკჳდრებად ქრისტე სარწმუნოებითა გულთა შინა თქუენთა" (ეფ. 3.17) "რამეთუ სიყუარული ღმრთისაჲ განფენილ არს გულთა შინა ჩვენთა სულითა წმიდითა (რომ. 5.5). "ნაკვერცხალი ცეცხლს ანათებს, მის მსგავსად ნათლობის შემდეგ ჩვენს გულში მყოფი უფალი განწმენდილ და გონებით დაცულ გულში აღვივებს და ანათებს გონიერ ძალას ჭვრეტისას ისე, როგორც ცეცხლის ალი ეკიდება ცვილის სანთელს". გულში სუფევს უფალი და ამიტომ იქ არის დაფუძნებული ფარულად ყველა სიბრძნისა და ჭვრეტის საგანძური: "ყველაფერი გულში იხსნება თვით გულის სიწმინდის შესაბამისად, იმის მიხედვით, თუ როგორ იცავს (გული ე.დ.) მცნებებს". სულის სიღრმეში "უნდა აღვიბეჭდოთ და სინათლედ დავისახოთ იესო ქრისტე, რომელიც არის მამაღმერთის სიბრძნე და ძალა". გულში უწყვეტად უნდა ვეძებოთ ზეციური სასუფეველი "მარცვალი, მარგალიტი, და სხვა" გულში შეიძლება ღვთიურობის მოპოვება. "ამიტომ გვეუბნება უფალი იესო ქრისტე: "სასუფეველი ღმრთისაჲ შორის თქუენსა არს" (ლუკ. 17.21), და გულისხმობს გულის სიღრმეში შემოსულ ღვთაებრიობას". გულში შემოსული უფალი გვასწავლის დოგმებს და კანონებს და გვიწერს გულში. იქ აღიბეჭდება ღვთის მცნებები. პავლე მოციქული ამბობს: "გამოაჩინებენ საქმესა სჯულისასა, დაწერილსა გულითა შინა მათთა" (რომ. 2.15). გულიდან შეიცნობს ადამიანი საგანთა არსს და ჭვრეტს თვით უფალს". ასეთ გულში მყოფი უფალი "სული წმინდის მადლს მიჰფენს მას და ღირს ჰყოფს, დაწეროს თავისი მცნებები მასზე". აქედან გამომდინარე, წმინდანები რომელთა გულში ღმერთია, იძენენ ქრისტეს გონებას მოციქულის სიტყვების მიხედვით: "ჩუენ გონებაჲ ქრისტესი გუაქუს" (1 კორ. 2. 16). ქრისტესმიერ გონებას "ჩვენი საკუთარი გონების ხარჯზე კი არ ვიღებთ, ან ღვთიური უერთდება მას,... იგი თავისი განმანათლებელი ძალით ანათებს ჩვენს გონებას და თავისკენ მიმართავს [ჩვენი] გონების ქმედებას. ჩვენი გონების ძალა არ იკარგება, ქრისტესმიერი მოქმედებით ნათდება. მაქსიმე აღმსარებლის სიტყვებით, ქრისტესმიერი გონება აქვს მას, ვინც სული წმინდით აზროვნებს და ყველა აზრით უფალს უკავშირდება". ღვთის ნების თანახმად აზროვნებს ადამიანი, არ ივიწყებს უფლის სახელს. იგივე ეხება სურვილსაც - ადამიანს ის სურს, რაც ღმერთს უნდა. წმინდა პეტრე დამასკელს მოჰყავს ბასილი დიდის სიტყვები, რომ ღმერთი პოულობს ადამიანის გულს, რომელიც მიწიერი საგნებისგან გათავისუფლდა "და წერს თავის მცნებებს დაუწერელ ფიცარზე". ამგვარ მდგომარეობაში მყოფ ადამიანზე შეიძლება ითქვას, რომ აქვს "დოგმატური შემეცნება". თავის გამოცდილებაზე დაყრდნობით ადამიანი შეიცნობს ეკლესიის დოგმატებს. უნდა ვიღვაწოთ მისთვის, რომ ქრისტე ჩასახლდეს ჩვენს გულში, რადგან ამ დროს ღმერთი თავად "გვასწავლის მისი ცნებების ურყევად დაცვას". გული ჯოჯოხეთია, რომელშიც უფალი სულის გამოსახსნელად ჩადის. ის "შთახდა ჯოჯოხეთში" მართალთა სულების გადასარჩენად და ახლაც იმ ჯოჯოხეთში ჩადის, გულის სიღრმე რომ ეწოდება. წმინდა მაკარი დიდი გვასწავლის, რომ მაცხოვრის ჩასვლა ჯოჯოხეთში ისე არ უნდა გავიაზროთ, თითქოს ეს უწინ და ჩვენგან შორს მოხდა. საფლავი გულია. "უფალი მიდის მისკენ მხმობელთა სულებთან ჯოჯოხეთში, სულებთან, რომლებიც უხმობენ მას", ანუ გულის სიღრმეში და სიკვდილთან საუბრის შემდეგ სულზე დაწოლილ მძიმე ლოდს გადასწევს, გახსნის სამარხს და ჭეშმარიტად აღმდგარი მკვდრეთით სულს სიბნელისგან გამოიხსნის". გული ნიადაგია, სადაც უფალი მდოგვის მარცვალს თესავს. მაქსიმე აღმსარებელს დავესესხები: "მდოგვის მარცვალი თავად უფალია, რომელიც ითესება მორწმუნეთა გულებში". გული ტაძარია და საკურთხეველი, წმინდა ადგილი, სადაც უფალს ადიდებენ. პეტრე მოციქული მოგვიწოდებს: "უფალი ღმერთი წმიდა ყავთ გულთა შინა თქუენთა" (1 პეტრ. 3. 15). მაკარი დიდის სიტყვებით ყველა ხილული საგანი დაფარულთა ჩრდილია. ხილული ტაძარი გულის ტაძრის სახეა. მღვდელი, რომელიც ევქარისიტიას ასრულებს, ქრისტეს მადლის ჭეშმარიტი მღვდელმსახურია". ხელახლა დაბადებული გულის სიღრმეში არსებულ ამ სულიერ და ჭეშმარიტ ტაძარში სრულდება უწყვეტი ღმრთისმსახურება, "ეტყოდეთ თავთა თჳსთა ფსალმუნითა და გალობითა და შესხმითა სულიერითა, უგალობდით და აქებდით გულითა თქუენითა უფალსა" (ეფ. 5. 19). სული წმინდით მოქმედი, მაცდუნებელი აზრების არმქონე გული, არის "ჭეშმარიტი მსახურება, ჯერ კიდევ მომავალ ცხოვრებამდე". იოანე სინელი გვასწავლის: "სხვა არს ხედვა ზედას - ზედა გულისა და სხვა არს ეპისკოპოსობა გულისა გონების მიერ მთავრისა" პირველ შემთხვევაში ადამიანი აკვირდება გულს, მეორეში კი ის ეპისკოპოსია და "და მღვდელთ-მოძღვარი შემწირველი სიტყვიერთა მათ მსხვერპლთა ქრისტესდა". გული ლამპარია, სადაც ცეცხლი ანთია. სწორედ ეს შეიგრძნეს მოწაფეებმა, როცა ქრისტე შეხვდა მათ ემმაუსკენ მიმავალ გზაზე და უთხრა: "ანუ არა გულნი ჩუენნი განჴურვებული იყვნეს ჩუენ შორის, ვითარ-იგი მეტყოდა ჩუენ გზასა ზედა" (ლუკ. 24. 32). გული "უფლის მისაღები დარბაზია". გული ზეთიანი ჭურჭელია, ანუ სავსე ღვთიური მადლით. მაკარი დიდის სიტყვებით "ხუთი მღვიძარე ქალწული, რომლებსაც მათთვის უცხო ლამპრები უჭირავთ გულის ჭურჭელში ჩასხმული ზეთით და ეს არის სული წმინდის მადლი. შევლენ სიძესთან ერთად "ქორწილსა მას". ამრიგად, გული ჭურჭელია, სადაც ბრძენი ადამიანი სული წმიდის მადლს ინახავს, რათა შევიდეს სიძესთან ერთად "ქორწილსა მას" (მათ. 25.10) და ხარობდეს, გული მინდორია, სადაც საგანძურია დამალული და მისი მპოვნელი ადამიანი ყველაფერს ყიდის მის შესაძენად. გული ახალი აღთქმის სახეა, უფრო სწორად, ახალი აღთქმა არის გულის სიწმინდე, გონების ყურადღება და დაცვა გარეგნული და გრძნობიერი სხეულებრივი ღვაწლი ძველი აღთქმისა, წმინდა სახარება - ახალი აღთქმა, გულის სიწმინდის ხატია". გული ზეცაა, სადაც "მორჩილება, ფხიზელი ხსოვნა უფლისა და მტრის წინააღმდეგ ხშირი ლოცვაა. იქ არის ღვთის ადგილი და გულის ზეცა". გულს ეძლევა "წინდი". "მომცა წინდი იგი სულისაჲ გულთა შინა ჩუენთა" (2 კორ. 1.22). გული ფიცრებია, რომლებზეც უფალი თავის ეპისტოლეს წერს: "არა წიგნ ჩუენდა თქუენ ხართა უფლისა მიერ, დაწერილი გულთა შინა ჩუენთა... დაწერილი არა მელნითა, არამედ სულითა ღმრთისა ცხოველისაჲთა, არა ფიცართა შინა შინა ქვისათა, არამედ ფიცართა შინა გულისა ჴორციელისათა" (2 კორ. 3. 2-3). გულში ანათებს ღვთიური სანთელი: "ღმერთმა გამოაბრწყინა გულთა შინა ჩუენთა, განსანათლებელად მეცნიერებისა დიდებისა ღმრთისა წინაშე პირსა იესუ ქრისტესსა (2 კორ. 4.6). გულში რწმუნდება ადამიანი, რომ იშვილეს და ესმის ღმერთის ხმა: "ხართ შვილნი, გამოავლინა ღმერთმან სული ძისა თჳსისაჲ გულთა შინა ჩუენთა, რომელ ვღაღადებთ: "აბბა, მამაო!" (გალ. 4.6). უფალი სუფევს გულში და მიმართავს ადამიანს იქ ნათლად ესმის ხმა ღმერთისა. განწმენდილ გულში არის თვალებიც, რითაც ღვთის საიდუმლო იხილვება. "რაჲთა ღმერთმან და მამამან უფლისა ჩუენისა იესო ქრისტესმან. ღმერთმან დიდებისამან, მოგცეს თქუენ სული სიბრძნისა... და განანათლეს თუალნი გულისა თქუენისანი, რაჲთა იცოდეთ თქუენ, რაჲ-იგი არს სასოებაჲ ჩინებისა მისითაჲ..." (ეფ. 1. 17-18) გულში მეუფებს უფლისმიერი მშვიდობა: "და მშვიდობაჲ იგი ღმერთისაჲ განმტკიცენით გულთა შინა თქუენთა" (კოლ. 3.15). გული კითარაა, რომლის სიმები გრძნობებია, კლავიატურა კი აზროვნებაა და უკრავს კლავიატურას, რაც ღვთის ხსოვნის ალეგორიაა, მისგან "გამოუთქმელი სიტკბოება ავსებს სულს და გონება განწმენდილი ღვთიური სინათლით ბრწყინდება". გული წყაროა, რომელიც მხურვალე ლოცვისას, მოედინება "ცხოველისმყოფელი სულის" წყალივით. გული ჩვენი შინაგანი ადამიანია. ამ და სხვა სახეებს წმინდა მამები მიმართავენ გულის არსის დასახასიათებლად. მოკლედ შევაჯამოთ: გული "ჩვენი შინაგანი ადამიანია", იგი იხსნება მადლიანი მოღვაწეობით, მასში ცხადდება ღმერთი და მეუფებს. სულიერ ტაძარში უწყვეტი ღმრთისმსახურება სრულდება, უწყვეტი დოქსოლოგია მიეძღვნება უფალს. გული ბევრისთვის უცნობი რამ არის, მაგრამ მას კარგად იცნობენ წმინდანები, ვინც აცოცხლებენ ადამიანს. • გულის სნეულება ბიბლიურ წიგნთა და წმინდა მამათა ნაწერების მიხედვით ადამიანის გული თუ ღვთის ნების აღსრულებას წყვეტს და ეშმაკის ტყვეობაში ექცევა, მაშინ ის სნეულდება და კვდება. სნეულებაში იგულისხმება გულის გაქვავება, უწმინდურება და სულიერი სიკვდილი მისი. ამგვარი სნეულების ზოგიერთ ნიშანს წარმოგიდგენთ და განვიხილავთ. ეშმაკი შეაღწევს ადამიანის გულში და იმორჩილებს მას. "და ვითარცა სერობაჲ იგი იყო და ეშმაკი შესრულ იყო გულისა იუდაჲსსა, რაჲთა განსცეს იგი. (იოან. 13.2). ამ მოვლენას წინ უსწრებდა მრავალწლიანი ტყვეობა გონებისა. "ერთი შესასვლელში ვერ გავა ცეცხლი და წყალი, ასევე ცოდვა ვერ შეაღწევს გულში, თუ მანამდე არ დააკაკუნებს გულის კარზე ეშმაკეული წარმოსახვებით". წარმოსახვებს მიჰყავს გული ეშმაკისკენ. დაცემის შემდეგ ფიქრზე უფრო თხელი და აზროვნების სქელი ფანტაზია იქცა ბოროტების სათავედ, ამიტომ წმინდა მამები გვირჩევენ, რომ წარმოსახვა სუფთა გვქონდეს ან უკეთესია ფანტაზიის გარეშე ვიცხოვროთ. დიდი სინანულია და ცრემლით შეიძლება წარმოსახვა დაგმოს და მაშინ გახდეს ადამიანი ღმრთისმეტყველი. წმინდა მამები წერენ გულის დაკარგვის შესახებ. ეს იმას ნიშნავს, რომ გულში ქრისტეს მადლი აღარ მოქმედებს და იგი ზებუნებრივიდან ბუნებრივის საწინააღმდეგო ცენტრად იქცევა. გულის დაკარგვა - ხსნის დაკარგვაა. გულის ერთ-ერთი სნეულება უცოდინარობა და დავიწყებაა. ქრისტეს მადლს მოკლებული გული ღრუბელით არის დაფარული. ეს შეეხება იუდეველებს და მწვალებლებს, ვისთვისაც წმინდა წერილი (თუმცა კი კითხულობენ) გაუგებარია. რადგან მათი გული დაბურულია "რაჟამს აღმოიკითხვის მოსესთჳს, საბურველი გულისა მათსა ძეს" (2. კორ. 3. 15). ადამიანი ღმერთისგან დასტურს იღებს, უფალი გულში იხსნება, გულში განმარტავს თავის სიტყვას. თუ გული დახურულია, ადამიანი უკუნ სიბნელეში იმყოფება. უცოდინარი გული ჯოჯოხეთია. "ჯოჯოხეთი არის უცოდინარობა.უცოდინრობა სიბნელეა. დაღუპვა კი დავიწყებაა; რადგან ორივეში იკარგება რაღაც არსებული". გულის სნეულებაა გაუხეშება (სიფიცხე) და გაქვავება. ღვთის მადლს თუ არ იღებ, გული უხეშდება. "ქედფიცხელნი და წინადაუცუეთელნო გულითა და სასმენელითაო" (საქმ. 7. 51). ასე მიმართა სტეფანე პირველმოწამემ იუდეველებს. გულის "გაქვავება" წარმოშობს მრისხანებას, რის გამოც ადამიანი განისჯება, ხოლო სიფიცხლითა მაგით სენითა და შეუნანებელთა გულითა იუნჯებ თავისა შენისა რისხვასა დღეს მას რისხვისა და გამოჩინებისა და მართლმსაჯულობისა ღმრთისასა" (რომ. 2.5). ადამიანები განისჯებიან გულის "სიფიცხლისათვის", დაუნდობელი გული "ბჭეა რკინისა, რომელი შევიდოდა ქალაქად" (საქმ. 12-10). დახურული კარიბჭე ქალაქში შესვლას შეუშლის ხელს. "მწუხარე და ნეტარ ადამიანს თავისით გაეღება კარი, პეტრე მოციქულის მსგავსად". ჩვენი მოვალეობაა, რომ არ შევქმნათ ისეთი პირობები გულის გასაქვავებლად "ნუ განიფიცხებთ გულთა თქუენთა, ვითარცა-იგი განმწარებასა მას დღისა (ებრ. 3.8). გაუხეშებულ გულს გაქვავებული ეწოდება. უფალი ბევრჯერ შეხვდა ასეთ გაქვავებულ გულებს. ხუთი პურისა და ხუთი თევზის გამრავლების სასწაულის შემდეგ "იყვნეს გულნი მათნი დასულებული" (მარკ. 6. 52). სახარებაში სხვა ადგილას უფალი ამბობს: "დაბრმობილნი გულნი გქონან თქუენ? (მარკ. 8. 17). ქრისტე მრისხანებით უყურებდა ადამიანებს, რომლებიც ყურადღებას აქცევდნენ იმას, შაბათს კურნავდა თუ არა იგი ერს. "მიმოიხილა მათი რისხვით და მწუხარედ სიბრმისათჳს გულითა მათთაჲსა (მარკ. 3.5). და განუკურნა ერთ კაცს გამხმარი ხელი. გულის სნეულება უწმინდურობაა. ღვთის მადლის დაკარგვისას ეშმაკის ზემოქმედებით დაზიანებული გული უწმინდურია. ნიკიტა სტითატის სიტყვებით სულის უწმინდურობა არა მარტო ის არის, რომ ადამიანს ბილწი აზრები აქვს, არამედ ისიც, როცა კაცი გადამეტებულად იღვწის სათნოების მოსაპოვებლად და ბევრს ფიქრობს თავის სიბრძნეზე და ღვთიურ ცოდნაზე ანუ ამით ამაყობს და განიკითხავს ზარმაც და უსაქმურ მოძმეს. "ეს მეზვერისა და ფარისევლის მაგალითით ჩანს". გულში წარმოშობილი ყველა სურვილი,.მათ შორის გამოუვლენელიც კი უწმინდურება და ღალატია. უფალი ამბობს: "რომელ ხედვიდეს დედაკაცსა გულისთქუმად მას, მუნვე იმრუშა მის თანა გულსა შინა თჳსსა" (მათ. 5. 28). ყველა სხვა სურვილი ხორციელიც რომ არ იყოს (ამ სიტყვის ზუსტი მნიშვნელობით) და ღვთის ნებას ეწინააღმდეგებოდეს, გულის დაბინძურება ანუ სნეულებაა. ამ დროს გული სნეულია. უგულისხმო გულიც სნეულია. კერპთაყვანისმცემლები, რომლებიც კერპებს ეთაყვანებიან და არა შემოქმედს. "დაუბნელდა უგულისხმოჲ იგი გული მათი" (რომ. 1. 21). გული დაავადებულია მაშინ, როცა სიწრფელე არ არსებობს. ეშმაკის ნების აღსრულებისას გული უმართებულოა, რადგან ის ღვთის სამყოფელი არ არის. პეტრე მოციქული განიკითხავს სიმონ მოგვს, ვისაც ფულით სურდა ღვთის მადლის მოპოვება ჲგული შენი არ არის წრფელი წინაშე ღმრთისა" (საქმე. 8.21). უხეშობაც გულის უძლურებაა. ვნებები აუხეშებს მას და ვლინდება კიდეც. აი, რატომ არის საუბარი მართლმადიდებლურ ტრადიციაში არა მარტო გარეგნულ, არამედ შინაგან კეთილშობილებაზე. გული უბრალო უნდა იყოს, ნაზი. უბრალო გულის ადამიანი კეთილშობილია. არსებობს გარეგნული კეთილშობილება, რაც ეწინააღმდეგება შინაგან გულს უხეშობით. არის ნაზი გარეგნული სათნოება, შინაგანად მომღიმარე. არქიმანდრიტი სოფრონი ბერ სილუანზე წერს: "ყველაზე ფაქიზი ინტუიციის ადამიანიც მასთან საუბრისას სხვადასხვა სიტუაციაში ვერ შეიძლებდა შეენიშნა მისი გულის უხეში მოქმედება: ანტიპათია, უყურადღებობა, გულგრილობა, თვალთმაქცობა და სხვა. მართლა იყო ის კეთილშობილი კაცი, როგორიც შეიძლება იყოს მარტო ქრისტიანი". აშკარაა, რომ თვალთმაქცობა, ირონია, გულის სნეულებაზე მეტყველებენ და მისთვის უხეში ქმედებებია დამახასიათებელი. შინაგანი სიამოვნების მოყვარება გულის დაავადებად ითვლება. გულის სიამოვნება უფალს არ მიემართება და არ ხარობს მისით. ხორციელი საგნებით კმაყოფილება, იმით, რაც უფლისთვის არ არის მისაღები. სიამოვნების მიღება (φιληδονία) სულის საპყრობილეა, განსაკუთრებით მისი სხეულისგან განშორების დროს. მარკოზ მოღვაწის სიტყვების მიხედვით "სიამოვნების მოტრფიალე გული სულის განტევებისას სულის საპყრობილედ იქცევა". სანამ სხეული არსებობს, სულის ვნებები კმაყოფილებას იღებენ. სულის სხეულიდან განთავისუფლების შემდეგ ვნება ვეღარ კმაყოფილდება, რადგან ნივთიერი საგნები მისთვის აღარ არსებობენ. ვნებები სულის სიამოვნების მომგვრელნი არიან, და თუ ვერ რეალიზდებიან, სულს ახრჩობენ. სწორედ ამას ეწოდება საზვერე, რაზეც საუბარია წმინდა მამათა ქადაგებებში. აქედან გამომდინარე სიამოვნებისმოყვარული გული სულის ჯაჭვი ხდება, როცა იგი სხეულს ტოვებს. დასნეულებული და მკვდარი სული თავის სნეულებას გადასცემს ადამიანს ფსიქოსომატურ არსებას. ყველაფერი, რასაც ფიქრობს და რაც სურს ადამიანს, მკვდარია. ამბა დოროთე ამბობს, სანამ ჩვენ ვნებიანები ვართ, გულს არ უნდა დავუჯეროთ, რადგან სწორსაც გამრუდებულად დავინახავთ. მარკოზ მოღვაწე კი ასკვნის "ცოდვისგან გათავისუფლებამდე შენ გულს ნუ მოუსმენ". სნეული გული უნდა განიკურნოს. თუ ის არ გამოჯანმრთელდა, ადამიანის მთელი ორგანიზმი სნეული იქნება. • გულის კურნება ადამიანის უმაღლესი მიზანია ღვთიური ცოდნის მოპოვება, რადგან მასში მდგომარეობს მისი გადარჩენა. ღვთიურ ცოდნაზე საუბრისას ვგულისხმობთ არა გონებრივ შემეცნებას, არამედ "ურთიერთობას არსებობაში (ἐν ὑπάρξει)". ანუ ღმერთის ცოდნა ნიშნავს ადამიანის ურთიერთობას უფალთან. ასეთი კონტაქტი თუ მიიღწევა, მაშინ ადამიანი გადარჩება. ურთიერთობა გულის სიღრმეში სრულდება. აქ ხვდება უფალი თავის ქმნილებას და ანიჭებს ცოდნას. გულში შეიგრძნობს ადამიანი ღმერთის არსებობას. ამგვარი ურთიერთობისათვის გულის განწმენდაა საჭირო. ამას ამბობს უფალი: "ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულთა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ" (მათ. 5.8). დასნეულებულ და მკვდარ გულს კურნება და განწმენდა სჭირდება. განწმენდილი გული შემეცნების, მართლმადიდებელი გნოსეოლოგიის ორგანოა. ახლა ვისაუბროთ იმაზე, თუ როგორ იკურნება გული. პირველი განმკურნებელი საშუალებაა სინანული. გულმა უნდა მოინანიოს და დაუბრუნდეს თავის ბუნებრივ მდგომარეობას. თუკი ცოდვამ დაკარგა გულის ეს მდგომარეობა, სინანული დაუბრუნებს მას. იოანე სინელი სინანულის ზუსტ განმარტებას იძლევა: `სინანული განმაახლებელ-არს ნათლისღებისა, სინანული აღთქმა-არს ღვთისა - მიმართ ახლისა ცხოვრებისა. სინანული ვაჭარი არს სიმდაბლისა მომსყიდველი. სინანული არს მოწყვეტა სრულიადი ხორციელთა ნუგეშინის ცემისა. სინანული არს თავისა თვისისა დამსჯელი: გულის - სიტყვა და უზრუნველობა ყოვლისაგან და ზრუნვა სულისა თვისისა... სინანული დაგება არის ღვთისა მიმართ ... სინანული განწმენდა არს სვინდისისა". წმინდა მამა ამბობს აგრეთვე, რომ ნათლობის შემდეგ კვლავ შებილწული ადამიანი "უნდა განიწმინდოს გულის ცეცხლით და ღვთის წყალობით". ღვთიური მოწყალება და გულის ცეცხლი სნეულებისგან კურნავს ადამიანს. რაც მეტია სინანული, უფრო მეტად იგლოვს და მდაბლდება გული. დავით მეფსალმუნე ამბობს: "მსხვერპლი ღმრთისა არს სული შემუსვრილი, გული შემუსვრილი და დამდაბლებული, ღმერთმან არა შეურაცხ-ყოს" (ფს. 1. 50. 19). შემუსვრილ გულში ივანებს უფალი. იმ ადამიანის გულში, ვინც შესთხოვს უფალს ცოდვების შენდობას. ღმერთს "შემუსვრილი" გულით უნდა ვევედროთ. ნიკიტა სტითატის სიტყვებით "ჭეშმარიტება არ ხასიათდება არც სახით, არც გარეგნობით და არც სიტყვებით და არც მათშია უფალი, ღმერთი სუფევს დამდაბლებულ გულებში, სულებში, რომლებიც ღვთიური ცოდნით არიან განათლებულნი". რას ნიშნავს გულის გლოვა, გულის "შემუსვრილება?" მარკოზ ასკეტი ამბობს, რომ "გულის დამდაბლების გარეშე შეუძლებელია ბოროტებისგან გათავისუფლება", გულს კი ამდაბლებს: "სამი რამ: თავშეკავება ძილისგან, საჭმელისგან და სხეულის განსვენებისგან". ადამიანი თუ სამივესგან იკავებს თავს, გულსაც ამდაბლებს. სხეულის განსვენება სიამოვნების ტრფიალებას განაგებს, რადგან მას მოჰყვება ცბიერი აზრები. გული,,შემუსვრილია" "განმარტოებისას და მდუმარებისას". მარკოზ მოღვაწე შენიშნავს, რომ "მღვიძარება, ლოცვა, მოთმინება (უსიამოვნების, უბედურების, მწუხარების) გულის დამამდაბლებელია. ეს ჭრილობებია, მაგრამ სასარგებლო გულის შემუსვრისათვის". სხეულის გადაღლა და აუცილებელ საგანთა (ნივთთა) მოკლება იწვევს გულის ტკივილს, რაც სასარგებლოა ადამიანის გადასარჩენად. ფილოთეოს სინელი აღნიშნავს, რომ ყოველგვარი ზრუნვა უნდა დავუტევოთ" და დავიმდაბლოთ გული და აღწერს თუ როგორ უნდა მივაღწიოთ ამას. გული მდაბლდება მაშინ, როცა ადამის დროინდელ (დაცემამდელ) სიცოცხლეს ვიხსენებთ, ვიხსენებთ ბავშვობიდან ჩადენილ ცოდვებს (სხეულის ცოდვების გარდა, რადგან მათი "გახსენება სახიფათოა"). ცოდვების ხსოვნა და ცრემლი წარმოშობს ჩვენს მადლიერებას ღვთისადმი, აგრეთვე სიკვდილის მარადიული ხსოვნა ღვთისადმი მიმართულ მწუხარებას ბადებს. სულს ამდაბლებს მაცხოვრის ვნებათა გახსენება და მისი (ღმერთი) უსაზღვრო მოწყალება ჩვენდამი". ღმერთისგან დაშორებული ადამიანი უხეშობით და დაუნდობელი გულით გამოირჩევა. ვნებებისგან თუ განთავისუფლდა, მგრძნობიარე და ლმობიერი ხდება. წმინდა მამები აღწერენ ისეთ შემთხვევებსაც, როცა დამდაბლება ზიანის მომტანია. მარკოზ ასკეტი ამბობს, რომ "არსებობს გულის დამდაბლება სწორი და სასარგებლო, მისი მოთვინიერებული და დამამშვიდებელი და არსებობის უწესო და საზიანო". სასარგებლო დამდაბლება ხოორციელდება სიმშვიდის და ლოცვის ატმოსფეროში, ანუ დამდაბლებული გული უწყვეტად ლოცულობს ღვთის წინაშე. ის სასოწარკვეთილი არ არის, იმედი აქვს ღვთის კაცთმოყვარეობისა და სიყვარულისა. ამ დამდაბლების ნიშანი სასოებაა. სვიმონ ახალმა ღმრთისმეტყველმა, გამოცდილმა სულიერმა მკურნალმა იცის, რომ "უსაზღვრო და უდროო დამდაბლება გულისა აბნელებს და აშფოთებს გონებას. სულიდან განდევნის სუფთა ლოცვას და სიმშვიდეს, და სიმძიმით ავსებს. აქედან გამომდინარე, წარმოიქმნება უსაზღვრო უგრძნობელობა და უხეშობა. ამგვარად ახორციელებს ბოროტი მიზანს და ბადებს სასოწარკვეთილებას". ასე რომ, ლოცვას და სიმშვიდეს თუ არ ახლავს გულის დამდაბლება, გული უფრო მეტად ბნელდება და ეშმაკი სასოწარკვეთილებით ეპატრონება. მას. ჭეშმარიტი სიმდაბლე ლოცვაა, უფლისათვის მინდობაა. გულის დამდაბლება ლოცვის დროს ხდება და ბევრი კეთილი შედეგი აქვს. ანონიმი ისიხასტი( დაყუდებული) ბერი ასე აღწერს ამ სულის მხსნელ ქმედებას: "დაიმდაბლე, მონაზონო, გული ლოცვით, რათა სატანის ძალა სამუდამოდ "შეიმუსროს" შენს გულში ... როგორც ადამიანს ეშინია გაცეცხლებული რკინის ხელით შეხება, ასევე ეშინია ეშმაკს დამდაბლებული გულისა, რადგან სიმდაბლე თავზე ამსხვრევს მის ცბიერებას. თუ დაუმდაბლებელ გულში ეშმაკისეული წარმოსახვა აღმოჩნდა, ის ღრმად ჩაიბეჭდება, მაგრამ დამდაბლებულ გულში ოცნებას ადგილი არა აქვს. დამდაბლებული გულიდან გარბის ყოველგვარი სატანური ცბიერება, იწვის ეშმაკეული ქმედება... დაიმდაბლე გული ლოცვით, რათა შეიმუსროს ცოდვა შენი გულიდან. ეშმაკმა დაინახა ლოცვით დამდაბლებული გული, მას გაახსენდა კაცობრიობის გამოსახსნელად ჯვარცმული ქრისტეს ჭრილობები და შეეშინდა. ეშმაკის შემმუსვრელი დამდაბლებული გულით, სიყვარულით აღსავსე გამარჯვებული შეხვალ უფლის სასუფეველში. დაიმდაბლე გული ლოცვით, რომ დაიკუწოს უთვალავ ნაწილებად შენი მაცდუნებელი სატანა". გულის დამდაბლების გასაგებად გულის ტკივილზე ვილაპარაკოთ. (ვგულისხმობთ, რა თქმა უნდა, სულიერი გულის ტკივილს). ტკივილს სწორედ სულიერი გული განიცდის. თუ ეს ღვთის მადლისგან მომდინარეობს, მას ტრაგიკული შედეგი ხორციელი გულისთვის არ ექნება, ეს ნიშნავს, რომ როცა სულიერი გული სინანულით მდაბლდება, იგლოვს, გახარებული სევდიანობს და ხორციელი გული მიჰყვება ამ ბუნებრივ პროცესს, მაშინ ამ უკანასკნელს საფრთხე არ ემუქრება. ასეთ შემთხვევებში კარდიოლოგები სნეულების ნიშანს ვერ პოულობენ, რადგანაც სულიერი გულის ტკივილი არ ასნეულებს ხორციელ გულს. გულის ტკივილი აუცილებელია, რადგან მის გარეშე "ყალბი და ამაო" იქნება უმკაცრესი ღვაწლიც". სულიერი ცხოვრებისთვის მარგებელი და საჭირო გულის ტკივილი არსებობს მაშინ, როცა ადამიანი ხორციელი საზრდოთი არ ნაყრდება. მარკოზ ასკეტი ამბობს; "ისე, როგორც მგელისა და ცხვრის შეჯვარებით ნაყოფი არ იბადება, ასევე ნაყროვანებისა და გულის ტკივილით არ ჩაისახება სათნოება". გულის ტკივილით ისახება ყველა სიკეთე. ქრისტიანული ცხოვრება კი ტკივილის გარეშე ყალბია. გულის ხსნისათვის გულის ტკივილია საჭირო. "უნდა ვიცოდეთ, რომ ღვაწლის უტყუარი მაჩვენებელი და მისი მიღწევის ნიშანი ტკივილია, მწუხარება. უფრო ზუსტად, საკუთარი ცოდვილიანობის შეგრძნება, როცა მწუხარებით და ცრემლით ვეცემით იესო ქრისტეს წინაშე, ცოდვილი ქალის მსგავსად სვიმონ კეთროვნის სახლში (ბეთანიაში) მაცხოვარს ფეხები რომ მოსწმინდა ცრემლით", უტკივილო გულს ნაყოფი არა აქვს, რადგანაც, როგორც ისააკ ასური ამბობს: "ლოცვა ტკივილის გარეშე მკვდარი ნაყოფია უფლისთვის". გულის გლოვა და სხეულის ღვაწლი გამოაჩენენ სული წმიდის მადლს, რომელიც ყველა მორწმუნეს ეძლევა წმინდა ნათლობისას და ჩვენი უგულისხმობით და ღვთის მცნებების უგულებელყოფით ვნებებში იფარება. უფლის უსაზღვრო მოწყალების გამო კი მონანიებებისას კვლავ აღდგება. ნუ შედრკები ღვაწლის წინაშე, რათა არ განისაჯო უნაყოფობის გამო და არ გითხრას უფალმა "მოუღეთ მაგას ქანქარი" (მათ. 25. 28). ნებისმიერი ღვაწლი სულიერი და ხორციელი, თუ მას არ ახლავს ტკივილი, უნაყოფოა: "სასუფეველი ცათა იიძულების; და რომელი აიძულებდენ, მათ მიიტაცონ იგი" (მათ. 11,.22). მრავალნი იღვწოდნენ დიდხანს, მაგრამ ტკივილის განცდის გარეშე არც წმინდა იყო და არც სული წმიდის მადლით მოსილი ამგვარი მოღვაწეობა. წინასწარმეტყველის სიტყვებით, თუკი ჩვენი თირკმელები არ შეიმუსრება, მძიმე მარხვის (შრომის) გამო, თუ ჩვენს გულში არ დაისადგურებს მწუხარება ცოდვების, ბილწი განცდების და აზრების გამო და მშობიარობის ტკივილის მსგავს ტკივილს არ შევიგრძნობთ, შეუძლებელია მხსნელი სულის დაბადება ჩვენს გულში, რადგან დაწერილია: "მრავალთა ჭირთა ჯერ არს ჩუენდა შესლვაჲ სასუფეველსა ღმრთისასა" (საქმ. 14.22). სულიერი გულის ტკივილს თუ განიცდის ხორციელი გული და მართლმადიდებლური ტრადიციის მიხედვით ვითარდება. ეს მდგომარეობა საჭიროა ჩვენი გადარჩენისთვის, რადგან გვეხმარება სულიერი ძალების მოკრებაში. ამ დროს გონება გულისკენ მიბრუნდება. სულიერი გულის ტკივილი გარკვეული თვალსაზრისით ტირილის გამომწვევი ჭრილობაა. წმინდა მამათა თხზულებებიდან ცნობილია, რომ ეს ჭრილობა მგრძნობიარე სხეულის ჭრილობაზე მეტია. გულის დამდაბლებისას ("შემუსვრისას") ადამიანი ფიზიკურ ტკივილზე ძლიერ ტკივილს განიცდის. სულიერი გულისტკივილი გამოუთქმელი ნეტარების მომნიჭებელიც არის. საგულისხმოა თეოფანე დაყუდებულის სიტყვები ამგვარ ჭრილობაზე, რაც ზებუნებრივ ტკივილს წარმოშობს; "იზრუნეთ იმაზე, რომ თავში კი არ გქონდეთ ყურადღება, არამედ გულში და დარჩით გულში არა მარტო ლოცვის დროს, არამედ ყოველთვის. ეცადეთ გულში რაღაც ჭრილობა გქონდეთ... მუდმივი ღვაწლი ამას გამოასწორებს. არა აქვს მნიშვნელობა რომ ჰქვია ჭრილობა, ის ტკივილია, მწუხარება, ეს ჭრილობა ბუნებრივი ტკივილი არ არის. ის არ ემუქრება სიცოცხლეს. გულისმიერი ტრფობით და მათრობელი სიყვარულით მონანიებული სული ესწრაფვის ღვთაებრივთან შერწყმას, "უძღები შვილის" მსგავსად. არის ტკივილი ნათელი, სიტკბოება, საიდუმლო ჭვრეტა გამოუთქმელი, უფლის ნებასთან განუყოფელი შერწყმა ამქვეყნიურ ცხოვრებაშივე და უფალთან სიყვარულით საუბარი. ეს ჭრილობა სულის ყველა ძალას კრებს და ღმერთი ხედავს რა მის მისწაფებას, თხოვნას უსრულებს, მაშინ გულში ცვლილებები ხდება და ღვთაებრივი წესრიგი მყარდება". იოანე სინელი საკუთარი გამოცდილების მიხედვით ამტკიცებს, რომ ზოგიერთები (ასკეტები) სულიერი გულის იმგვარ ტკივილს განიცდიდნენ, რომ ბაგეზე სისხლი სდიოდათ. "ვიხილე მე ვითმე თანა სრული იგი საზღვარი გლოვისა, რამეთუ ტკივილისგან გულისა მათისა, სისხლისა აღმოჰყრიდეს პირთა ცემითა მკერდისათა, და მომეხსენა სიტყვა იგი, რომელ იტყვის ვითარმედ: იგვემა ვითარცა თივა და განხმა გული ჩემი". ტკივილის გამოვლინება ცრემლთა დენაა. უფალი ეუბნება მტირალთ: "ნეტარ იყვნენ მგლოვარენი გულითა, რამეთუ იგინი ნუგეშინისცემულ იქმნნენ" (მათ. 5,4). ამგვარად, უფლის წინაშე ცრემლთა დენა ქრისტეს მცნების მიხედვით ხდება. ცრემლი ცხოვრების წესია. თუკი ცხოვრების წესს ვუწოდებთ მონანიებას და გლოვას, იგივე შეიძლება ვთქვათ ცრემლზეც, რომელიც "შემუსვრილი გულიდან" მოედინება. აქვე შევნიშნავთ, რომ არსებობს გულის ცრემლი და ხორციელი ცრემლი. გულში ხშირად მოედინება ცრემლის ნაკადი. სულიერი ცხოვრებით მოღვაწე ასკეტი (მართლმადიდებლური ტრადიციის მიხედვით მცხოვრები) ხშირად "აიძულებს" გულს, რომ იტიროს. გულის ცრემლები ზოგჯერ ვლინდება, ბევრჯერ კი ფარულია. ვნახოთ რა მნიშვნელობა აქვს ცრემლს. წმინდანები ქრისტიანებს ტირილისკენ მოუწოდებენ, რადგან ამ დროს გული იწმინდება და მგრძნობიარე ხდება, თავისუფლდება უხეშობისაგან. წმინდა ისააკი ამბობს: "ღაწვები დაისველე ცრემლებით". "მარიამისა და მართასგან ვისწავლოთ "ცრემლის ხმა". წმინდა ნილოსი გვასწავლის, პირველ რიგში ვილოცოთ იმისთვის, რომ ცრემლი გვდიოდეს "უპირველეს ყოვლისა, ილოცე, რომ ცრემლთა დენა შეძლო", "ცრემლი საჭიროა ყველა ჩვენი თხოვნის შესასრულებლად". ცრემლს დიდი ღირსება აქვს. საყურადღებოა ცრემლის შესახებ წმინდა მამათა მოსაზრებები. მათ თავად გამოსცადეს ტირილიანი ღვაწლი.. ცრემლი ნათლობაა: "წყარონი ცრემლთანი უდიდეს ნათლისღებისა არიან, შემდგომად ნათლისღებისა; დაღაცათუ კადნიერ არს სიტყვა ესე". ცრემლი ადამიანის ხელახლა შობის ნიშანია. ამბა პიმენის სიტყვებით, "ცრემლი არის გზა, რომელიც წმინდა წერილით და წმინდა მამებისაგან გადმოგვეცა, ისინი ამბობდნენ: იტირეთ, სხვა გზა არ არსებობს". ეს გზა კი, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ცხოვრების წესია. საკუთარ თავს ვერ შევიცნობთ უცრემლოდ. თუკი ჩვენს ცოდვილიანობას შევიცნობთ, (რაც ჩვენში ღვთიური მადლის არსებობაზე მეტყველებს) თვითგანსჯის და თვითშემეცნების მადლს თუ ვეზიარებით, მაშინვე ცრემლი წამოგვივა. "რადგან ვერავინ ვერ დატოვებს თავის მიცვალებულს და სხვისას ვერ იტირებს". ცრემლი მაჩვენებელია იმისა, რომ ქრისტე შეეხო ადამიანის თვალებს და გონებრივად მომწიფდა". სულის თვალებს ახელს ცრემლი წმინდა. არსენის სწავლებით, ვინც აქ (ამქვეყნად) ტირის თვით ნებით, არ იტირებს იმქვეყნად" და პირიქით, ვინც აქ არ ტირის, `მარადიულად იტირებს იქ". სვიმეონ ახალი ღმრთისმეტყველი, რომელსაც ცრემლების ღმრთისმეტყველს უწოდებენ, ამბობს, რომ ცრემლი სიცოცხლის ნიშანია. დედის საშოდან გამოსული ჩვილი ტირის, რაც მის დაბადებას გვაუწყებს. იგივე ეხება სულიერ დაბადებას. ცრემლი ხელახლა შობის ნიშანია. თუ ჩვილი არ იტირებს, ე.ი ის მკვდარი დაიბადა. ტირილი ცრემლით თანსდევს ადამიანურ ბუნებას დაბადებიდან". სვიმონ ღმრთისმეტყველი ამ სიტყვებს ამბობს იმიტომ, რომ მის ეპოქაში არსებობდა ასეთი აზრი: ყველა ადამიანი განსხვავებულია და ყველას არ შეუძლია ტირილი, მაგრამ ეს ასე არ არის. თეოლოგი წერს: საჭმელი და სასმელი აუცილებელია სხეულისთვის, ასე სჭირდება ცრემლი სულს. ვინც არ ტირის ყოველდღე "შიმშილი ასუსტებს სულს". როცა ადამიანი მოიპოვებს სიბეჯითეს, მოთმინებას, მორჩილებასა და ღვთისადმი სიყვარულს, მაშინ "გაქვავებული სული ცრემლის ნაკადად გადაიქცევა". იქვე შენიშნავს ღმრთისმეტყველი, რომ ზრდასრულ ასაკში მონათლული ადამიანები ტიროდნენ არა "ტკივილისგან გამოწვეული ცრემლით, არამედ სული წმინდის ზემოქმედებით, თაფლზე უტკბესი ცრემლით, ასე უმტკივნეულოდ მოედინებოდა თვალებიდან ცრემლი". ყოველივე ზემოთქმულიდან ნათელია, რომ ცრემლი საჭიროა ჩვენი სულიერი ცხოვრებისთვის და ის არის სულის საზრდო. ცხადია ისიც, რომ არსებობს მრავალნაირი ცრემლი. ამ საკითხზე შევაჩერებ მკითხველის ყურადღებას. ნიკიტა სტითატი წერს: "მონანიებისას სხვა ცრემლი სდის ადამიანს, ღვთიური სიმშვიდის დროს კი - სხვა. პირველ შემთხვევაში ნაკადად მოედინება და რეცხავს ცოდვებს, მეორე ცრემლი კი მინდორზე მოსულ წვიმას ჰგავს და ბალახზე დადებულ თოვლს "რაც ბალახს ასაზრდოებს". წმინდა ღმრთისმეტყველი აგრძელებს, რომ ცრემლი ხან გულისტკივილს იწვევს, ხან კი სიხარულს. სინანულის ცრემლები ტკივილს წარმოშობენ, განწმენდილი გულის ცრემლი კი, როცა გული ვნებებისგან დაცულია, ნეტარების მომგვრელია. თითქმის იგივე შეიძლება ითქვას ღვთის შიშით და ღვთიური სიყვარულით (ἔρωτος) გადმოდენილ ცრემლზე. ცრემლს ბევრი შედეგი მოჰყვება. ისინი ადამიანის გულს ცოდვის სიბილწისგან განწმენდენ და შემდეგ გაანათლებენ მას. მამები გვასწავლიან, რომ ეშმაკი ადამიანის სულში აღბეჭდავს ცოდვის სახეებს, თვითონ კი უჩინარდება. ცოდვის ეს ხატი ნადგურდება ცრემლით. ცრემლი განბანს გულის საუნჯეს. ანუ ცრემლით განიბანება ცოდვა. ამბა პიმენი გვასწავლის, რომ "ცოდვისგან განთავისუფლების მსურველმა უნდა იტიროს". წმინდანი მოგვაგონებს "ვიტიროთ ღვთის წინაშე ტკივილით იქამდე, სანამ არ მოგვიძღვნის თავის წყალობას". ამიტომ, სადაც არსებობს ტირილი, იქ ავი სიტყვის ნაკვალევი არ არის". მართლაც, დამტკიცებულია ეკლესიის გამოცდილებით, რომ როგორც წყალი რეცხავს ნივთებს, ასე ცრემლს შეუძლია განწმინდოს ცოდვები". "ცრემლის წყალობით მოდის სული წმინდა და დაივანებს გულში, განგვწმენდს, ბოროტის სიბილწისგან გვათავისუფლებს". ცრემლი განწმენდს და ანათლებს სულს. სინანულით ღვთის მადლი აშუქებს ადამიანის გულს. უსაზღვრო წუხილს სასოება მოსდევს. ცრემლით მიიღწევა გულის უბიწოება, სუფთა გული კი გაბრწყინდება. "გაბრწყინება გამოუთქმელი ქმედებაა, გაუცნობიერებლად შესამეცნებელი და უხილავად სახილველი". ქრისტეს "ნეტარებათა" მიხედვით ტირილს მოაქვს ნუგეშისცემა. ნუგეშისცემა "არის სნეული სულის განსვენება... შეწევნა მწუხარე სულის განახლებაა, სულისა, რომელიც სასწაულებრივად გადააქცევს ტკივილის ცრემლებს სიხარულად. ნიკიტა სტითატი გვასწავლის, რომ ადამიანი თავისი შესაძლებლობით ვერ მიემსგავსება უფალს "თუ ის უწინ ცრემლთა ნაკადით არ განბანს ცოდვას და არ შეუდგება ღვთის მცნებათა აღსრულებას". ამგვარად ის თავისუფლდება "უსახურობისგან" (ἀμορφία) და შეუძლია ღვთიური დიდება იგემოს. წმინდა მამები მაცდუნებელ ცრემლზე წერენ. ზოგჯერ ცრემლი შეიძლება ეშმაკისგან მომდინარეობდეს. თუ ადამიანი ტირის და შემდეგ ამაყობს, ცდება. ამიტომ მამები გვასწავლიან, ნუ ვიამაყებთ თუ ჩვენს ლოცვას ცრემლები მოჰყვება. "ნუ ქედმაღლობ, ლოცვისას, თუ აგეტირება"არავინ არ უნდა ფიქრობდეს, რომ სხვებზე აღმატებულია. ცრემლი ვნებებისგან განმწმენდელია, ამ მიზანს თუ დავივიწყებთ, შეიძლება გავგიჟდეთ კიდეც. "მრავალნი ცოდვებზე ტირილის დროს ივიწყებდნენ ცრემლის მიზანს და ცდუნდებოდნენ (ჭკუიდან იშლებოდნენ ან გზას სცდებოდნენ)". მრავალნაირი ცრემლი არსებობს. თანაგრძნობის, ეგოისტური, სატანური, ღვთიური და ა.შ. ჩვენ უნდა ვიღვაწოთ მარტო იმისთვის მაინც, რომ თანაგრძნობის ცრემლი გვქონდეს. ეკლესიის მამები ცრემლთა დენას გვასწავლიან. თუნდაც ცრემლში ეგოიზმის ელემენტი იყოს, მან შეიძლება სახე იცვალოს და წვლილი შეიტანოს ცხონებაში. თვითგანსჯით, თუ ჩვენ ყურადღებას ჩვენივე თავისკენ მივმართავთ. ჩვენს ცოდვებზე ვიფიქრებთ, შევწყვეტთ საუბარს სხვებთან და დავიწყებთ ლაპარაკს ღმერთთან, შევიგრძნობთ საკუთარ უძლურებას. დარწმუნებული ვარ, ხშირ შემთხვევაში ადამიანთა მძიმე მდგომარეობა გამოწვეულია იმით, რომ არ შეუძლიათ ტირილი. ჩვენ არ ვტირით. ამიტომ, როცა სირთულეებით დატვირთული ვართ, დაძაბული გვაქვს ნერვები, შინაგანი სამყარო დაცლილი, მაშინ უნდა განვსაჯოთ საკუთარი თავი და ვიტიროთ. ამგვარი მცდელობისას უფალი მადლს მოგვიძღვნის. ასე რომ, ცრემლები ცხოვრების წესად გვექცევა და გული ვნებებისგან განიწმინდება. სინანული, ტირილი, "შემუსვრა" მჭიდროდ უკავშირდება ცეცხლს, რომელიც გულში იბადება. სინანული საგრძნობი ხდება, როცა სული წმინდა ცეცხლს ანთებს. ამ ცეცხლის შესახებ ამბობს უფალი: "ცეცხლისა მოვედ მიფენად ქუეყანასა ზედა და რაჲ მნებავს რაჲთა აწვე აღეგზნეს" (ლუკ. 12.49). გულთან ქრისტეს მიახლებით, შეხებით, ვნებათა არსებობის შემთხვევაშიც გული აენთება. ეს ის მწველი ცეცხლია, რაც ემმაოსკენ მიმავალმა მოწაფეებმა შეიგრძნეს: "არა გულნი ჩუენნი განჴურვებულ იყვნეს ჩუენ შორის, ვითარ-იგი მეტყოდა ჩუენ გზასა ზედა და ვითარ-იგი გამომითარგმნებდა ჩუენ წიგნთა?" (ლუკ. 24.32). ცეცხლი რომ გაანადგურებს გულის ვნებებს, სინათლედ იქცევა. პავლე მოციქული, რომელსაც ამგვარი გამოცდილება ჰქონდა, ამბობს: "განანათლოს დაფარული იგი ბნელისაჲ და განაცხადნენ ზრახვანი იგი გულთანი" (1 კორ. 4.5). ამავე გამოცდილებას პეტრე მოციქული გამოხატავს სიტყვებით: "ვიდრემდის დღე განათლდეს, და მნათობი აღმობრწყინდეს გულთა შინა თქუენთა" (2 პეტრ. 1.19). თავდაპირველად გული ღვთის მადლს ცეცხლივით იღებს, ეს ცეცხლი წვავს ცოდვას და ვნებებს. შემდეგ კი, როცა ვნებები დაიწვება, ღვთიური მადლი სინათლედ ინთება და ჩვენს სულს ანათებს. ეს სწავლება, რომ ჯერ ღვთის მადლი ცეცხლია და შემდეგ სინათლედ იქცევა, გვხვდება იოანე სინელის,,კლიმაქსში". "რომელთამე მორავიდეს ცეცხლი იგი წმიდა ზეცისა შესწვავს, ხოლო შესწვავს მათ ნაკლულევანებისათვის სიწმიდისა: და კვალად რომელთამე განანათლებს საზომისათვის სისრულისა, რამეთუ მასვე ცეცხლი შემწველცა, და ნათელგანმწმენდელცა ეწოდების, ამისთვისცა ვიეთნამე გამორავიდოდიან ლოცვისაგან, ვითარცა სახმილისაგან გამოვლენ განწმედილნნი ნივთისა მისგან ცოდვათასა; და სხვანი ვითარცა ნათლისაგან განათლებულნი და ზეციერთა სიმდაბლისათა და სიხარულითა შემოსილნი". ადამიანის გულთან ერთად ღვთიურ ცეცხლს, სხეულიც შეიგრძნობს. ისეთი გრძნობაა, თითქოს ჯოჯოხეთის ცეცხლში იწვის კაცი. ეს მხსნელი განცდაა, რადგან ასეთი სინანული სულს კურნავს. მონანიების ცეცხლი რაც ძლიერად იგრძნობა, მით მეტია შესაძლებლობა უქმნელი სინათლის ხილვისა. პავლე მოციქულის სიტყვებით: "ღმერთი ჩუენი ცეცხლი განმლეველი არს" (ებრ. 12.29). იოანე სინელი წერს: "ესე არს შრომა წინაშე ჩუენსა, რათა შემთვირდეს სიწმიდესა ჩუენსა ცეცხლი ღვთისა, რამეთუ მიერითგან არღარა არს ჩუენ შორის ბრძოლა ჩვეულებათა პირველთა, რამეთუ ღმერთი ჩუენი ცეცხლ-არს შემწველი ყოვლისა მხურვალებისა ბოროტისა და სიბნელისა და აღძვრისა ჩვეულებათა შინაგანთა და გარეგანთა, ხილულთა და უხილავთა". სინანული მადლის ქმედებაა, მაგრამ ჩვენც უნდა შევუწყოთ ხელი ჭეშმარიტი სინანულის გაჩენას, ანუ ღვთის ცეცხლის ანთებას გულში. მთელი ასკეტური მოღვაწეობა ღვთიური და ადამიანური ნების სინერგიაა. წმინდა მამები გვასწავლიან, რომ ვნებებისგან ვიწმინდებით "ნებაყოფლობითი შრომით ან არანებაყოფლობითი ტვირთით". ნებაყოფლობით შრომა ცრემლთა დენაა ღვთის წინაშე, ანუ სინანული, სინანულის ცეცხლის შეგრძნებაა. არანებაყოფლობითი ტვირთი კი განსაცდელები, რაც ჩვენს ცხოვრებაში გვხვდება. როცა ნებაყოფლობით საჭიროს აკეთებ, არანებაყოფლობითის ქმნა არ არის საჭირო". სწორედ ამიტომ უნდა ვიღვაწოთ, რათა სულში სინანული დაიბადოს, ღვთიური ცეცხლი აენთოს და განვთავისუფლდეთ არანებაყოფლობითი ტვირთისგან. სინანულის ცეცხლი და მისგან მომდინარე სითბო გულში უნდა შევინახოთ. ეშმაკს ისე ეშინია ცრემლით მცხოვრები მონაზვნისა, რომ არც კი უახლოვდება მას. წრფელი და ბრძენი მონაზონი არის "რომელმან მხურვალება თავისი დაიცვა დაუშრეტელად, ვიდრე დღემდე განსლვისა მისისა ხორცთაგან, და მარად დღე არა დასცხრა დართვად ცეცხლი ცეცხლისა ზედა, და სურვილი სურვილსა ზედა, მხურვალება მხურვალებასა ზედა, და მოსწრაფება მოსწრაფებასა ზედა". განწმენდილი ლოცვა იმ გულში იბადება, სადაც ცეცხლი ანთია. ჩვენი ლოცვით სათხოვარი უნდა იყოს ამ ცეცხლის აგზნება, ცეცხლისა, რომელიც ერთი მხრივ სწვავს ჩვენს ცოდვებს და ვნებებს და მეორე მხრივ გვასწავლის წრფელ ლოცვას". ეს კურთხეული ცეცხლი ჩვენს გულში რომ ენთება მადლის წყალობით, სინანულთან და ცრემლთან ერთად სულიერად აგვაღორძინებს. ამ ცეცხლის დახმარებით იცვლება მთელი შინაგანი მდგომარეობა და ფიზიკური ქმედებაც კი. თეოფანე დაყუდებული წერს: "როცა თქვენი გული ღვთიური სითბოთი თბება, მაშინ იწყება შინაგანი ცვლილება. ცეცხლი ყველაფერს გადაწვავს, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, სულის ქმნას (πνεοματοποίησις) იწყებს. ცეცხლის მოსვლამდე სულისქმნადობა არ დაიწყება, რაც არ უნდა ვეცადოთ. ე.ი. მთავარია ცეცხლის მოპოვება. ამისკენ მიმართეთ თქვენი ძალისხმევა. იცოდეთ, ცეცხლი არ გამოჩნდება, სანამ ვნებებს ძალა აქვთ. ვნება იგივეა, რაც ნესტი შეშისთვის. ნესტიანი შეშა არ იწვის. საჭიროა გარშემო გამომშრალი ხის ნაჭრები მოვუწყოთ და ცეცხლი წავუკიდოთ. ისინი გამოაშრობენ ნესტიან შეშას და მასაც გადასდებენ ცეცხლს. ასე ნელ-ნელა მოედება ალი. შეშა ჩვენი სულის ძალებია და სხეულის ქმედებები. ადამიანი სანამ თავის თავს ყურადღებას არ აქცევს, ნესტია ანუ ვნებებით სავსეა, ვიდრე ვნებები არ დათრგუნულა და ეწინააღმდეგებან სულიერ ცეცხლს. ვნებები სულსა და სხეულში გაივლიან, მოატყუებენ სულს შემეცნებას და თავისუფლებას და მეუფებენ მთლიანად ადამიანზე. ვნებები ეშმაკისგან მომდინარეობს, ამიტომ მათი საშუალებით ეშმაკი ბატონობს ადამიანზე და ეს უკანასკნელი ცდება ამ დროს, ჰგონია, რომ თვით არის საკუთარი სულისა და სხეულის განმგებელი. ამ ბორკილებიდან თავდაპირველად ღვთიური მადლით თავისუფლდება ადამიანის სული. ღვთის მადლით აღსავსე სული ღვთის შიშით წყვეტს კავშირს ეშმაკთან და ვნებებთან და წარსულზე სინანულით მტკიცედ გადაწყვეტს შეიყვაროს მხოლოდ ღმერთი და იცხოვროს მხოლოდ მისთვის, მისი მცნებებით". წმინდა მამა ღვთიური ცეცხლის შესახებ წერს კიდევ: "ამბა ბარსანოფის სიტყვებით ცეცხლი ინთება უფლის მიწაზე მოსვლის დროიდან, და ამ ცეცხლში იწვის ადამიანური ბუნებისთვის დამახასიათებელი ვნებები. თუ ბევრი ხახუნით ძლიერ ცეცხლს ავანთებთ და შეშას წავუკიდებთ, ალი და კვამლი აუვა, დამწვარი შეშა კი მინავლებულ ცეცხლში იწვის, სასიამოვნო უკვამლო შუქი აქვს. მსგავსი რამ ხდება ადამიანის სულშიც. ცეცხლი ინთება და გადაიწვება შინაგანი სამყარო. ვისაც ეს განუცდია, იცის რანაირი კვამლი ახლავს ამგვარ წვას. ყველაფერი რომ გადაიწვება, რჩება მხოლოდ მკრთალი ნათელი. ეს სიწმინდის მდგომარეობაა. იქამდე გრძელი გზაა. ერთი რამ ცხადია, ვინც მიიღო ცეცხლი უფალთან საუბრისათვის, კი არ ისვენებდა, არამედ დიდი ღვაწლისა და შრომის ფასად მოიპოვა. მაგრამ ეს შრომა ტკბილია და ნაყოფიერი. ეს იმიტომ, რომ უფალი მრავალმოწყალეა და ყოვლადძლიერი; მანამდე კი შრომა მწარე, მცირე ნაყოფიანი და უნაყოფოც იყო". რაც უფრო მეტად სწვავს ცეცხლი ვნებებს, მით მეტად აღიქმება იგი სინათლედ, რომელიც გულს ანათებს. ისიხიოს პრესვიტერი გვასწავლის, რომ ისე "როგორც ადამიანს მზის ყურებისას უბრწყინავს სახე, ასევე ნათდება ისიც, ვინც გულში იყურება". გული თუ არ იღებს მაცდუნებელ წარმოსახვებს, ოცნებებს, წარმოშობს ნათელ აზრებს. ნახშირი ცეცხლს აჩენს "ნათლობის შემდეგ ჩვენს გულში დავანებული უფალი თუკი ხედავს ბოროტი ქარებისგან განთავისუფლებული გულის ჰაერს, რომელსაც გონება აკონტროლებს, მთელ ჩვენს აზროვნებას ჭვრეტისკენ მიმართავს". "წარმოსახვების მიმართ სრულად გაუცხოებული გული ღვთიურ და საიდუმლო აზრებს წარმოშობს". გული სული წმინდის იარაღად იქცევა და ღვთის ჭვრეტა შეუძლია. წარმოსახვებისგან და ვნებებისგან განთავისუფლებული ადამიანის ყველა ფიქრი და ქმედება ღმრთისმეტყველურია. მთლიანად ეს ადამიანი არის ღმრთისმეტყველება. თეოლოგიით არის სავსე მისი სიტყვა, მდუმარება, ქმედება. განწმენდილ გულში, "ღვთის ადგილას", "გულის ზეცაში"ბრწყინავს მზე სიმართლისა. უკვე ვისაუბრეთ გულში შემავალ ცეცხლზე, გულში, რომელიც "ღვთის საკურთხეველია". უფლის არსებობა გულსა და სხეულს ათბობს. ცეცხლის თვისება ხომ გათბობაა. დიადოხოს ფოტიკელი განმარტავს ამგვარ სითბოს. "როცა სული თავის თავს შეიცნობს, მაშინ თავად გამოსცემს ღვთივსაყვარელ სითბოს. ეს სითბო ადვილად სუსტდება, მაგრამ სული წმიდისგან მომდინარე სითბო მშვიდობიანია და უწყვეტი. ის არ განიბნევა გულიდან. ადამიანს უსაზღვრო სიყვარულით და სიხარულით ავსებს და ახარებს. პირველი სითბო ბუნებრივია, მეორე კი სულიერი". სწორედ ეს სითბო ახდენს გონების კონცენტრაციას და სუფთა ლოცვა აღესრულება. გონიერ ღვაწლს შემდგარმა ასკეტმა უნდა იცოდეს, რომ სულიერი სითბო მარჯვნიდან ან მარცხნიდან, ზემოდან ან ქვემოდან კი არ მოდის "გულში მოედინება წყაროსავით სული წმინდისგან. "ის ერთადერთი აღმოაჩინე და შეინარჩუნე, დაიცავი გონება წარმოსახვებისგან, და მაცდუნებელი აზრებისგან". ჩვენს გულში ამ სითბოს არსებობას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს, რადგან მისი წყალობით სული იკრებს ძალას და უწყვეტ ლოცვას წარმოთქვამს. თეოფანე დაყუდებული ამბობს: "ეს ცეცხლი ღვთის მადლის ქმედებაა, მაგრამ არა გამონაკლისი, არამედ ყველასთვის საერთო. სითბოს იღებს ყველა ადამიანი სიწმინდის და ზნეობრიობის მიხედვით ლოცვისას. როცა აღეგზნება ეს ცეცხლი და გულში სითბო დაისადგურებს, მაშინ წარმოსახვები და მაცდუნებელი აზრები იფანტება, მაშინ სულს სისხლმდინარე ქალის მსგავსი რამ ემართება "...მეყსეულად დასცხრა წყაროჲ იგი სისხლისა" (ლუკ. 8. 44). ამგვარ მდგომარეობაში ლოცვა მეტ-ნაკლებად უწყვეტია. ამ დროს ითქმის იესოს ლოცვა. და არის საზღვარი, სადამდეც შეუძლია მიაღწიოს ადამიანმა თავისით წარმოთქმული ლოცვით. ვფიქრობ. აქამდე ყველაფერი გასაგები იყო მკითხველისთვის. შემდგომ ადამიანი სხვა მდგომარეობაში გადადის და "ღვთიური მადლით დადგენილ" და არა თავისით წარმოქმნილ ლოცვას წარმოთქვამს. სული წმინდა ივანებს გულის სიღრმეში და მართავს მას. ამ მდგომარეობაში სული ღვთიური ძალის მატარებელი ხდება, ეს ძალა მასშია და მასზე მეუფებს, რითაც სული ხარობს. ამგვარი ღვთიური ქმედების ორ საფეხურს ვიცნობ. პირველ ეტაპზე სული ხედავს ყველაფერს, შეიგრძნობს თავის თავს და მდგომარეობას, შეუძლია საუბარი და არსებული მდგომარეობიდან გამოსვლაც. მკითხველთათვის ესეც გასაგები უნდა იყოს. წმინდა მამები, განსაკუთრებით ისააკ ასური, მიუთითებენ ლოცვის სხვა საფეხურებზე. ამ ლოცვას ეწოდება ღვთიური ექსტაზი ანუ თვალით ჭვრეტა და ითვლება წინა ეტაპის ლოცვაზე აღმატებულად". დიადოხოსის ზემოთ მოყვანილი სიტყვების მიხედვით არსებობს ერთგვარი ბუნებრივი სითბო. ამრიგად, ორნაირი სითბო არსებობს: ბუნებრივი და ზებუნებრივი. ამ საკითხზეც მსჯელობს თეოფანე დაყუდებული: ნამდვილი სითბო ღვთის წყალობაა, მაგრამ არის "ბუნებრივი" სითბოც, ჩვენი ღვაწლისა და თავისუფალი მდგომარეობის ნაყოფი, ეს ორი სითბო ისეა დაშორებული ერთმანეთისგან, როგორც ცა და დედამიწა. თქვენ რომელი მათგანი გაქვთ, ჯერ არ ჩანს. მოგვიანებით გამოჩნდება. წერთ, რომ "დაიღალეთ თქვენი აზრებით და არ შეგიძლიათ უფალს მიაპყროთ ყურადღება." ეს ნიშნავს, რომ სითბო ღვთიური არ არის, თქვენი საკუთარია, ბუნებრივი. ღვთიური სითბოს პირველი ნაყოფი მშვიდობაა და აზრების მტკიცედ მიმართვა უფლისკენ. ამ დროს სისხლმდინარის მსგავსი რამ ხდება: მას სისხლისდენა შეუჩერდა, თქვენ ფიქრთა ნაკადი გიჩერდებათ. რა უნდა გააკეთოთ? ბუნებრივი სითბო გაქვთ, მას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ნუ მიანიჭებთ, ჩათვალეთ, რომ ეს ღვთიური სითბოს მიღების წინაპირობაა. შემდეგ დამწუხრდით ღვთიური ქმედების ნაკლებობის გამო და ევედრეთ უფალს: "შემიწყალე მე! ნუ მიმდრეკ მე სახისაგან შენისა! აღბეჭდე ჩემზე ნათელი პირისა შენისა!" ამავე დროს შეამცირე ხორციელი სურვილები, საკვები, ძილი და სხვ. ყველაფერი მიანდე უფალს". აქვე უნდა მივუთითოთ, რომ ეშმაკს შეუძლია ადამიანს გულში სითბო გაუღვივოს და მისი ყურადღება უფალს მოაშოროს. ასეთი სითბოთი ლოცვის სიწმინდე იკარგება და ადამიანი შეიძლება გაამაყდეს, სწორედ ეს არის ეშმაკეული სითბოს ნიშანი. ბრძენი და კეთილი ასკეტი არ არის აღტაცებული საკუთარი თავით, გონებას არ აძლევს უფლებას დაკარგოს ცოდვილიანობის შეგრძნება, სინანული, უფლის მარადი ხსოვნა და მორჩილება. ნებისმიერ შემთხვევაში ლოცვის სითბო გადაეცემა სხეულსაც. გრიგოლ პალამა ვარლაამის საწინააღმდეგოდ (რომელიც ამტკიცებს, რომ ლოცვაში არ მონაწილეობს სხეული და საკმარისია მხოლოდ სულის ვნებიანი ნაწილის დათრგუნვა). ამბობს, რომ მართლმადიდებლური ეკლესიის წმინდა მამათა სწავლება სხვანაირია. "მომავალი სიკეთის მიმღები არის არა მარტო სული, არამედ სხეულიც". სულის აღორძინებას მოსდევს სხეულის განახლებაც. გლოვობს არა მარტო სული, არამედ ის გადაეცემა სხეულს და სხეულებრივ გრძნობებსაც". სულის ღვთიური მადლი სხეულებზეც გადადის. წმინდა მამას მოჰყავს ბიბლიური მოსეს (რომლის სახეც გაბრწყინდა) და სტეფანეს (მისი სახე ანგელოზისას ჰგავდა) მაგალითები. იგივე შეიძლება ითქვას სითბოზეც; სულის სითბო სხეულსაც გადაეცემა. "დაძაბულ ლოცვაში, როცა გონების შუქურა ინთება და გონება სულიერი ჭვრეტის ცეცხლით აღეგზნება, მაშინ "სხეულიც საოცრად შემსუბუქდება და თბება ისე, რომ გრძნობათა ღუმელიდან გამოდინებული გეგონება". ამას გრძნობს ყველა, ვინც ამ ადამიანს შეხედავს. ჯერ კიდევ ქრისტეს ოფლი "მეტყველებს იმაზე, რომ ღვთისადმი დაძაბული ლოცვით სხეული თბება". ამგვარი სითბო საჭიროა სულიერი ცხოვრებისათვის, იოანე სინელი გვირჩევს: თუ დავკარგეთ ეს ნეტარი სითბო, მოვიძიოთ მიზეზი და მთელი ჩვენი შრომა ამისკენ მივმართოთ. ღვთის მადლის არსებობას გულში ე.წ. გულის შეხტომა ადასტურებს. ის სიჯანსაღის ნიშანია, გრიგოლ პალამას ბასილი დიდის და ათანასე დიდის მაგალითები მოჰყავს. წმინდა მამა ამბობს, რომ გულის შეხტომა ნიშნავს, როცა "გული ხტის სიკეთის სიყვარულით". გრიგოლ პალამა წერს ასევე: "როცა სული თრთის ღვთისადმი სიყვარულით, მაშინ მოძრაობს გულიც, წარმოაჩენს სულიერ ერთობას მადლთან და თითქოს სხეულით ღრუბლებზე ადის, ღმერთთან შეხვედრას ესწრაფვის". ამრიგად, გული ხტის უფალთან შესახვედრად, როცა ის (ღმერთი) ღრუბლებზე გამოჩნდება. ემზადება ზეციური მეუფესთან სანახავად. ამგვარად შეიძლება გულის განწმენდა და განკურნება ცოდვისაგან. ვნებები სახეს იცვლიან. ისინი ეშმაკს და ცოდვას კი არ მსახურებენ, არამედ უფალს. ადამიანის გული იწმინდება და ემზადება ღვთის სახილველად. ქვემოთ განვიხილავთ გულის განწმენდის პროცესს და მის შედეგებს. უფალი ამბობს: "ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულისა, რამეთუ მათ ღმერთი იხილონ" (მათ. 5.8). იაკობ მოციქული მოგვიწოდებს: "უბიწო ყუენით გულნი ორგულნი (იაკ. 2.8) და პეტრე მოციქული გვირჩევს: "ურთიერთას იყუარებოდეთ განმარტებულად" (1. პეტრ. 1.22). განწმენდილი გული ხედავს ღმერთს "და საუნჯეთა მისთა", ხედავს ღმერთს, რომელიც არის "სათნოებითა უკიდურესი საზღვარი". გარეგნული, სხეულის ასკეზა ძველი აღთქმის სახეა, გულის განწმენდა ახალი აღთქმის, სახარების სახეა. მარხვა, თავშეკავება, უხეში სარეცელი, ფეხზე დგომა, მღვიძარება და სხვა სხეულებრივი ღვაწლი კარგია, რადგან სხეულის ვნებებს თრგუნავს და ეწინააღმდეგება ცოდვიან ქმედებას. ეს არის ჩვენი შინაგანი ადამიანისთვის სწავლება და ვნებიანი ქმედებისაგან დამცველი. ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი ღვაწლი გააზრებული ცოდვისაგანაც არის დამცველი. "გულის სიწმინდე, მღვიძარება და გონების დაცვა ... ამას ემსახურება ახალი აღთქმა. ყველა ვნებას და ბოროტებას გულიდან ამოძირკვავს და ანიჭებს მას (გულს) სიხარულს, სასოებას, დამდაბლებას, ცრემლს, თავის თავისა და ცოდვების შეცნობას, სიკვდილის ხსოვნას, ჭეშმარიტ მორჩილებას ღვთისადმი და ადამიანებისადმი უსაზღვრო სიყვარულს და ღვთიურ ტრფიალებას". წმინდა მამები ფიზიკურ ღვაწლთან ერთად განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობენ შინაგან სიწმინდეს, გულის სიწმინდეს. გარეგნული ღვაწლი ამზადებს ნიადაგს სულიერი ღვაწლისათვის. თუ ადამიანი გარეგნული ღვაწლიდან შინაგანზე არ გადადის, ის ძველი აღთქმის პერიოდში ცხოვრობს. გულის განწმენდის მცდელობა ნიშნავს გულიდან ცბიერების ღრუბლების გაფანტვას, რომ ვიხილოთ მზე სიმართლისა, ქრისტე და "განგვიბრწყინდეს გონება მისი (ღმერთის) დიდებულებით". როგორია განწმენდილი გული? ასეთ გულს ახასიათებს წმინდა სვიმონ ახალი ღმრთისმეტყველი. იგი წერს, რომ სუფთაა გული, რომელიც არ შფოთავს არანაირი ვნებისაგან და არ ფიქრობს ცბიერებაზე და ცხოვრებისეულზე. მასში მუდმივად ცოცხლობს ღმერთის ხსოვნა მის უსაზღვრო სიყვარულთან ერთად". განწმენდილი გული "წმინდანების მადლს და თვით მარადიულ სიკეთეს ხედავს, იმდენად, რამდენადაც ადამიანურ ბუნებას შეუძლია ეს". სხვა მამებიც წერენ გულის სიწმინდეზე. განწმენდილ გულში არანაირი ბუნებრივი ქმედება არ არის, იქ ღმერთი, როგორც ფიცარზე, ისე წერს თავის კანონს". განწმენდილი გული მაცდუნებელ აზრებს სულში შეღწევის უფლებას არ აძლევს. გულით განწმენდილია ის, ვისი გულიც არ განიკითხავს ღვთის მცნების დარღვევას, უყურადღებობას, მაცდუნებელ აზრებს". გულის სიწმინდე არსებობს მაშინ, როცა ადამიანი იღვწის იმისთვის კი არა, რომ განიკითხოს მეძავი, ცოდვილი ან უწესო, არამედ ყველას უყუროს განწმენდილი თვალებით. "არავინ არ დაამციროს, განსაჯოს, შეიძულოს და არ განარჩიოს ადამიანები". წმინდა მაკარი ეგვიპტელი გამოარჩევს გულის სიწმინდის ნიშანს: "თუ ცალთვალა ადამიანს დაინახავ, ნუ განსჯი მას შენს გულში, ჯანმრთელივით შეხედე; ხელმოკვეთილსაც ისე უყურე, თითქოს არ ჰქონდეს მოჭრილი ხელი, კოჭლსაც გამართულად მოსიარულესავით შეხედე, დამბლადაცემულს ჯანსაღივით". როგორ განიწმინდება გული? ეს რეალურად ვნებებისგან განწმენდაა! გრიგოლ პალამა როცა განიხილავს სწავლებას, რომლის მიხედვითაც სულის ენერგია აზრებშია, ხოლო არსება - ლოცვით. ამ დროს არ უნდა ვიფიქროთ, რომ სრულყოფილად განვიწმინდეთ. უნდა განიწმინდოს სულის ყველა ძალა და გონების არსება (გულში მყოფი). ვინც ასე არ ფიქრობს, ცდება. ადამიანი თავისი გულის განუწმენდაობას როცა ხედავს, ლოცვასთან ერთად სხვა საშუალებებსაც უნდა მიმართოს. საქმით იწმინდება ქმედების ნაწილი, ცოდნით შემეცნებითი ნაწილი, ლოცვით - ჭვრეტითი და ასე "გულში და გონებაში სრულყოფილი, ერთადერთი და ჭეშმარიტი სიწმინდე ივანებს". ამიტომ არის საჭირო ქმედება, მუდმივი დამდაბლება, ჭვრეტა და ჭვრეტითი ლოცვა". სვიმონ ახალი ღმრთისმეტყველის თანახმად გულის სიწმინდე მიიღწევა არა მხოლოდ ერთი, არამედ უფლის ყველა მცნების დაცვით, მაგრამ მაშინ არ განიწმინდება გული თუ მასში სული წმინდა არ ამოქმედდა. მჭედელი იყენებს სამუშაო იარაღებს და სჭირდება ცეცხლიც, რადგან ამის გარეშე ვერაფერს ვერ გააკეთებს, ასევე, "ადამიანი მოქმედებს, იარაღების ნაცვლად იყენებს სათნოებებს, სულიერი ცეცხლის გარეშე კი უმოქმედო და უსარგებლო ხდება, ვერ განწმენდს სულის ჭუჭყს". ამბა პიმენი ღვთის სიტყვის მოქმედებაზე ამახვილებს ყურადღებას. წყლის წვეთები ნელ-ნელა ხვრეტს ქვას, ასევე ღვთის სიტყვა რბილია, გული კი მყარი. "თუკი ადამიანი ხშირად ისმენს უფლის სიტყვას, მისი გული იხსნება ღმერთის შიშით". წმინდა მამები გამოარჩევენ ლოცვის ძალას, განსაკუთრებით ერთსიტყვიან ლოცვას. ადამიანი იწმინდება ლოცვით, სული წმინდის მოქმედებით. ისიხიოს პრესვიტერი ამბობს, რომ "გულს ვნებებიანი აზრებისგან ვერ განვიწმენდთ და ვერ განვაგდებთ გონების მტრებს მისგან, თუ ხშირად არ მოვუხმობთ იესო ქრისტეს სახელს". იესო ქრისტეს სახელის მოხმობით გულის ჰაერში სიხარული და სიმშვიდე ისადგურებს, მისი სრული განწმენდა კი ქრისტეს ძალით ხდება. "გულის სრულად განწმენდის მიზეზი იესო ქრისტეა. ძე ღმრთისა და უფალი, მიზეზი ყოვლისა კეთილისა და შემოქმედი". გულის განწმენდაში და ვნებებისგან გათავისუფლებაში ლოცვის მნიშვნელობაზე წერენ სხვა მამებიც. გრიგოლ სინელი ამბობს, რომ გონებითი ლოცვის და გულისა და გონების ერთობის ორი სახეობა არსებობს. უფრო სწორად, ორმხრივი შესასვლელი გულში, სადაც სული წმინდის ქმედებით აღსრულდება ლოცვა. ერთია, როცა იესოს სახელის მოხმობით და ხილული სითბოთი ხდება მოქმედება გულში და ვნებების დამორჩილება. მეორე კი - როცა "სული წმიდას გონება თავისკენ მიჰყავს, გულის სიღრმეში ათავსებს და მისთვის დამახასიათებელი გაფანტულობისაგან იცავს". ნებისმიერ შემთხვევაში ცხადია რომ, როცა გული განიწმინდება, მასში მუდმივად სრულდება საღმრთო ლიტურგია და გალობა აღევლინება უფლისადმი. აღესრულება ის, რაზეც საუბრობს პავლე მოციქული: "ეტყოდეთ თავთა თჳსთა ფსალმუნითა და გალობითა და შესხმითა სულიერითა, უგალობდეთ და აქებდეთ გულითა თქუენითა უფალსა" (ეფეს. 5. 19). ასეთი ლოცვა უფლისათვის სათნოა. ადამიანი არ უნდა გაამაყდეს მაშინაც, როცა გულს განიწმენდს. ვერც ერთი ქმნილება ვერ იქნება უსხეულო არსებებზე, ანუ ანგელოზებზე წმინდა; და მაინც ლუციფერი სიამაყის გამო ეშმაკი გახდა და "მისი აღმატებული გონიერება უფლისგან უწმინდურებად იქცა". ამრიგად, გულის სიწმინდე ფაქიზი რამ არის და დიდი ღვაწლითა და ძირითადად უფლის შეწევნით მიიღწევა. ამაყი აზრებისგან განუწმენდელი გულიც კი ბრმაა. წმინდა გულს მრავალი კეთილი ნაყოფი აქვს. შევჩერდებით რამდენიმეზე. ვინც იღვწის გულის სიწმინდისათვის, მისი "მოძღვარი თავად იესო ქრისტეა, გულის სჯულისმდებელი, რომელიც ფარულად ასწავლის ადამიანს თავის ნებას". განწმენდილი გული განიცდის ე.წ. გულის სიმშვიდეს, უფლისმიერი მშვიდობით ცხოვრებას. "და მშვიდობაჲ იგი ღმრთისაჲ განმტკიცენინ გულთა შინა თქუენთა" (კოლ. 3. 15). წმინდა გული იმარჯვებს შიშზე. "ვინც მოიპოვა გულის სიწმინდე, მან სძლია შიშს". განწმენდილ გულს არაფრის არ ეშინია, თვით სიკვდილისაც, რადგან სიკვდილის შიში - გულის განუწმენდელობის შედეგია. ის თავისუფალია "ეშმაკეული აზრების, სიტყვებისა და საქმეებისგან", მოიპოვებს შინაგან გულისმიერ მდუმარებას და სიმშვიდეს, სხვადასხვა აზრებისგან თავისუფლდება. მთელი გული სული წმიდით ივსება" და სარკესავით გამჭვირვალედ და სუფთად იხილვება უფალი". გული თავისუფლდება შფოთისგან, მიწიერი ზრუნვისაგან და იხსნება, ეს ნიშნავს ღმერთისადმი მინდობას. "გულის გაფართოება ღმერთის იმედია, მისი სივიწროვე კი ცხოვრებისეული ზრუნვა". განწმენდილი გულის ადამიანს სახეზე სიხარული აქვს აღბეჭდილი, კეთილხმოვანი ლოცვისას და საუბრისას მისი ენა ტკბილმოუბარია, "გულში სიკეთესა და უკვდავ მცენარეებს აღზრდის ადამიანი, მას სახე მომღიმარი აქვს, ლოცვისას კეთილხმოვანია და ყველასთან სასიამოვნოდ საუბრობს". წარმოსახვებისგან გათავისუფლებული, განწმენდილი გული არ სცოდავს. გულის განწმენდის ნაყოფი, რაზეც ვისაუბრეთ, მიუთითებს, რომ ის არის კურნება. სნეულება ანუ ვნებები იდევნება. გული გაჯანსაღდება. წმინდა მამები შენიშნავენ, რომ გულის განწმენდამდე და განწმენდის დროსაც ჩვენგან ყურადღება და სიფრთხილეა საჭირო. აუცილებელია მუდმივი მღვიძარება და გულის დაცვა. გულს ყურადღებით უნდა მოვექცეთ, რადგან მისმა ჭრილობამ შეიძლება მთელი სხეული გაახმოს, ისე, როგორც, როცა მცენარის გულს დავაზიანებთ, ის მთლიანად გახმება". ამბა ისაია მოგვიწოდებს, რომ ყოველდღე გამოვცადოთ გული და ყველანაირი ცდუნება განვდევნოთ: "ყოველდღიური გამოცდით, ძმაო, შეამოწმე შენი გული, ღვთის წინაშე და განდევნე, რაც კი მასში ვნებაა, რათა ცბიერი გადაწყვეტილება არ დაგეუფლოს. ყურადღება მიაქციე გულს, ძმაო, და ფხიზლად იყავი შენ მტრებთან, რომლებიც თავიანთი ბოროტებით ცბიერნი არიან". ამგვარი ყურადღება მაშინაც საჭიროა, როცა ადამიანი ძალიან ცოდვილია, რადგან ცოდვების მიტოვებისას და ღმერთისკენ მობრუნებისას "სინანული ხელახლა შობს ადამიანს და განაახლებს". "საღმრთო წერილში, ძველსა და ახალ აღთქმაში, ყველგან არის საუბარი გულის დაცვაზე". და ამბა ისაიაც ეყრდნობა ასეთ ადგილებს. ვინც თავის გულთან შინაურია, მისთვის უცხოა ცხოვრების მშვენიერება, სულით მოსიარულეს არ შეუძლია ხორციელი სურვილების ხილვა". გარდა იმისა, რომ გონების სიწმინდე დავიცვათ, წარმოსახვები განვაგდოთ, და გული სუფთა გვქონდეს, საჭიროა ენისა და კუჭის მოთოკვა. მრავალსიტყვაობა და გემოთმოყვარეობა აბინძურებენ გონებას და შემდეგ გულს, რადგან გონება გულის მასაზრდოებელია. ერთმა ბერმა ჰკითხა ამბა ტითოეს: "როგორ დავიცვა ჩემი გული? და მამამ უპასუხა; "როგორ დავიცავთ ჩვენს გულს, როცა ღია გვაქვს ენა და კუჭი?". იმედი მაქვს, ყოველივე ზემოთქმულიდან გამოჩნდა, რომ შეგნებული ქრისტიანული ცხოვრებისათვის და ცხონებისათვის გულის ადგილი უნდა ვიპოვოთ. ერთი ასკეტი ადამიანების სხვადასხვა შეკითხვებზე პასუხობდა: ჰკითხე შენს გულს. რას გეუბნება იგი? მოყვანილი მსჯელობიდან ნათელია, რომ გული მარტო გრძნობადი არ არის, ის არის ადგილი, რომელსაც ღვთიური, მადლიანი ღვაწლით აღმოვაჩენთ და რომელშიც ვიპოვით ღმერთს. უნდა შევძლოთ გულის შეგრძნება. ამისკენ არის მიმართული მთელი ქრისტესმიერი ღვაწლი და ასკეზა. თუკი გულს აღმოვაჩენთ, ყველანაირი ძალისხმევით უნდა ვეცადოთ მისი სულიერი სნეულებისგან განკურნება. ჩვენ ყველას გვტკივა გული და განკურნება გვჭირდება. გულის პოვნა და მისი კურნება ცხონების პოვნის ტოლფასია. • ამოსაბეჭდი ვერსია • ← სარჩევი …
- დაამატა ლაშა to ფსიქოლოგია at 3:03am on დეკემბერი 25, 2013
- თემა: კირილე ალექსანდრიელი ეპისტოლე იოანე ანტიოქიელისადმი („ეფესოს სიმბოლო“)
- იოანე ანტიოქიელს იმ დიდი სიხარულის გამო, რაც გამოიწვია ალექსანდრიისა და ანტიოქიის ეკლესიათა შორის აღმოცენებული უთანხმოების აღმოფხვრამ. საგულისხმოა, რომ ქალკედონის IV მსოფლიო კრებამ საკრებო სანქცია მისცა ამ ეპისტოლეს და, კერძოდ, მასში დაცული აღსარებითი სიმბოლოს ჭეშმარიტებას. აღნიშნული ეპისტოლე ყველა ეპოქისათვის რჩება უდიდეს მოწოდებად მართლმადიდებელი ეკლესიის წიაღში ჭეშმარიტი სარწმუნოებრივი ერთიანობისა და განუყოფლობისკენ (ბერძნული ორიგინალისათვის იხ. PG. t. 77, col. 173-181). ჩემს უფალს, საყვარელ ძმას და თანამწირველს, იოანეს, კირილე უფლის მიერ მოგიკითხავ! „განიხარონ ცათა და იმხიარულოს მიწამ“ (ფს. 95.11), რადგან დარღვეულია „შუაკედელი ზღუდისა“ (ეფეს. 2.11), დამცხრალია საწუხარი და აღმოფხვრილია ორაზროვნების ყოველი სახე, მას შემდეგ, რაც მშვიდობა მიანიჭა თავის ეკლესიებს ყველა ჩვენგანის მაცხოვარმა ქრისტემ და რაც ამისკენ გვიწოდეს ჩვენ უკეთილმსახურესმა და უღვთისმოყვარესმა მეფეებმაც, გახდნენ რა ისინი წინაპრული კეთილმსახურების რჩეული მბაძველნი როგორც უცთომლად და შეურყევლად დამცვვლნი საკუთარ სულებში მართალი სარწმუნოებისა და გამორჩეულად მზრუნველნი წმინდა ეკლესიებზე, რათა უკუნისამდე ჰპოვონ მათ ხმაგანსმენილი დიდება და უკეთილსახელოვნესად გამოაჩინონ მათი მეფობა, რომლებსაც თვით ქრისტე, ძალთა უფალი, განუყოფს სიკეთეებს მდიდარი ხელით და, ერთი მხრივ, აძლევს მათ მოქიშპეთა მპყრობელობას, მეორე მხრივ კი ძლევას მიჰმადლებს. მართლაც, არ განცრუვდება ის, ვინც ასე მეტყველებს: „ვცოცხლობ მე - ამბობს უფალი - რომ ჩემი მადიდებლები ვადიდო“ (I მეფ. 3.30). ამიტომ, როდესაც ალექსანდრიამდე მოაღწია ჩემმა უღვთისმოყვარესმა თანამწირველმა და ძმამ, უფალმა პავლემ, სულტკბილობით აღვივსეთ (და ფრიად ჯეროვნადაც!), რადგან შუამდგომლად იყო ამგვარი კაცი, ვინც ირჩია ეტვირთა გაუსაძლისი შრომა-ჯაფა, რათა დაეძლია ეშმაკისეული მოშურნეობა, შეეკავშირებინა განყოფილნი და შუა მიმობნეულ საცთურთა აღმოფხვრის შედეგად თანამოაზრეობისა და მშვიდობის გვირგვინით შეემკო როგორც თქვენი, ისე ჩვენი ეკლესიები. ზედმეტია ითქვას, თუ რა სახით განიყოფოდნენ ეს ეკლესიები, რადგან, ვფიქრობ, იმაზე გვმართებს ბჭობა და საუბარი, რაც შეჰფერის „ჟამს მშვიდობისას“ (ეკლ. 3.8). ამრიგად, გაგვახარა ზემოხსენებულ უღვთისმოყვარეს კაცთან შეხვედრამ, რომელიც, როგორც ჩანს, იმასაც ფიქრობდა, რომ არამცირედი ბრძოლა დასჭირდებოდა, სანამ დაგვარწმუნებდა ეკლესიათა მშვიდობიანი შეკავშირებისა და სხვაგვარმადიდებელთა სიცილის განქარვების საჭიროებაში, რითაც უნდა დაბლაგვებულიყო ეშმაკისეული ძნელგვარობის [1] საწერტელი. მაგრამ გვპოვა მან ამისთვის ეგზომ მზად მყოფნი, რომ არარა გარჯა არა დასდგომია არანაირად, რადგან გვახსოვდა უფლისგან თქმული: „მშვიდობას გაძლევთ თქვენ ჩემსას, მშვიდობას გიტოვებთ თქვენ ჩემსას“ (იოან. 14.27). გვისწავლია აგრეთვე, რომ ამგვარად უნდა ვთქვათ ლოცვებში: „უფალო ღმერთო ჩვენო, მშვიდობა მოგვეცი ჩვენ, რადგან ყოველივე მოგვაგე ჩვენ“ (ეს. 26.12). ასე რომ, თუ ვინმე წილმქონე იქნება ღვთისგან ბოძებული მშვიდობისა, დაუკლებლად ექნება მას ყველა სიკეთე, ხოლო ის, რომ სრულიად ფუჭად და უსაფუძვლოდ მოხდა ეკლესიათა ორად განყოფა, ახლა დავრწმუნდით ამაში განსაკუთრებით, როდესაც ჩემმა უფალმა, უკეთილმსახურესმა პავლე ეპისკოპოსმა მოგვართვა ნაწერი, რაც შეიცავდა სარწმუნობის უზადო აღსარებას, შედგენილს (როგორც მან დაგვიმტკიცა) შენი სიწმინდისა და მანდ მყოფი უღვთისმოყვარესი ეპისკოპოსების მიერ. ეს ნაწერი, რასაც სიტყვა-სიტყვით ვრთავთ ჩვენს ეპისტოლეში, შეიცავს შემდეგს: „ხოლო თუ როგორ ვფიქრობთ და ვამბობთ ღვთისმშობელი ქალწულის შესახებ, აგრეთვე ღვთის მხოლოდშობილი ძის განკაცების გვარის თაობაზე, ამას, არა შემატების წესით, არამუდ დამარწმუნებლობის სახით (კერძოდ, რომ გვაქვს ის, რაც ძველთაგანვე საღვთო წერილთაგან და წმინდა მამათა გადმოცემისგან მიგვიღია) შემოკლებულად ვიტყვით, არ დავუმატებთ რა სრულიად არაფერს ნიკეაში წმინდა მამათა მიერ ჩამოყალიბებულ სარწმუნოებას. რადგან იგი, როგორც ადრე გვითქვამს, საკმარისია კეთილმსახურების მთელი ცოდნისთვისაც და ყოველგვარი მწვალებლური ბოროტმადიდებლობის განქადაგებისთვისაც [2]. ხოლო ვიტყვით ამას არა როგორც მიუწვდომელთა მიმართ შემკადრებელნი, არამედ როგორც მაღიარებელნი საკუთარი უძლურებისა, განვეზღუდვით რა იმათ, რომლებსაც სურთ გაგვკიცხონ, რაჟამს ზეადამიანურთა შესახებ ვმსჯელობთ. ამრიგად, ვაღიარებთ ჩვენს უფალს, იესო ქრისტეს, ღვთის მხოლოდშობილ ძეს, ღმერთს სრულს, და ადამიანს სრულს - მოაზროვნე სულისა და სხეულისგან, ერთი მხრივ უწინარეს საუკუნეთა შობილს მამისგან ღმრთეებით, მეორე მხრივ კი უკანასკნელ დღეებში მასვე კაცობრივად [შობილს] ჩვენს გამო და ჩვენი ცხონებისათვის ქალწულ მარიამისგან, მასვე თანაარსს მამისას ღმრთეებით და თანაარსს ჩვენსას კაცობრივად, რადგან ორი ბუნების შეერთება მოხდა. ამიტომ, ვაღიარებთ ერთ ქრისტეს, ერთ ძეს, ერთ უფალს. შეურეველი შეერთების ამავე გააზრებით ღვთისმშობლად ვაღიარებთ წმინდა ქალწულს, რადგან ღმერთი-სიტყვა განხორციელდა და განკაცდა, და მანვე თვით მუცლადღებისთანავე შეუერთა თავის თავს ქალწულისგან მიღებული ტაძარი. ვიცით, რომ ღვთისმეტყველი მამაკაცები [3] უფლის შესახებ არსებული სახარებისეული და სამოციქულო გამონათქვამების ნაწილს საზიაროჰყოფენ [4] როგორც ერთ პირთან დაკავშირებულს, ნაწილს კი განყოფენ როგორც ორ ბუნებასთან დაკავშირებულს და რაც კი ღვთისმშვენია, გადმოგვცემენ როგორც ქრისტეს ღმრთეების შესაბამისს, ხოლო რაც მდაბალია - როგორც შესაბამისს მისი ადამიანობისა. ამოვიკითხეთ რა თქვენი ეს წმინდა სიტყვები და აღმოჩნდა რა, რომ ჩვენც ამგვარადვე ვიზრახავთ, რადგან „ერთია უფალი, ერთია სარწმუნოება, ერთია ნათლისღება“ (ეფეს. 4.5-6), ურთიერთსიხარულით ვადიდეთ ყოველთა მაცხოვარი ღმერთი იმისთვის, რომ ღვთივსულიერი წერილის და ჩვენს წმინდა მამათა გადმოცემის თანმხვედრი რწმენა აქვთ თქვენეულ და ჩვენეულ ეკლესიებსაც, მაგრამ, ამასთან შევიტყვეთ, რომ ისინი, რომლებსაც სჩვევიათ გაკიცხვისმოყვარეობა, ველური ბზიკების მსგავსად ზუზუნებენ და უბადრუკ სიტყვებს ანთხევენ ჩემს წინააღმდეგ, თითქოს მე წმინდა ქალწულისგან როდი ვამბობდე ქრისტეს წმინდა სხეულს, არამედ - როგორც თითქოს ციდან ჩამოტანილს. ამიტომაც ჩავთვალე საჭიროდ, რომ ამის შესახებ მეთქვა მცირედი მათ მიმართ. ჰოი, უგუნურნო და მხოლოდღა ცილისწამების მცოდნენო! როგორ მოხდა, რომ ასეთ აზრამდე მიხვედით და ამგვარი სისულელით დასნეულდით? გმართებდათ კი, დიახ, გმართებდათ ცხადლივ შეგეცნოთ, რომ სარწმუნოების შესახებ გამართულმა ასპარეზობამ თითქმის მთლიანად ჩვენ დაგვიკრა ტაში, რადგან დავამტკიცეთ, რომ ღვთისმშობელია წმინდა ქალწული. მაგრამ, ამასთან, თუ იმას ვამბობთ, რომ ციდან და არა ქალწულისგან შეიქმნა ყველა ჩვენგანის მაცხოვრის, ქრისტეს წმინდა სხეული, მაშინ როგორღა შევიცანით იგი ღვთისმშობლად? მართლაც, ვინღა უშვია მას საერთოდ, თუკი ჭეშმარიტი არაა ის, რომ ხორციელად შვა მან ემმანუელი? დაე, იცინონ იმათ, რომლებიც ასე ყბედობენ ჩვენს შესახებ, რადგან არ ცრუობს ნეტარი წინასწარმეტყველი ესაია, რომელაც ამბობს: „აჰა, ქალწული მუცლად იღებს და შობს ძეს - და უწოდებენ მის სახელს ემმანუელს, რაც გადმოთარგმნით არის: ჩვენთან ღმერთი“ (ეს. 7.14). უთუოდ ჭეშმარიტებს, აგრეთვე, წმინდა გაბრიელი, რომელიც ასე მიმართავს ნეტარ ქალწულს: „ნუ გეშინია, მარიამ, რადგან ჰპოვე მადლი ღმერთთან. და, აჰა, მუცლაღ იღებ და შობ ძეს და უწოდებ მის სახელს იესოს. იგი იხსნის თავის ხალხს მათი ცოდვებისგან“ (ლუკ. 1.31). როდესაც „ციდან“ და „ზემოდან“ ვამბობთ ჩვენს უფალს, იესო ქრისტეს, იმას როდი ვამბობთ, რომ ზემოდან და ციდან იქნა ჩამოტანილი მისი წმინდა ხორცი, არამედ უმალ ღვთაებრივ პავლეს მივყვებით, რომელიც ცხადად ღაღადებს: „პირველი კაცი - მიწისგან მიწიერი, მეორე კაცი - ციდან“ (I კორ. 15.47). გვახსოვს თვით მაცხოვრის ნათქვამიც: „არავინ ასულა ცად, თუ არა ის, ვინც ციდას ჩამოვიდა, - ადამიანის ძე“ (იოან. 3.13). ამრიგად, თუმცა იგი, როგორც ახლახანს ვთქვი, ხორციელად იშვა წმინდა ქალწულისგან, მაგრამ რადგან ზემოდან და ციდან ჩამოვიდა ღმერთი-სიტყვა, რომელმაც „დააცარიელა თავისი თავი“, „მიიღო ხატი მონისა“ და იწოდა „ადამიანის ძედ“ (შდრ. ფილიპ. 2.6), ჰგიეს კი, ამასთან, იგივე, რაც იყო, ესე იგი - ღმერთი (რადგან ბუნებით გარდაუქმნელია და უცვლელია იგი), უკვე მის საკუთარ ხორცთან მოაზრებული, როგორც ერთი, ითქმის ციდან ჩამოხულად. ამასთან ეწოდა მას, აგრეთვე, „ადამიანი ციდან“, რადგან სრული არის რა იგი ღმრთეებით და, ამასთან, სრული არის თვითვე ადამიანობით, ერთ პირად შეიმეცნება. მართლაც, ერთია უფალი იესო ქრისტე, თუმცა არ ვართ უმეცარნი ბუნებათა განსხვავებისა, რომელთაგანაც გამოუთქმელი შეერთების აღსრულება გვითქვამს, ხოლო ვინც ამბობს, რომ ღმერთი-სიტყვის შეზავება, შერევა ან აღრევა მოხდა ხორცთან, შენმა სიწმინდემ ღირსიჩინოს მათი დადუმება, რადგან საგულვებელია, ჩემზეც დაიყბედოს ვინმემ, რომ თითქოს მეც ასე მეფიქროს ან მეთქვას, თუმცა კი იმდენად შორს ვარ რაიმე ამგვარის ფიქრისგან, რომ სრულიად განცოფებულებად მივიჩნევ იმათ, რომლების აზრითაც შესაძლებელია ადგილი ჰქონდეს ცვალებადობის აჩრდილს, ღმერთი-სიტყვის ბუნებასთან დაკავშირებით. მართლაც, ჰგიეს იგი იმად, რაც მარადის არის და არ შეცვლილა, არცთუ შეიცვლება, ესე იგი არც გარდაქმნის მიმღები გახდება ოდესმე. ამასთან, ყველა ვაღიარებთ, რომ უვნებოა სიტყვა ღვთისა, თუმცა კი თვითვეა ყოვლადბრძნულად განმგებელი საიდუმლოსი, გამოგვიჩნდა რა იგი როგორც თავისი თავისადმი განმკუთვნელი იმ ვნებულებისა, მის საკუთარ ხორცს რომ შეხვდა. ამიტომ ამბობს ყოვლადბძენი პეტრეც, რომ ქრისტემ ივნო ხორცით და არა - გამოუთქმელი ღმრთეების ბუნებით (1 პეტრ. 4.1), თუმცა კი, იმისათვის, რომ ყოველთა მაცხოვრად გვერწმუნა იგი, განგებულებითი შეთვისებით [5] განუკუთვნა მან იავის თავს, როგორც ვთქვი, საკუთარი ხორცის ვნებულებანი. სწირედ ესაა წინასწარმეტყველის ხმით, თითქოსდა მისგან, წინდაწინ ხმამაღლა თქმული: „ჩემი ზურგი მივეცი მათრახებს, ჩემი ყვრიმალები - გარტყმებს, ხოლო ჩემი სახე არ გავარიდე შეფურთხებათა სირცხვილს“ (ეს. 50.6). დარწმუნებული იყოს შენი სიწმინდე, და სხვებისგანაც ნურავის დაეჭვდება, რომ ყოვლითურთ მივყვებით წმინდა მამების, განსაკუთრებით კი ჩვენი ნეტარი და ყოვლადქებული მამის, ათანასეს აზრებს. მოვიტანდი კიდეც მრავალ ადგილს მათგან, რითაც დავასაბუთებდი ჩემს სიტყვებს, მაგრამ მაშინებს წერილის სიგრძე, რის გამოც შესაძლოა მომაბეზრებელი გახდეს იგი. ამასთან ვერ დავითმენთ ვერანაირად, რომ ვინმესგან შეირყიოს სარწმუნოება ანდა სარწმუნოების სიმბოლო, რაც განსაზღვრეს ჩვენმა წმინდა მამებმა - თავის დროზე ნიკეაში შეკრებილებმა. ვერც იმის ნებას მივცემთ საკუთარ თავს თუ სხვებს, რომ მათგან დადებულში ან სიტყვა შეიცვალოს ან თუნდაც მარცვალი დაირღვეს, გვახსოვს რა ნათქვამი: „ნუ გადაანაცვლებ საუკუნო საზღვრებს, რაც დადეს შენმა მამებმა“ (იგავ. 2.28), რადგან მეტყველებდნენ არა ისინი, არამედ - თვით სული ღვთისა და მამისა, რომელიც გამომავალია მისგან და არსების ნიშნით არ არის უცხო ძისგან, რაშიც გვარწმუნებს ჩვენ წმინდა მესაიდუმლეომოძღვართა [6] სიტყვები. მართლაც, წიგნში „მოციქულთა საქმენი“ წერია: „ხოლო მისიაში მისულები ცდილობდნენ ბითვინიისკენ წასვლას, და არ გაუშვა ისინი იესოს სულმა“ (საქ. 16.7). ღვთაებრივი პავლეც მისწერს: „ხორცში მყოფთ არ ძალუძთ ესათნოონ ღმერთს, თქვენ კი ხართ არა ხორცში, არამედ სულში, თუკი სული ღვთისა მკვიდრობს თქვენში, ხოლო თუ ვინმეს არა აქვს ქრისტეს სული, იგი არ არის მისი“ (რომ. 8.8-9). არკი გაუკვირდეს შენს სიწმინდეს, როდესაც ზოგ-ზოგები, რომლებსაც სჩვევიათ სისწორეთა გამრუდება, მათთვის სასურველად აუკუღმართებენ ჩემს სიტყვებს. რადგან მცოდნე ხარ იმისა, რომ მწვალებელთაგანაც ყველანი ღვთივსულიერი წერილისგან შეიკრებენ მათი ცთომილების მიზეზებს, როდესაც მათივე უკეთური გონებით ხრწნიან სულიწმინდის მიერ მართლად თქმულთ, რითაც უშრეტ ალში ახვევენ საკუთარ თავს. ამასთან, შევიტყვეთ რა, რომ ჩვენი ყოვლადქებული მამის ათანასეს მიერ ნეტარი ეპიქტეტესადმი გაგზავნილი ეპისტოლეც, რაც მართლმადიდებლურია, დაუმახინჯებიათ და ისე გამოუქვეყნებიათ მავანთ, რათა ამ გზით ბევრი დაზიანებულიყო, ამის გამო (ჩათვალეთ რა, რომ სასარგგბლო და აუცილებელი რამ იქნებოდა ეს ძმათათვის), ძველი ნუსხებიდან, რაც ჩვენთანაა და რაც შეურყვნელია, პირები გამოვუგზავნეთ შენს სიწმინდეს. განძლიერდი! თარგმნა ედიშერ ჭელიძემ სამეცნიერო-საღვთისმეტყველო შრომები“ II თბილისი, 2004 წ. [1] - „ძნელგვარობა“ (ή δυστροπία) - მძიმე ჩვეულება, უკუღმართობა, გადაგვარებული ზნე, სიჯიუტე, გაკერპება. [2] - „განქადაგება“ (ή άποκήρυξις) - რაიმეს საჯაროდ მხილება და უარყოფა. [3] - „ღვთისმეტყველი მამაკაცები“ (οί θεόλογοι άνδρες) - ბერძნული ό άνηρ ნიშნავს „მამაკაცს“, თუმცა იგი ძველ ქართულში ხშირად ითარგმნებოდა „კაცად“ (მაგ. ფს. 1.1: „ნეტარ არს კაცი“. უნდა იყოს: „ნეტარ არს მამაკაცი“). ეს გარემოება ძველი ქართველი მთარგმნელებისათვის ზოგჯერ პრობლემას ქმნიდა. მაგალითად, როდესაც წმ. ეფრემ მცირემ ბერძნული „θεανδρική“ თარგმნა როგორც „ღმერთმამაკაცებრი“, ამ სიტყვას შემდეგი კომენტარი დაურთო: „უკუეთუ რადმე დაგიკჳრდებოდის „ღმერთმამაკაცი“ უჩუეველობისათჳს ენისა, ესე მას აბრალე, ვის „ნეტარ არს მამაკაცი“ „ნეტარ არს კაცად“ დაუწერია და არა მაშინვე შუენიერი და უცხოჲ სახელი მოუპოვებია, რაჲთამცა დაჩუეულ ვიყვენით“ (ხელნ. A-24,102). აღნიშნული ბერძნული სიტყვა (θεανδρική) გელათურ სკოლაში ითარგმნებოდა, აგრეთვე, როგორც „ღმერთმამაცებრი“, ხოლო άνηρ - როგორც „მამრი“. [4] - „საზიაროჰყოფენ“ (κοινοποιουνες) - ე.ი. მთლიანად განუკუთვნებენ მაცხოვარს, არ განყოფენ, არ მიჯნავენ, მიიჩნევენ, როგორც საერთოს ორივე ბუნების ერთჰიპოსტასოვნებისათვის. [5] - „განგებულებითი შეთვისებით“ (κατ' οίκείωσιν οίκονομικήν) - ეს იმას ნიშნავს, რომ მაცხოვარმა საკუთარი ნებით, განგებულებითად ანუ იკონომიურად ითვისა და განიკუთვნა ჩვენეული ვნებულებანი და არა - ბუნებითი აუცილებლობის გამო. [6] - „მესაიდუმლეთმოძღვართა“ (των μυσταγωγων) - მისტაგოგთა, სულიერად აღმზრდელთა, ღვთივგანბრძნობილ მოძღვართა. …
- დაამატა nika grani to პატროლოგია at 9:37pm on მაისი 29, 2013
- თემა: ქადაგება ორი უმთავრესი მცნების შესახებ
- მერთი გამოსცადო. როგორ ბედავ ამას!... წმიდა წერილის თანახმად: "ჰკითხაერთმან მათგანმან სჯულის-მოძღვარმან, გამოსცდიდა მას და ეტყოდა:მოძღუარ, რომელი მცნებაჲ უფროჲს არს სჯულსა შინა? ხოლო იესუ რქუამას: შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა. ესე არს დიდი და პირველი მცნებაჲ. და მეორე, მსგავსი ამისი: შეიყუარომოყუასი შენი, ვითარცა თავი თვისი. ამათ ორთა მცნებათა ყოველი სჯული და წინაწარმეტყუელნი დამოკიდებულ არიან" (მათ. 22,35-40). აი,ჭეშმარიტი კანონი ცათა შინა და ქვეყანასა ზედა. ამსოფლად არარსებობს უფალ იესო ქრისტეს მიერ მოცემული სხვა რჯული, ამ ორი უმთავრესი მცნების მიღმა. პირველი მცნება ღვთისმოყვარებას ეხება,მეორე – კაცთმოყვარებას. რა არის ღვთისმოყვარება? – "შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა, ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა". რატომ დაადგინა უფალმა ეს მცნება, როგორც "პირველი და დიდი", დამტევი ზეციური თუ მიწიერი ყოველი მცნებისა და კანონისა? იმიტომ, რომ იგი პასუხობს შეკითხვას: "რა არის ღმერთი?" რისი განმარტებაც კაცთათვის ვერავინ შეძლო, მას ქრისტე მაცხოვარმა მთელი თავისი ცხოვრებით, ყოველი საქმითა და სიტყვით გასცა პასუხი: "ღმერთი სიყუარული არს". აი, მთელი სახარება. ხოლო ადამიანი რას წარმოადგენს? ამაზე ქრისტეს სიტყვისგება იყო: "ადამიანიც სიყუარულიარს". დაე, ნურავინ დაეჭვდება: ღვთის ხატად შექმნილი ადამიანი ღვთიური სიყვარულის ათინათს, ანარეკლს მოგვაგონებს. სიყვარული არს ღმერთი და ადამიანიც სიყვარულია. მარტოოდენ ღმერთი და ადამიანი – ეს ორნი არსებობენ ჩემთვის და შენთვის. ამქვეყნად უფრო მნიშვნელოვანი არა არის რა, ვიდრე ღმერთი და მე, ღმერთი და შენ. მაგრამ, როგორ უნდა მოსთხოვოს იესო ნაზარეველმა ადამიანს, რათა მან ცისა და დედამიწის უპირველეს მცნებად აღიაროს: "შეიყუარო უფალიღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა, ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა?" რატომ უნდა ითხოვდეს ღმერთიამსოფლად სიკვდილის, ბოროტებისა და ეშმაკის საქმეთა შემყურე ადამიანისგან, მთელი სულითა და გონებით შეიყვაროს იგი? და ადამიანიც ამბობს, რომ არ ძალუძს ღმერთის სიყვარული ამქვეყნად არსებული ცოდვისა და ბოროტების გამო. ყველა ეს შეკითხვა უპასუხოდ დარჩებოდა, უფალი ქრისტე რომ არ განკაცებულიყო. მის მოსვლამდე ადამიანს შეეძლო ეთქვა ღმერთისათვის: "მე, როგორც ცოდვის, ბოროტების, სიკვდილისა და ჯოჯოხეთის მონას, არ შემიძლია მიყვარდე". მაგრამ მას შემდგომ, რაც უფალი გარდამოხდა ამსოფლად,აღდგა და სიკვდილი დათრგუნა, ადამიანს უკვე აღარ მართებს ამგვარი ლაპარაკი. ქრისტემ სამყაროს ამცნო ჭეშმარიტება: ღმერთი ჭეშმარიტად სიყვარული არს. კაცთათვის რა უნდა იყოს სიკვდილზე უარესი – ისინი ხომ დალპებიან, მატლი დაესევათ, მტვრად და თიხად იქცევიან! განა ადამიანი ამის ღირსია?! რისთვის შეგიყვარო, ღმერთო, თუკი ხვალ მატლი დამესევა დაგანვიხრწნები? მაგრამ უფალმა იესო ქრისტემ თავისი აღდგომით იხსნა შენი სული და სხეული სიკვდილისაგან. მარადიული ცხოვრებისთვის განამზადა შენი სხეული – იგი ნათელში აღდგება და შენსავე სულს შეუერთდება. ამიტომ მხოლოდ უფალ იესო ქრისტეს, მარტოოდენ მას უნდა ეწოდოს კაცთმოყვარე ღმერთი – მხოლოდ იგია სიკვდილის მძლეველი, სხვა ყოველივე ამაოა და სიცილს იწვევს! რას მარგებს კულტურა, ცივილიზაცია, მეცნიერება და ხელოვნება, თუ დავლპები დამატლი დამესევა?! მხოლოდ ღმერთია კაცთმოყვარე – ის განმათავისუფლებს ცოდვის, სიკვდილისა და ეშმაკისგან. უფალმა გამოგვიხსნა ცოდვისა და სიკვდილის შემოქმედის – ეშმაკისგან და ამიტომაც შეუძლია მოსთხოვოს კაცს, მთელი არსებით, გულით, გონებითა და სულით შეიყვაროს იგი... რა მოელის ადამიანს, რომელიც ამ "პირველ და დიდ" მცნებას აღასრულებს, ანუ ღმერთს შეიყვარებს? რას ნიშნავს ღვთის სიყვარული? ეს ნიშნავს, გული წარმართო და გადაიტანო ღმერთში; მთელი სულით, გონებითა და ძალით ილტვოდე მისკენ. მიართვა უფალს, რაც მისგან გებოძა – დაუბრუნო ხატი პირველსახეს. ადამიანი ღმერთთან დაბრუნებით გამოხატავს თავის სიყვარულს უფლისადმი. მას უნდა შეეძლოს, ღმერთს მიმართოს: "უფალო, მე სრულად შენგან და შენს ხატად შევიქენი; სული ჩემი, მთელი არსება ჩემი, ყოველივე შენ გეკუთვნის". ამრიგად, ამ მცნების თანახმად, გმართებს თავი შესწირო, სრულად მიუძღვნა იგი ღმერთს. მაგრამ რას განეშორება ადამიანი, როდესაც თავისთავს ღმერთს დაუბრუნებს? – განეშორება ცოდვასა და სიკვდილს და შორეული ქვეყნიდან დაბრუნებული უძღები შვილივით სულიერად აღდგება; პირველი მცნების აღმსრულებელი ბოროტებისა და სიკვდილის სამეფოდან, ეშმაკის საბრძანებლიდან დაბრუნდება ღმერთთან და მის სასუფეველს დაიმკვიდრებს. რა არის ამისთვის აუცილებელი? – სახარების დაცვა, მისი მცნებების დაცვა. უფალთან ნამდვილი დაბრუნება მხოლოდ ღვთის მცნებათა აღსრულებით შეიძლება. მაცხოვარმა ბრძანა: "უკუეთუ ვისმე უყუარდემე, სიტყუანი ჩემნი დაიმარხნეს და მამამანცა ჩემმან შეიყუაროს იგი და მოვიდეთ მისა და მის თანა დავადგრეთ" (იოან. 14,23; შდრ. 21) – ეს თავად უფალ იესო ქრისტეს სიტყვებია და მე არ მეკუთვნის. მაცხოვრის მცნებათა დამარხვით სულს მისკენ წარმართავ, მისი მცნებების აღსრულებით მას მიებარები; ყოველთვის გულმხურვალედ აღასრულე ისინი! წმიდა იოანე ღვთისმეტყველი, მოციქული სიყვარულისა, ამბობს: "ესე არს სიყუარული ღმრთისაჲ, რაჲთა მცნებათა მისთა ვიმარხვიდეთ"(1 იოან. 5,3). ცხადია, ღმერთი მაშინ გიყვარს, როდესაც მის მცნებებს იმარხავ... ცრუობ, მხოლოდ თავს იტყუებ, რომ უფალი გიყვარს, თუკი სისაძაგლესა და ბოროტებას ჩადიხარ. რა არის კაცთმოყვარება? იგი ნიშნავს, იხსნა ხატი ღვთისა მანკიერების, ცოდვის, სიკვდილისა და ეშმაკისაგან – ყველაფრისაგან, რაც ღმერთს უპირისპირდება და მისგან არ მოდის. უფალი ქრისტეს კაცთმოყვარება ათავისუფლებს ადამიანს მისი უდიდესი მტრის – ეშმაკისაგან. ადამიანთა კაცთმოყვარება რაღას ნიშნავს? – "შეიყუარო მოყუასი შენი,ვითარცა თავი თვისი" – აი, პასუხი შეკითხვაზე, თუ რა არის კაცთმოყვარება და როგორ უნდა ვექცეოდეთ ადამიანებს. საღვთო უცდომელი კანონის თანახმად ღმერთის შემდეგ ადამიანი დგას; ღვთისადმი, ქრისტესადმი სიყვარულს ადამიანებისადმი სიყვარული მოსდევს, ღვთისმოყვარებას კი კაცთმოყვარება. ადამიანთა სიყვარულით არის ნაკარნახევი მათი გათავისუფლება ყველაზე მრისხანე მეტოქის – ცოდვისა და სიკვდილისაგან. ადამიანთა გამოხსნა სიკვდილისგან – აი, ქრისტეს კაცთმოყვარება. მეორე მცნება: "შეიყუარომოყუასი შენი, ვითარცა თავი თვისი" გვეუბნება, თუ რა შემთხვევაშიიქნება შენი სიყვარული ადამიანებისადმი ჭეშმარიტი. ნამდვილიკაცთმოყვარება მაშინ ვლინდება, როდესაც ცოდვისა და ჯოჯოხეთისაგან ადამიანის გამოხსნისათვის ძალისხმევას არ დავიშურებთ. თუ ფიქრობ, რომ გიყვარს ადამიანი და ამასთან იწონებ მის ცოდვებსა და ვნებებს – თავს იტყუებ: შენ ის კაცი კი არა, მისი სიკვდილი გყვარებია. მხოლოდ ქრისტეშია შესაძლებელი, გიყვარდეს მთელი სულითა და ძალით, გიყვარდეს ჭეშმარიტად. ისმის კითხვა: "კი მაგრამ, ხომ უყვარს მშობელს შვილი, ცოლს ქმარი, უყვართ სამშობლო. განა ეს სიყვარული არ არის?!" – მართალია, ყოველივე ამას სიყვარულს ვუწოდებთ, მაგრამ შეეფერება კი ამ გრძნობებს ეს სახელი?! – არ შეეფერება, თუ ქრისტე არ არის ის ძალა, რომლითაც გვიყვარს. როდესაც მამა მხოლოდ უვლის და ანებივრებს შვილებს, ნაცვლად იმისა, რომ კეთილად აღზარდოს, ცოდვისგან გამოიხსნას და სიკეთის გზაზე დააყენოს, მას ისინი ქრისტესმიერისიყვარულით არ უყვარს, პირიქით, სძულს და მათი სიკვდილი სურს. მარტოოდენ ხორციელი სიყვარული ცოლ-ქმარს ურთიერთის მკვლელებად აქცევს – ასეთია ნებისმიერი მიწიერი, ხორციელი სიყვარულის თვისება. როდესაც უფლის შუამდგომლობით აღვივსებით ადამიანისადმი სიყვარულით, ასეთი განცდა უკვდავებასა და მარადისობაში დამკვიდრდება და ქრისტესმოყვარება დაერქმევა. მაგრამ, თუ მეგობრის ცოდვით დანთქმას ხელს შევუწყობთ, მისი მკვლელები გავხდებით. თუ ნამდვილად გვიყვარს იგი, ვუთხრათ: "მეგობარო, შენი ცოდვა ღვთისგან განგაშორებს, იცოდე, მოგკლავს" – არა და თავს ვიტყუებთ, სინამდვილეში მკვლელები ვართ მისი... მეორე მცნება პირველს ჰგავს: იცოდე, მხოლოდ მაშინ შეიყვარებ ადამიანს მარადიული სიყვარულით, როცა სული შენი სრულად დამკვიდრდება ქრისტეში... სხვაგვარად შენი სიყვარული ყალბი და მხოლოდ სიკვდილის მომტანი იქნება... ნამდვილი სიყვარულის არსი და წყარო ქრისტესმოყვარებაა – ვერავის შეიყვარებ, თუ ქრისტე არ გიყვარს. აი საოცარი, საშინელი ქადაგება! საოცარია იმით, რომ ადამიანი ზეცად აჰყავს და მარადისობაში ამკვიდრებს; მაგრამ საშინელია, თუ მასუგულვებელყოფ: მაშინ გამოდის, რომ სიძულვილის ღმერთი – ეშმაკი გყვარებია. ღმერთი სიყვარულია, ეშმაკი – სიძულვილი. შენ კი ვისთან აღმოჩნდი? შემაძრწუნებელია, როდესაც ადამიანს სურს ეშმაკს დაემსგავსოს. თანამედროვე ევროპა დუღს და გადმოდის ე. წ. "ადამიანის სიყვარულით"... მაგრამ რას ვხედავთ, რა მივიღეთ ქრისტეს და მისი სიყვარულის უკუგდებით: ომები, ხოცვა-ჟლეტა, ომები, განადგურება... რას წარმოადგენს დღევანდელი ევროპა ქრისტეს გარეშე? სიძულვილის ღმერთი – ეშმაკი არ დაუშვებს, ქრისტეს წინააღმდეგ ამხედრებულმა ადამიანებმა ერთმანეთი შეიყვარონ, ისინი მხოლოდ ერთმანეთის ცილისწამებით არიან დაკავებულნი – მათ არავინ უყვართ. "შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა სულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა" და"შეიყუარო მოყუასი შენი, ვითარცა თავი თვისი" – ეს სახარება გვეუწყა ჩვენ, ქრისტიანებს, კანონად ცისა და ქვეყანისა, კაცთა და ანგელოზთა. მას ეფუძნება მთელი სჯული, ყოველივე ზეციური თუ მიწიერი. ნუთუ არ გსურს, გამოიძიო, იცავ თუ არა ამ მცნებებს და ვის ემსახურები ან ვის ვემონებით მე და შენ. ერთხელ ერთ მოღვაწესთან მივიდა კაცი და შეეხვეწა, რაიმე წაეკითხა მისთვის წმიდა წერილიდან. მოღვაწემ ზუსტად ეს ორი მცნება წაუკითხა. მათი მოსმენის შემდგომ კაცმა უთხრა: "როდესაც ამას აღვასრულებ ისევ მოვალ შენთან". და წავიდა. გავიდა ერთი, ორი, სამი, ათი წელიწადი, ის კი არ ჩანდა. მხოლოდ თხუთმეტი წლის შემდეგ მივიდა მოღვაწესთან და უთხრა: "მე ვარ, წმიდა მამაო". შეკითხვაზე, თუ აქამდე სად იყო, კაცმა მიუგო: "თხუთმეტი წელიწადი ვიღვაწე ამ ორი მცნების დასაცავად. შენი ლოცვები შემეწია და მცირედი აღვასრულე". აი, რას ნიშნავს ქრისტეს სახარება მის ერთგულთათვის – მხოლოდ მაშინ აღასრულებ მის მცნებებს, როდესაც მთელი გულით მიჰყვები უფალს. როგორ უნდა მივყვეთ უფალ ქრისტეს? – უპირველესად სარწმუნოებით. დაე, დამკვიდრდეს ქრისტე "სარწმუნოებით გულთა შინა თქუენთა" –ამბობს წმიდა პავლე მოციქული (ეფ. 3,17). უფალი მკვიდრდება ყოველი წმიდა სათნოებით... თავდაპირველად ჩვენ ჩვენი სიყვარულით – ამ წმიდა სათნოებით, დავივანებთ მასში, მის სიკეთეში და მხოლოდ შემდგომ დამკვიდრდება უფალი ჩვენში. ვინ არიან წმიდანები? ისინი, ვინც ღვთისა და ადამიანისადმი სიყვარულის ეს ორი მცნება აღასრულა. თითოეულმა მათგანმა მოიპოვაქრისტესმოყვარება და კაცთმოყვარება. მათში დამკვიდრდა ეს ორი სათნოება და ეს იყო ყველაფერი, რაც მათ სჭირდებოდათ. ქრისტეს სახარება შეგვაგონებს: თუ ღმერთი არ გიყვარს, ვერც ადამიანს შეიყვარებ. სახარებისეული სწავლებით მხოლოდ ღვთისმოყვარებამოგანიჭებს ძალას, გიყვარდეს ცოდვაში დანთქმული მოძმე და გძულდეს ცოდვა. ქრისტიანია ის, ვინც მთელი სახარების დამტევ ამ ორ მცნებას აღასრულებს. მოდით, ვკითხოთ საკუთარ თავს: რამდენად დავიცავით და გულით აღვასრულეთ იესო ქრისტეს ეს ორი მცნება? როგორ განვლო დღევანდელმა დღემ? თუ უარყოფით პასუხს მიიღებ, შენთვის წარმოთქვი: "ეს დღე ქრისტიანულად არ განმივლია. უფალო, შემეწიე, რათა ხვალ მაინც გავხდე ქრისტიანი და მთელი ძალით შეგიყვარო შენ, უფალო ღმერთო ჩემო, და შევიყვარო მოყვასი ჩემი". თუ იესო ქრისტე გიყვარს და ღმერთს ემსახურები, შეუძლებელია, ადამიანები არ გიყვარდეს. შეიყვარე არა ადამიანის ცოდვა, არამედ თავად ადამიანი და ილოცე, რათა აღიხოცოს მისი ცოდვები და თვითონ ცხონდეს – მხოლოდ ეს არის ჭეშმარიტი სიყვარული. ადამიანი ღვთის ხატია: ღმერთი სიყვარულია და ადამიანიც სიყვარული არს. შენ ქრისტიანი ხარ, თუ ამ ორ მცნებას დაიმარხავ და ცხოვრებაში აღასრულებ. შენთვის იმეორე: "მე ხატი ვარ ღვთისა. ღმერთს ვუყვარვარ და ჯეროვანია, მეც მიყვარდეს იგი". ეს არის უფალ იესო ქრისტესსახარება – ერთადერთი მთელს სამყაროში, ანგელოზთა და კაცთათვის, ცისა და ქვეყანისთვის კეთილად ნაუწყები. ამიტომ დღე და ღამე ვიღვაწოთ ამ ორი მცნების აღსასრულებლად. რათა ეშმაკის, ცოდვისა და სიკვდილისაგან გათავისუფლება შევძლოთ დაიესო ქრისტესადმი სიყვარული და რწმენა მოვიპოვოთ. ქრისტესმიერისიყვარული ცოცხლობს და მოქმედებს რწმენით, ლოცვით, გულმოწყალებითა და ყოველი წმიდა სათნოებით. ამ ორი მცნების არსი, განხორციელება და აღსრულება არის სიყვარული უფალ იესოქრისტესადმი, რომლისა თანა არს ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.…
- დაამატა დავით ბილიხოძე to დარიგებანი at 11:42am on მარტი 19, 2014
- თემა: წმიდა იპოლიტე რომაელი - ისააკისა და იაკობის კურთხევათა შესახებ
- ლუძს, გამოთარგმანოს ნეტარ წინასწარმეტყველთა ნართაული იგავთმეტყველება, თუკი თვით სიტყვა არ განმარტავს თავის თავს, - სიტყვა, რომელიც ძველად ისრაელთა რჯულში იყო დაფარული, როგორც სანთელი ხვიმარის ქვეშ (მათე 5.15). იგი ნათელს ჰფენდა რჯულის წინაშე წინადაცვეთის გზით გამართლებულს. ამჟამად ეს სიტყვა ცხადად გამოგვიჩნდა ძელზე გაკრული, მსგავსად შანდალში ჩადგმული შვიდღერძიანი ბაზმაკისა. მისმა ნათელმა ხსნისაკენ უწოდა შორეულ ტომებს.იოსების ხილვები იგივე სიტყვა შეგვეწევა ჩვენ; თვით გაგვიმარტავს საკუთარ საიდუმლოებებს, რომ მორწმუნეთათვის გაცხადდეს იოსების ხილვათა ძალი; ძმები ფუჭად არ უწოდებდნენ "ჩვენების მხილველს", ვინაიდან წინდაწინ, შეძლებისამებრ, განჭვრიტეს ღვთიური სიტყვა, რომელიც მასში მკვიდრობდა: "და უთხრეს ერთმანეთს: "აი, ჩვენებისმხილველი მოდის. მოვკლათ იგი და ვნახოთ, როგორ ახდება მისი ხილვები" (შესაქ. 37. 19-20). მაუწყეთ, იაკობის ძენო, რა ხილვები ჰქონდა იოსებს? ამბობს, რომ იხილა ველზე შეკრული ძნები. მისი ძნა აღიმართა, ჩვენი ძნები კი დაეცნენ; შემდეგ შემობრუნდნენ და თაყვანისცეს მის ძნას (შესაქ. 37.7) რატომ არის ეს სიტყვები რჯულის დარღვევა, თუკი იოსები მხოლოდ იმას გაუწყებთ, რაც უნდა აღსრულდეს? რისთვის შეგიპყროთ შურმა, რისთვის მოიძულეთ მართალი კაცი, თუკი ღმერთმა იოსებს განუცხადა თავისი საიდუმლო და ხილვათა მიერ გამოუჩინა უკანასკნელ ჟამს აღსრულებადი? რატომ დამწუხრდით, როდესაც იხილეთ მის ტანზე ჭრელი სამოსი (შეს. 37.3-4), თუკი მართალმა მამამ ყველაზე მეტად შეიყვარა იგი, პატივი მიაგო მას, მოავლინა მწყემსი თქვენს მოსახილველად, ამ ქვეყნად ერთგული მოწმე გამოგიგზავნათ და ძნა სიბერისა, როგორც პირველნაყოფი, - თვისი წმიდა პირმშო მკვდრეთით აღადგინა? რატომ აღივსებით რისხვით, თუკი მზემ, მთვარემ, თერთმეტმა ვარსკვლავმა თაყვანისცეს მას, რადგანაც ძველთაგანვე წინასწარ გამოსახეს იგი (შესაქ. 37.9)? არც იაკობს, არც რაქელს არ ეწოდებოდა "მზე" ან "მთვარე", არც შეიძლებოდა ასე ყოფილიყო. რაქელი ამ დროს აღსრულებული იყო და განისვენებდა საცხენოსნო გზის ქვეშ, ხოლო იოსები, როდესაც იგი მამას შეხვდა, დაეცა და თაყვანისცა მას, რომ სახე დაცულიყო და წერილის ჭეშმარიტება ყველას გაცხადებოდა. მაშ, როდის აღსრულდა იაკობის სიტყვები: "ნუთუ მოვალთ მე და დედა შენი და ძმები შენი და მიწამდე თაყვანისგცემთ შენ?" (შესაქ. 37.10). ეს მაშინ აღსრულდა, როდესაც ნეტარი მოციქულები იოსებთან და მარიამთან ერთად ზეთისხილის მთაზე ავიდნენ და თაყვანისცეს ქრისტეს; იუდა არ იყო მათ გვერდით; არც იოსები იყო თავად ქრისტე, რათა გვეფიქრა, რომ ყოველივე ეს ეგვიპტეში აღსრულდა; იოსების მიერ ყოფადის სახე გაცხადდა მხოლოდ. უნდა მოვლენილიყო ჭეშმარიტი და ზეციური იოსები, რომელიც კვლავ განმარტავდა, რაც ნეტარმა მოციქულებმა უფლის მიერ იქადაგეს. არ დაიდუმა წმიდა წერილმა იოსებისთვის, არამედ განმმარტებლად გამოაჩინა იგი; სწორედ მას ძალუძს მამის დაფარულ საიდუმლოთა გამოთქმა. ამბობს წერილი: "ისინი ვერ მიხვდნენ, რომ იოსებს ესმოდა მათი, რაკი თარჯიმანი იყო მათ შორის" (შესაქ. 42.23). რა ისარგებლეს ძმებმა იმით, რომ დაკლეს თიკანი და ეცრუვნეს მამას? აჰა, იოსები ეგვიპტეში მეფედ იწოდა. რისთვის შესვარეთ ყალბისმქმნელებო ჭრელი სამოსი თიკნის სისხლით, რისთვის გარდათქვით, რაც ჩაიდინეთ? მამათქვენმა იცნო შვილის სამოსი და დაიჯერა თქვენი სიტყვები; შენ კი, იუდა ამქვეყნიური გულისთქმით ძლეულმა გაყიდე იოსები. ისმაელიტებმა უცხოთესლებმა შეისყიდეს იგი, რომ მათ მიერ ეგვიპტემდე მიეღწია იაკობის ძეს; იქ მას ელოდა საპყრობილე, სადაც სხვათა სიზმრები უნდა აეხსნა; ფარაონი გამოკითხავდა მის შესახებ, ეგვიპტის მეფედ დაადგენდა მას და ირწმუნებდა თანამოსაყდრედ; იოსებს უნდა შეეკრიბა დიდძალი ხორბალი, დაეუნჯა და შეენახა იგი, შვიდი წლის შემდეგ კი მშიერი ხალხი გამოეკვება, რომ ძმებისგან თაყვანი მიეღო და მათ მიერ მამად წოდებულიყო. ისააკის კურთხევანი როგორ არ ვადიდო ზეციური მეუფე, რომელმაც თავისი საიდუმლოებები წინასწარმეტყველთა პირით გამოგვიცხადა?! უკვე დროა შევუდგეთ კურთხევათა განმარტებას. მოვიკრიბოთ გონება და ვნახოთ, აღსრულდა თუ არა იაკობისგან წარმოთქმული კურთხევანი, როგორც კურთხევანი, ისრაელის შვილებზე. ირკვევა, რომ პირიქით. კურთხევანი, რომლებიც მან სიტყვით წარმოთქვა, იყო სამხილი ებრაელთა ცოდვებისა და აცხადდა მათზე, როგორც დიდი წინასწარმეტყველება, შთამომავლობას აუხდა იგი. თუმცა ნეტარმა იაკობმა ის აუწყა თავის შვილებს, რაც თითქოს მათ დროს უნდა მომხდარიყო, მაგრამ მისი სიტყვები მხოლოდ უკანასკნელ ჟამს იქცა საქმედ. წინასწარ გაყო იაკობმა კურთხევანი, რითაც მომავალი მოასწავა, და მიუბოძა ისინი ისრაელის შვილებს, როგორც სამხილი მათი ცოდვებისა. დაექადნა მათ, თვით კი თავისი თავი ცოდვილ საქმეებს განაშორა. მსგავსადვე მოიქცა ნეტარი ისააკიც, როდესაც მან უმცროსი ძე იაკობი აკურთხა და ყოველივე მას მიმადლა. სწორედ იაკობისგან იშვა ქრისტე ხორციელად; ხოლო ესავი იყო სახე პირველი ერისა და რამდენადაც ისააკი წინასწარ ჭვრეტდა მის ბოროტ ზრახვებს, აღარ აკურთხა უფროსი ვაჟი, არამედ წინასწარმეტყველური სიტყვების ძალით გაკიცხა იგი. ასე რომ, წინასწართქმულთა შესახებ უცხადესად გვასწავლის თვით წერილი, რომელიც უკვე გაიხსნა ჩვენთვის. ამგვარად ამბობს იგი: "მოუწოდა ისააკმა უფროს ვაჟს და უთხრა: აიღე შენი საჭურველი და მშვილდ-კაპარჭი, წადი ველად, მოინადირე ჩემთვის ნადირი და გამიმზადე კერძი, როგორც მე მიყვარს; შემდეგ მომართვი, რომ ვჭამო და ჩემმა სულმა სიკვდილის წინ გაკურთხოს შენ" (შესაქ. 27.1-4). წინასწარმეტყველის ბრძანება, - ესავისგან კერძის მოთხოვნა, გულისხმობს იმ მოწოდებას, რითაც პირველ ერს უხმო სიტყვამ, როცა ითხოვა მისგან სიმართლის საქმეთა ნაყოფი. სწორედ სიმართლე ჰქონდა პირველ ერს მამისთვის ძღვნად. ხოლო სიტყვები: "წადი ველად და მოინადირე ჩემთვის ნადირი" მოასწავებს პირველი ერის მოდრეკას ამქვეყნიური ცხოვრებისაკენ. მომდევნო ნაწილი, "აიღე საჭურველი და მშვილდ-კაპარჭი", გვიჩვენებს, რომ იგივე ერი მომავალში მიეცემოდა თვითგანდიდებას, უარყოფდა რწმენის სიმართლეს და ომითა და მახვილით მოქადული მბრძანებლად მეფეს მოითხოვდა, როგორც თვით მოსემ განუცხადა მათ: "მახვილი იქნება სიამაყე თქვენი" (II სჯ. 33.29). "რებეკამ ასე უთხრა თავის უმცროს ძეს იაკობს: "ყური მოვკარი, მამაშენი ეუბნებოდა შენს ძმას ესავს: "მომართვი ნადირი, კერძად შემიმზადე და როცა შევჭამ, გაკურთხებ უფლის წინაშე". აწ ისმინე, შვილო, ჩემი სიტყვა: წადი ჯოგში, მომიყვანე იქედან ორი ჩვილი და ლამაზი თიკანი. კერძად შევამზადებ მამაშენისთვის, როგორც მას უყვარს, და შეუტანე, რომ ჭამოს და სიკვდილის წინ გაკურთხოს შენ" (შესაქ. 27.6-10). რებეკა ეკლესიის ხატად მიიჩნევა, რადგანაც წინასწარ გამოსახა მომავალი, რომელიც მისი უმცროსი ძის ხაზით აღსრულდებოდა; ასე უთხრა მან იაკობს: "წადი ჯოგში და მომიყვანე ორი ჩვილი და ლამაზი თიკანი"; თუკი ესავი, როგორც ამქვეყნის უცხო მკვიდრი, ველად გაგზავნეს, იაკობი ჯოგში მიდის, რომ აღსრულდეს უფლის ნათქვამი: "სხვა არაფრისთვის მოვივლინე, თუ არა იმ ცხვრებისათვის ისრაელის სახლს რომ წარტაცეს" (მათ. 15.24). რებეკას სიტყვები "მომიყვანე იქედან ორი ჩვილი და ლამაზი თიკანი" გულისხმობს ორ წოდებას, რასაც ვხვდებით სახარებაში; დასაბამიდან ყველანი თიკნებს ვემსგავსეთ ცოდვათა გამო, აწ კი გავმართლდით ქრისტესმიერი სარწმუნოებით და მორჩილებამ სიჩვილე და მშვენიერება მოგვანიჭა. ამჯერად აღარ განვისჯებით როგორც თიკნები, არამედ ღვთისადმი, როგორც ცხვრები, კეთილსურნელოვან და წმიდა მსხვერპლად შევიწირებით და სულიერ საზრდოდ შევიმზადებით სიტყვის წინაშე, რომელიც ამასვე აღასრულებდა სახარების გზით, როცა ეტყოდა მოწაფეებს: "მაქუს მე საზრდოდ ჭამადი, რომელიც არ იცით თქვენ" (იოანე 4.32). "მიუგო იაკობმა რებეკას, თავის დედას: "ჩემი ძმა არის კაცი ბანჯგვლიანი, ხოლო მე ვარ კაცი უთმო. იქნებ მამაჩემმა ხელით გამსინჯოს და შევრცხვე მის წინაშე, კურთხევის ნაცვლად კი დავიწყევლო" (შესაქ. 27.11-12). როგორ ცხადად გამოავლინა იაკობმა აქ თავისი სიფრთხილე, რადგანაც უწყოდა, რაც ქამს შეემთხვა: მან იხილა გაშიშვლებული ნოე, დასცინა მამის სიშიშვლეს და თავის თავზე წყევლა მოიწია (შესაქ. 9.22-25). შეეშინდა იაკობს, მამის შეცდენის გამო არ მიეღო მასაც დაწყევლა. მართალი იყო იგი, როდესაც თქვა: "ჩემი ძმა ესავი არის კაცი ბანჯგვლიანი", (რაც ნიშნავს ცოდვილს), - მე კი ვარ კაცი უთმო", რაც მოასწავებს უფლის უბიწო და უცოდველ ხორცს; ხოლო რადგანაც არ ეგებოდა სხვა ვინმეზე საიდუმლოთა აღსრულება, რებეკამ ასე მიუგო მას: "ჩემზე იყოს შენი წყევლა, შვილო ჩემო, მხოლოდ ისმინე ჩემი ხმა, წადი და მომართვი თიკნები" (შესაქ. 27.13). გვმართებს ვიცოდეთ, რომ ის რაც რებეკამ მაშინ წარმოთქვა, ახლა ასრულდა ეკლესიაზე. მისი სიტყვები "ჩემზე იყოს შენი წყევლა, შვილო", მოასწავებს ამჟამინდელ ღვთისდამაწყევრებს, რომლებიც ურცხვად აყვედრიან ეკლესიას ჯვარცმულისადმი მსახურებას და ჩვენზე მოაწევენ გმობას და წყევლას, რადგანაც უფლის ვნებანი ურწმუნოთათვის წყევლად შეირაცხება, ხოლო მორწმუნეთათვის - "ცხოვრებად და მშვიდობად" (რომ. 8.6). მოციქული ამბობს: "ქრისტემ გამოგვიხსნა რჯულისეული წყევლისაგან, თავად კი დაიწყევლა ჩვენს გამო" (გალ. 3.13). ეს ყოველივე ამჟამად ასრულდა, როდესაც მაცხოვარმა კაცთა სიკვდილი ხორციელად იტვირთა ძელზე. თავისი მორჩილებით უნდა გამოესყიდა მას რჯულისეული დაწყევლა ადამისა: "მიწა ხარ და მიწადვე მიიქცევი" (შესაქ. 3.19). "რებეკამ აიღო მისი უფროსი ვაჟის საუკეთესო სამოსი, და შემოსა თავისი ძე იაკობი, მკლავებზე კი თიკნის ტყავები შემოახვია" (შესაქ. 27.15-16). სამოსის ჩაცმა მოასწავებს სიტყვის მიერ ხორცის შემოსვას, ხოლო იაკობის მკლავებზე თიკნის ტყავების შემოხვევა ცხადყოფს, რომ სწორედ მას უნდა ეტვირთა ყველა ჩვენგანის შეცოდება, ვინც ჯვარზე ხელები და მკლავები განიპყრო; ამის შესახებ თქვა ესაიამ: "მან თავს იდვა ჩვენი ცოდვები და სნეულებები იტვირთა" (ეს. 53.4-5). იაკობის სიტყვები მამისადმი: "აღვასრულე ისე, როგორც მიბრძანე შენ" მიგვანიშნებს მამის წინაშე სიტყვის მარადიულ მორჩილებას. მსგავსადვე ამბობს ეზეკიელი: "აღვასრულე, როგორც მიბრძანე შენ" (ეზეკ. 12.7). ისააკმა ასე ჰკითხა იაკობს: "ვინ ხარ შენ?" მან მიუგო: "მე ვარ შენი უფროსი ძე ესავი"; წინასწარმეტყველი უმეცრებით არაფერს ჰკითხავდა მას, არამედ სულიერად ჭვრეტდა მოვლენებს; ასევე, როცა ისუ ნავე გაბაონელებს ეკითხებოდა, არც ის იყო უმეცარი მათგან თხზული ვერაგობისა, და თუმცა უწყოდა ყოველივე, შეუნდობდა მათ, რათა წარმართებს რწმენა მიეღოთ ისუსა და იესოს მიმართ, და სინანულით ცხოვრება შეეძინათ (ისუ. 9.3-27). წინასწარმეტყველის შეკითხვაც ამგვარადვე უნდა გავიგოთ. ისააკი ამბობს: "მომიახლოვდი, ჩემო შვილო, ხელს შეგახებ, რათა ვიხილო, ხარ თუ არა ძე ჩემი ესავი. იაკობი მიუახლოვდა, ხოლო მან ხელით მოსინჯა და ასე უთხრა: "ხმა არის ხმა იაკობისა, ხელები კი ხელები ესავისა" (შესაქ. 27.21-22). ზემოთქმული იმას გულისხმობს, რომ წინასწარმეტყველთა ხმად გამოჩნდა სიტყვა, რომელმაც მათი პირით მომავალი გააცხადა და თავისი საიდუმლოებები იაკობისგან წინასწარ გამოგვისახა. მისი ხელები მიემსგავსება "ესავის ხელებს", რადგანაც ერის ცოდვებისთვის სიკვდილს მიეცა. ისააკმა უთხრა: "მომიახლოვდი, შვილო და მეამბორე, ხოლო იგი მიუახლოვდა და ეამბორა, მან კი იყნოსა სამოსის სუნი, აკურთხა იაკობი და თქვა" (შესაქ. 27.26-27). აქ კი წინასწარმეტყველმა ცხადად გვაუწყა იმის შესახებ, რომ კაცთაგან არავის ძალუძს წმიდა ბაგე მიუპყრას მამას, გარდა ქალწულისაგან შობილი ძისა, რომელიც არის მამის პირმშო. ამბობს იაკობი: "მე ვარ შენი პირმშო შვილი" (შესაქ. 27.19). მაშინ ისააკმა დაუყოვნებლივ მიანიჭა მას კურთხევა და თქვა: "აჰა, სურნელება ჩემი შვილის სამოსისა, როგორც სურნელება ნაყოფიერი ველისა, რომელიც აკურთხა უფალმა. მოგცეს შენ ღმერთმა ცის ცვრისაგან და მიწის სიპოხისაგან პურისა და ღვინის სიმრავლე; დაგემონონ შენ ერები და მთავრებმა თაყვანი გცენ შენ. იქნები შენ ბატონი შენი ძმისა და თაყვანისგცემენ შვილები შენი მამისა, დამაწყევარი შენი დაიწყევლოს და მაკურთხეველი კურთხეულ იყოს" (შესაქ. 27.27-29). თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ეს კურთხევა მართლაც იაკობს უნდა მიმადლებოდა, ცდება, რადგანაც იაკობზე ამათგან არაფერი აღსრულებულა. იგი ოცი წელი შუამდინარეთში ლაბანს ემონებოდა (შესაქ. 31.38), მერე კი თავის საკუთარ ძმას, ესავს თაყვანი სცა და ძღვენით მოულბო გული. ამის შემდეგ კვლავ ეგვიპტეში ჩავიდა, მისი ოჯახი რომ შიმშილისაგან არ ამოწყვეტილიყო (შესაქ. 33. 3,8,10). მაშ, ვისზე ასრულდა ზემოთქმული: "აჰა, სურნელება ჩემი შვილის სამოსისა, როგორც სურნელება ნაყოფიერი ველისა, რომელიც აკურთხა უფალმა?" ეს ყოველივე აღსრულდა მხოლოდ ღვთის ძეზე, ქრისტეზე. "ველი" მოასწავებს ქვეყანას, ხოლო "სურნელება მისი სამოსისა" არიან ქრისტეს მორწმუნეები, როგორც ამბობს მოციქული: "ქრისტეს სურნელება ვართ ცოცხალთა და მკვდართა შორის: ზოგისთვის – სურნელება სიკვდილისა სიკვდილისათვის, ხოლო ზოგისთვის სურნელება სიცოცხლისა სიცოცხლისათვის" (II კორ. 2.15-16). ისააკის სიტყვები: "მოგცეს შენ ღმეთმა ცის ცვრისაგან და მიწის სიპოხისაგან პურისა და ღვინის სიმრავლე", უცხადესად მოასწავებს სიტყვას, რომელიც ზეციდან გადმოვიდა, როგორც ცვარი; "მიწა" გულისხმობს ხორცს, რომელიც მან ქალწულისგან შეიმოსა; პურისა და ღვინის სიმრავლე წმინდანებისათვის წარმოითქვა, რომლებიც ბეღელში დაუნჯებული ხორბლის მსგავსად შეიკრიბნენ და სულით, როგორც ღვინით, გამართლდენ. ასევე ისააკის თქმულიც - "დაგემონოს შენ ერები და მთავრები თაყვანისგცემდნენ შენ", ჩვენს დროში აღესრულება. ვის ემონება დღეისთვის მორწმუნე ერი, ვის სცემენ თაყვანს მეფეები ეკლესიაში, თუ არა ქრისტეს, რომლის სახელიც აცხოვნებს მათ, როგოც ამას ესაიას პირით ღაღადებს სიტყვა: "ისინი ვინც მე დამემონება, ეწოდოს მათ სახელი ახალი და ეს სახელი ქვეყანაზე კურთხეულ იყოს. აკურთხონ ჭეშმარიტი ღმერთი და რომლებიც ცას ფიცულობენ, იფიცონ ღმერთი ჭეშმარიტი" (ეს. 65.15-16) და კვლავ იტყვის: "აჰა, რომლებიც მე მმონობენ, ისინი ჭამდნენ, თქვენ კი გშიოდეთ; აჰა, რომლებიც მე მმონობენ, იხარებდნენ კეთილდღეობით, თქვენ კი სირცხვილი დაიმკვიდროთ და გოდებდეთ სულის შემუსვრით" (ეს. 65.13-14) ისააკი იქვე ამბობს: "იქნები შენ ბატონი შენი ძმისა და თაყვანს გცემდნენ შვილები შენი მამისა. მაგრამ იაკობისთვის არავის უცია თაყვანი, არც ყოფილა იგი ოდესმე თავისი ძმის, ესავის ბატონი. პირიქით, შიშით შეპყრობილი იაკობი გაექცა ესავს და მანვე პირველმა სცა თაყვანი ძმას შვიდგზის. ისააკის თქმული ასრულდა მაცხოვარზე; ხორციელად საგულვებელ ძმებს იგი უფლად და ბატონად გამოუჩნდა, რომ მათ თაყვანი ეცათ მისთვის, როგორც მეფისთვის. ამიტომ თქვა: "დამაწყევარი შენი დაიწყევლოს და მაკურთხეველი კურთხეულ იყოს." ამგვარად, თუმცა ისააკის კურთხევა სიტყვიერად იაკობისთვის ითქვა, მაგრამ საქმით ქრისტეზე ასრულდა. ახლა კი მომდევნო ნაწილი ვნახოთ: "როცა ისააკმა დაასრულა თავისი ძის, იაკობის კურთხევა და იაკობმაც დატოვა იგი, ამ დროს მისი ძმა ესავი ნადირობიდან უკან დაბრუნდა, კერძი შეამზადა და მიართვა მამას" (შესაქ. 27.30-31). ესავის კერძი გულისხმობს კაცთა რჯულისეულ ღვთისმსახურებას, რომლებიც ქედმაღლურად ფიქრობდნენ, რომ წინადაცვეთა გაამართლებდა მათ. ისინი საზრდოს მსგავსად მიართმევდნენ უფალს ახალმოქცეულ წარმართებს, მაშინ, როდესაც თვით აკლდათ საზრდო და არ შეეძლოთ ზეციური პურის მოხვეჭა. ესავმა ისააკს ასე უთხრა: "წამოდექი მამაჩემო და იგემე შენი შვილის ნანადირევი, რათა მაკურთხოს შენმა სულმა"(შესაქ. 27.31). როგორი ამპარტავნება ჩანს ამ სიტყვებში, როგორი ქედმაღლობა გულისა: ვინც წინადაცვეთილები არიან, დღემდე ქედმაღლობენ და თვლიან, რომ მხოლოდ ისინი გამართლდებიან; ნეტარმა იაკობმა მოკრძალება და სიმდაბლე შეიმოსა და ასე მიმართა მამას: "გავაკეთე ისე, როგორც მიბრძანე შენ, ესავმა კი სხვაგვარად უთხრა: "წამოდექი მამაჩემო და იგემე შენი შვილის ნანადირევი, რათა მაკურთხოს შენმა სულმა. ისააკმა ჰკითხა: "ვინ ხარ შენ? მან მიუგო: "მე ვარ შენი ძე პირმშო, ესავი. განცვიფრდა ისააკი დიდი და ძლიერი განცვიფრებით და თქვა: "ვინ იყო იგი, რომელმაც მოინადირა ჩემთვის ნადირი და აქ მომართვა? ვჭამე ყოველივე შენს მოსვლამდე; ვაკურთხე იგი და კურთხეულ იყოს" (შესაქ. 27.32-33 ). როგორ გაიღვიძა აქ წინასწარმეტყველის სულმა: იაკობისთვის მიცემულ კურთხევაში ასე თქვა მან: "მაკურთხეველი შენი კურთხეულ იყოს, ხოლო დამაწყევარი დაიწყევლოს", აქ კი პირველი კურთხევა ხელმეორედ განამტკიცა და დაბეჭდა იგი, როდესაც თქვა: "ვაკურთხე და კურთხეულ იყოს". იაკობისგან ქმნილი საიდუმლო წინასწარ გამოსახავდა მას, რაც ქრისტესთვის იყო განჩინებული, რადგანაც ქრისტე მამის მიერ კურთხეული იშვა ამქვეყნად და იკურთხა უკუნისამდე. წერილი ამბობს: "განცვიფრდა ისააკი დიდი და ძლიერი განცვიფრებით"; ეს კი ნიშნავს, რომ ისააკი განცვიფრდა მომხდარის გამო, რადგანაც წისასწარ იხილა, თუ როგორ იკურთხებოდნენ წარმართები უმცროსი ძის ანუ ღვთის მიერ, როგორ მიეწიფებოდნენ ისინი მამებისადმი უწყებულ აღთქმას. სწორედ ამიტომ, როცა იაკობი იბადებოდა, იგი დედის საშოდან ესავის შემდეგ გამოვიდა, თანაც ძმის ქუსლი ხელში ეპყრა; მსგავსადვე, უკანასკნელ ერს, რომელიც თან მოჰყვებოდა მოციქულთა კვალს, პირმშოება უნდა მიეღო და ახალი აღთქმის ჟამს პირველი წარმოჩენილიყო . "და როცა ესმა ესავს თავისი მამის, ისააკის ნათქვამი, მეტი სიმწრისაგან ძლიერად ამოიყვირა და თქვა: "მაკურთხე მეც მამაო". ხოლო მან მიუგო: "მოვიდა შენი ძმა და მზაკვრობით მიიტაცა შენი კურთხევა". (შესაქ. 27.34-35). ისააკის სიტყვები, "მოვიდა შენი ძმა და მზაკვრობით მიიტაცა შენი კურთხევა ", საიდუმლოდ მოასწავებს ღვთის სიტყვის განკაცებასა და მის მიერ მსახურის სახის მიღებას; ამ გზით შეუცნობლად უნდა შობილიყო იგი, რომ მამისგან კურთხევა მიეღო და მორწმუნეებისათვის მიემადლა. ესავმა ასე მიუგო მამას: "სამართლიანად ეწოდა მას სახელად იაკობი, რადგანაც უკვე მეორედ დამრთგუნა მე. ადრე ჩემი პირმშოება მიიტაცა, ახლა კურთხევაც მან წაიღო". (შესაქ. 27.36). განრისხებული იყო ესავი იაკობისთვის და ამბობდა გულში: "როდის მოაწევს დღე მამაჩემის გლოვისა, რომ მოვკლა ჩემი ძმა იაკობი?" (შესაქ. 27.41). როგორ ცხადად იწინასწარმეტყველა აქ წერილმა ესავის პირით სამომავლოდ თანაშერწყმულად აღსრულებადი. სიტყვა, რომელიც უკანასკნელ ჟამს ხორციელად შეეხო ვნებას, ერის მამად გამოჩნდა, როგორც ეს მოსემ ყვედრებით უთხრა ერს: "ამას აკადრებთ უფალს? ნუთუ არ არის იგი თქვენი მამა? (II სჯ. 32.6). იმავე წერილმა გამიჯნა კიდეც, რაც მოასწავა, რომ გვეცნო მისი თქმული: ესავის სიტყვები, "როდის მოაწევს დღე მამაჩემის გლოვისა", პასექის დღეებზე მიგვანიშნებს, როცა სიტყვა მახლობელი გახდა და ერს უქადაგა სასუფეველი, ხოლო სიტყვები, "რომ მოვკლა ძმა იაკობი", გულისხმობს კაცს, რომელიც ხორციელად იშვა იაკობისგან, ერმა კი იგი ძელზე დამსჭვალა . ასე მიმართა ესავმა ისააკს: "მამაო, ნუთუ არ დაიტოვე ჩემთვის კურთხევა?" (შესაქ. 27.36). რადგანაც ღვთაების მთელი სავსება ხორციელად ქრისტეში უნდა დამკვიდრებულიყო, ამიტომ ისააკმა ასე მიუგო: "რადგან შენს უფლად დავადგინე იაკობი და ყველა ძმა მას დავამონე, განვამტკიცე კიდეც პურით და ღვინით, შენ კი რაღა გიყო, შვილო? შეწუხდა ისააკი, ხოლო ესავმა აღიმაღლა ხმა და ატირდა" (შესაქ. 27.37 ). ისააკის წუხილი მოასწავებს სიტყვის თანალმობას ცოდვილი ერისადმი, რადგანაც მაცხოვარი მათთვის შუამდგომლობდა და იტყოდა: "მამაო, შეუნდე მათ, რადგანაც არ იციან რას აკეთებენ" (ლკ. 23.24). ხოლო ესავის მოთქმა და ტირილი გულისხმობს ცოდვილთა სინანულს იმ საქმის გამო, რაც ჩაიდინეს, როგორც ეს "მოციქულთა საქმეებში" წერია: "როცა ამის შესახებ ესმათ მათ, დაწმუხრდნენ გულით და უთხრეს პეტრეს და დანარჩენ მოციქულებს: "რა გავაკეთოთ კაცნო ძმანო?" ხოლო მათ მიუგეს: "შეინანეთ და ნათელ იღეთ ყოველმა თქვენგანმა იესო ქრისტეს სახელით. და მიიღებთ სულიწმინდის ნიჭს, რადგანაც თქვენთვის არის აღთქმა და თქვენი შვილებისათვის და ყოველი შორეულისათვის, რომლებსაც მოუწოდებს უფალი ღმერთი ჩვენი". (საქმე, 2.37-39 ). სწორედ ესაა ის კურთხევა, რომელსაც ითხოვდა ესავი; რადგანაც მაშინ არ იყო ჟამი, მომავლის შესახებ წინასწარმეწტყველებდა ისააკი; ამიტომაც ეტყოდა ესავს: "აჰა, მიწის სიპოხისაგან და ზეგარდმო ციური ცვარისგან დაემკვიდრო შენ; შენივე მახვილით იცოცხლო და დაემონო შენს ძმას; მაგრამ დადგება ჟამი, განთავისუფლდები და შენი ქედიდან გადაიგდებ მის უღელს" (შესაქ. 27.40). რა ძალი ქვს ნეტარი ისააკის სიტყვებს, - კურთხევისა თუ წინასწარმეტყველების? უნდა ვიცოდეთ, როგორი იყო მომავალი. ისააკმა თქვა: "მიწის სიპოხისგან და ზეგარდმო ციური ცვრისაგან დაემკვიდრო შენ". მართლაც, მოხდა ისე, რომ ებრაელები დასახლდნენ ქანანელთა მიწაზე, რომელიც მათ ისუ ნავესმა დაუნაწილა. ისააკის სიტყვები, "და ზეგარდმო ციური ცვრისგან", მოასწავებს წინასწარმეტყველებს, რომლებიც ღრუბლის მსგავსად ცვარს მოუვლენდნენ თავიანთ ერს და აუწყებდნენ უფლის ზრახვებს. ესავის მიმართ ნათქვამი, "შენი მახვილით იცოცხლო", იმას ნიშნავს, რომ ებრაელთა ერი არასოდეს დაცხრებოდა ბრძოლებისაგან, რადგანაც ეკირთებოდნენ მას ირგვლივ დამკვიდრებული ტომები. ამას გვიცხადებს თვით წერილი. რაც შეეხება სიტყვებს: "და შენს ძმას დაემონო", იგი მიანიშნებს ახლანდელ ჟამზე, როდესაც მხსნელი ჩვენთან მოვიდა ხორციელ ძმათა მოსახილველად, რომლისადმი მორჩილებას და დამონებას ქადაგებდა წინასწარმეტყველი. ამიტომ ითქვა: "დადგება ჟამი, როცა განთავისუფლდები, შენი ქედიდან გადაიგდებ მის უღელს". რა უნდა იყოს ეს "უღელი", თუ არა რჯულისადმი დამონება? ხოლო ამჟამად აღარ ემონებიან რჯულის უღელს, რადგანაც ირწმუნეს სახარება, განთავისუფლდნენ და აწ ძალუძთ ხსნა. ნეტარმა წინასწარმეტყველებმა თაობიდან თაობას უქადაგეს ქრისტეს საიდუმლოებები და წინასწარ ნათლად გვაუწყეს სიმართლე. ვინ დაეჭვდება მათ ცხად სიტყვებში? თუკი წარსულის და აწმყოს შესახებ წინასწარმეტყველთა მიერ თქმული სარწმუნოდ შეგვირაცხია, რატომ არ უნდა ვირწმუნოთ ისიც, რაც მათ მომავლისათვის გვაუწყეს? იაკობის კურთხევანიიოსების შვილები: ეფრემი და მანასე ისააკის კურთხევათა განცხადების შემდეგ განვიხილოთ იაკობის მიერ თავისი შვილების მიმართ წარმოთქმული კურთხევა. წერილი ასე იტყვის: "იხილა ისრაელმა იოსების შვილები და ჰკითხა მას: ვინ არიან ესენი? მან მიუგო: "ესენი ჩემი შვილები არიან, რომლებიც ღმერთმა მომანიჭა". ასე უთხრა მას იაკობმა: "მომგვარე აქ რათა ვაკურთხო ისინი"; იაკობის თვალები სიბერისგან დაბინდული იყო და ვერ ხედავდა. მან ახლოს მოიზიდა ყრმები, ეამბორა მათ და შეიტკბო. უთხრა ისრაელმა იოსებს: "აჰა, მეღირსა ხილვა შენი სახისა და გამომიჩინა ღმერთმა ნაშობი შენი". იოსებმა გააშორა მისი შვილები იაკობის მუხლებს და მიწამდე თაყვანისცა მამას. მას შემდეგ შვილებს ისევ მოუხმო, ეფრემი მარჯვნივ დაიყენა, ისრაელისგან მარცხენა მხარეს, მანასე მარცხნივ, ისრაელისგან მარჯვენა მხარეს და მიიყვანა ისინი თავის მამასთან. განიპყრო ისრაელმა მარჯვენა ხელი, თავზე დასდო ეფრემს, რომელიც იყო უმცროსი ძე, ხოლო მარცხენა დასდო მანასეს, გადაჭდობილი ხელებით აკურთხა ისინი და თქვა: "ღმერთო, რომელმაც შეიყვარე ჩემი მამები აბრაამი და ისააკი, ღმერთო, რომელმაც გამომზარდე მე სიყრმიდან ვიდრე დღევანდელ დღემდე, ანგელოზო, რომელმაც გამაშორე ჩემს ყოველგვარ ბოროტებას, - აკურთხეთ ეს ყრმები, მიენიჭოს მათ ჩემი სახელი და სახელი ჩემი მამებისა, აბრაამისა და ისააკისა და გამრავლდნენ ისინი ურიცხვ სიმრავლედ ამ ქვეყანაზე" (შესაქ. 48.8-16). წინასწარმეტყველმა ზემოთქმულით დიდი საიდუმლო გაგვიცხადა, რადგანაც ხელების გადაჭდობა და იოსების უმცროსი ძის, ეფრემის მარჯვნივ დადგინება, ხოლო პირმშო შვილისა, მანასესი - მარცხნივ, მოასწავებს ორ წოდებას და ორ ერს; უმრწემესი ერი სარწმუნოების გამო ქრისტეს მარჯვნივ აღმოჩნდა, რჯულით მოქადული უხუცესი ერი კი მარცხნივ დაემკვიდრა; წინასწარმეტყველი სულიერად მოასწავებს ყოველივეს, ხოლო იოსები ვერ მიხვდა ამას და ეგონა, რომ შეცდა მამა; შეაჩერა იგი და უთხრა: "ასე არა მამაო, რადგანაც ეს არის ჩემი პირმშო და მის თავზე დასდევ შენი მარჯვენა". იაკობმა მიუგო: "ვუწყი, შვილო, ესეც განდიდდება და ამაღლდება, მაგრამ მისი უმცროსი ძმა აღემატება მას". და დაადგინა მან ეფრემი მანასეს წინ" (შესაქ. 48.18-20). რამდენადაც საღვთო წერილი ბევრ რამეს ფარულად გვაუწყებს, ამდენად, საჭიროა, ზოგი საკითხის ვრცლად განხილვა; ახსნას მოითხოვს ნეტარი იაკობის სიტყვები, რომლებითაც მან იოსების ორი ძე თავისთვის განიკუთვნა, რადგანაც ასე მიმართა იოსებს: "შენი ორი ძე, ეფრემი და მანასე, რომლებიც იშვნენ ეგვიპტეში ჩემს აქ მოსვლამდე, ჩემნი არიან, ისევე როგორც რუბენი და სიმონი, ხოლო ვინც მათ მერე შეგეძინება, შენი იყოს" (შესაქ. 48.5-6) ეს სიტყვები შემდეგს ნიშნავს: რადგანაც იაკობს თორმეტი ძე ჰყავდა, რომლებმაც დასაბამი მისცეს თორმეტ ტომს, ამიტომ მან იოსების ორი ძე ორ ტომად გაყო, თვით იოსების ტომი მის ორ ძეზე გაანაწილა და ამ გზით შექმნა ცამეტი ტომი. შემთხვევითი არ იყო, რომ პავლე მოციქული, რომელიც ტომთა რიცხვისგან გამოირჩიეს, მოციქულთა შემდეგ მეცამეტედ შეირაცხა და როგორც მოციქული, წარმართებთან გაიგზავნა. იაკობის თორმეტი ძე რადგანაც გამოცდილებით დავრწმუნდით, რომ საღვთო წერილის წინასწარმეტყველება ყველა თვალსაზრისით ჩვენს სრულ ნდობას იმსახურებს, ახლა მისი მომდევნო ნაწილიც განვიხილოთ. "მოუწოდა იაკობმა თავის შვილებს და უთხრა მათ: შემოიკრიბეთ და გაუწყებთ, რაც უკანასკნელ დღეებში უნდა შეგემთხვეთ. შემოიკრიბეთ და ისმინეთ, იაკობის ძენო, ისმინეთ ისრაელისა, თქვენი მამისა" (შესაქ. 49.1-2). შვილებისადმი ნათქვამი, "შემოიკრიბეთ და გაუწყებთ, რაც უკანასკნელ დღეებში უნდა შეგემთხვეთ", წინასწარმეტყველებაა და არა კურთხევა, რადგანაც კურთხევა მასზე ვრცელდება, ვინც იკურთხა, ხოლო წინასწარმეტყველება რაიმეს აღსრულების შემდეგ ცხადდება. წერილი გვაუწყებს: "იაკობის შვილები, ყველა ერთად, არის თორმეტი; და ეს უთხრა მათ მამამ; და აკურთხა ისინი ცალკეულად; და თითოეული აკურთხა თავისი კურთხევის მიხედვით" (შესაქ. 49.28). როგორ შევათანხმოთ ერთმანეთთან წერილის სიტყვები, რომლებიც ზოგჯერ წინასწარმეტყველებად გვეცხადებიან, ზოგჯერ კი კურთხევად? უნდა ვიფიქროთ, რომ ამ სიტყვებში კურთხევაც არის და წინასწარმეტყველებაც. კურთხევა წილად ხვდება მას, რომელიც იუდასგან იშვა, იოსებისგან წინასწარ გამოისახა და ლევისაგან გამოვიდა, როგორც მღვდელი მამისა, ხოლო წინასწარმეტყველება მათზე ვრცელდება, რომლებიც წინ აღუდგნენ ღვთის ძეს და შეურაცხყვეს იგი. რუბენი ეს რომ ასეა, ამის შესახებ უცხადესად გვასწავლის თვით წერილი, რადგანაც იტყვის: "რუბენ, შენ ხარ ჩემი პირმშო, ძალი ჩემი და პირველი ჩემს შვილებს შორის, ფიცხლად აღგზნებადი და ფიცხლად მზვაობარი. აბობოქრდი, როგორც წყალი; ნუ ადუღდები, რადგანაც ახვედი მამის საწოლზე და მაშინ შეაგინე სარეცელი, რომელზეც ახვედი" (შესაქ. 49.3-4). ახლა ვიკითხოთ, რას გულისხმობს ეს სიტყვები, კურთხევას თუ წინასწარმეტყველებას? რუბენისადმი თქმული, "ფიცხლად აღგზნებადი და ფიცხლად მზვაობარი", აგრეთვე, მომდევნო ნაწილი - "ახვედი მამის საწოლზე და მაშინ შეაგინე სარეცელი, რომელზეც ახვედი", უფრო წარსულ საქმეთა სამხილი ჩანს, ვიდრე მომავლისა. შეიძლება თქვას ვინმემ, რომ ეს სიტყვები გულისხმობს რუბენის მიერ მამისა სარეცელის მაშინდელ შებილწვას, როდესაც იგი იაკობის ხარჭასთან, ბალასთან, დაწვა (შესაქ. 35.22). თუ ამას ვირწმუნებთ, აღმოჩნდება, რომ წინასწარმეტყველი სამომავლო საქმეებს კი არ გვაუწყებს, არამედ წარსულს. სინამდვილეში კი, მისი ნათქვამი, "შემოიკრიბეთ იაკობის ძენო და გაგიცხადებთ, რაც თქვენ ბოლო დღეებში უნდა შეგემთხვეთ", ისეთ საქმეებს მოასწავებს, მომავალში რომ აღსრულდება და ამის შემდეგ როგორ უნდა იფიქროს ვინმემ, რომ წარსულთათვის მეტყველებს იგი? წინასწარმეტყველი მაშინ არის წინასწარმეტყველი, როცა მომავალს გვიცხადებს, და არა წარსულს; არაფერი იქნება უჩვეულო და განსაკუთრებული იმაში, თუ მას რაც ორი-სამი წლის წინათ თვითვე ვნახეთ, სხვებსაც ვაუწყებთ და ჩვენი თვალით ხილულ წინასწარმეტყველებად გავასაღებთ. ამიტომ, წინასწარმეტყველი მართლაც წინასწარმეტყველად უნდა გამოვაჩინოთ. იაკობი ამბობს: "რუბენ, შენ ხარ პირმშო ჩემი, ძალი ჩემი და პირველი ჩემს შვილთა შორის". ზოგიერთებს ეს სიტყვები მაცხოვარზე გადააქვთ, იმ აზრით, თითქოს მამა ემეტყველებოდეს საკუთარ ძეს, მაგრამ ზემომოტანილ სიტყვებს იქვე მოყვება სხვებიც, რომლებიც, ამგვარად გაგებულნი, შერყვნიან მსმენელთა ყურებს; რადგანაც თუკი მივიჩნევთ, რომ ყოველივე ეს მართლა მაცხოვრისათვის ითქვა, მაშინ მომდევნო ნაწილიც, "ფიცხლად აგზნებადი და ფიცხლად მზვაობარი", და ასე შემდეგ, მასვე უნდა მივაკუთვნოთ, მაგრამ, ცხადია, ეს ასე არ არის. რუბენი იყო იაკობის პირმშო შვილი ისევე, როგორც პირმშო იყო ებრაელი ერი, რომელსაც ღვთის შვილობისაკენ უწოდა რჯულმა. იაკობმაც თავისი პირმშოს, რუბენის საქმენი სწორედ პირველი ერის მომავალ საქმეებს შეუწამა. მისი სიტყვები, "რუბენ, შენ ხარ პირმშო ჩემი, ძალი ჩემი და პირველი ჩემს შვილთა შორის", შესაძლოა მართლაც უშუალოდ რუბენისადმი იყოს თქმული, მაგრამ მომდევნო ფრაზა "ფიცხლად აგზნებადი და ფიცხლად მზვაობარი" ებრაელთა ერს მოასწავებს, რომლის ურჩობასა და ურწმუნოებას წინასწარ ჭვრეტდა იაკობი. მოსეც ამასვე ეუბნებოდა ებრაელებს: "თქვენ ხართ ქედფიცხელი ერი. ფრთხილად იყავით, არ განრისხდეს თქვენთვის უფალი, არ აღივსოს გულისწყრომით და არ ამოგწყვიტოთ თქვენ" (გამოს. 33.5). შემდეგ იაკობი ამბობს: "აბობოქრდი, როგორც წყალი, ნუ ადუღდები". ამ სიტყვებით დააცხრო მან სიბობოქრე მისი ხორციელი შთამომავლობისა, რომელმაც შეაგინა რჯული და შეურაცხყო რჯულის მიერ ქადაგებული სიტყვა. იაკობი ამბობს: "ახვედი შენი მამის საწოლზე და შეაბილწე ის სარეცელი, რომელზეც ახვედი". "საწოლი" და "სარეცელი" ქრისტეს წმიდა სხეულად ითქმის, რომელზედაც, როგორც წმიდა სარეცელზე, წმინდანები განისვენებენ და ცხოვრებას იძენენ. როდესაც ეს სხეული უსჯულოებმა დაისაკუთრეს, შეურაცხყვეს იგი, რადგანაც ძმარი მიართვეს მას, თავზე ლერწმით ურტყეს, ლახვარი ტყორცნეს, ზურგი მათრახით დაუწყლულეს და ხელები ლურსმნებით დაუმსჭვალეს. ყოველივე ეს აღასრულა უღვთო და ურწმუნო ხალხმა მღვდელმთავრების, მწიგნობრების და ერისთავების შემწეობით. ამიტომ ამ საქმეთაგან არაფერი უგულებელყო ნეტარმა წინასწარმეტყველმა; თვით არ ისურვა შერთვოდა მათ ვერაგ ზრახვებს და თავისი თავი ამგვარად თხზული ბოროტებისგან განაშორა. ამიტომ თქვა მან: სიმონი, ლევი "ძმებმა სიმონმა და ლევმა ერთად აღასრულეს უსამართლობა და მკვლელობა ჩაიდინეს. მათ განზრახვას ნუ შეერთვება ჩემი სული და მათი შეკრებისთვის ნუ იცილობს ჩემი გული, რადგანაც რისხვით აღვსილებმა დახოცეს ხალხი და გულისთქმას აყოლილებმა გამოძარღვეს ხარი. დაიწყევლოს რისხვა მათი, რადგანაც ქედმაღლური იყო იგი, და გულისწყრომა მათი, რადგანაც სასტიკი იყო იგი. გავყოფ მათ იაკობს შორის და გავფანტავ მათ ისრაელს შორის" (შესაქ. 49.5-7). შესაძლოა ვინმემ იფიქროს, რომ სიკიმელთა შესახებ გვაუწყებს აქ ნეტარი იაკობი; თითქოს იმისათვის ამხილებს იგი თავის შვილებს სიმონსა და ლევს, რომ მათ მზაკვრობით წინადაცვითეს სიკიმელები (რადგანაც მათი და დინა შებილწა სვიქემის ძემ ემორმა), შემდეგ კი მესამე დღეს მიუხდნენ წინადაცვეთილებს, ამოწყვიტეს სიკიმის ყველა მცხოვრები და გამორეკეს მათი პირუტყვი (შესაქ. 34). მაგრამ ეს ასე არ უნდა იყოს, რადგანაც სიმონმა და ლევმა თვით გაიმართლეს თავი მამის წინაშე; თუმცა მამა ეტყოდა მათ, "ზიზღის ღირსად მაქციეთ მე, ყველა ქანანელისა და ფერეზელის წინაშე ბოროტ კაცად გამომაჩინეთ. რიცხვით მცირე ვარ მე და თუკი ჩემს წინააღმდეგ შეერთდებიან, დამლეწავენ და ამომწყვეტენ მეც და ჩემს ხალხსაც" (შესაქ. 34.30), მისმა შვილებმა ასე მიუგეს: "მათ ხომ შებილწეს ჩვენი და, როგორც მეძავი" (შესაქ. 34.31)? ამ სიტყვებისათვის იაკობის შვილები ქების ღირსნი უფრო არიან, ვიდრე ძაგებისა; ისინი თუმცა ასაკით ყრმები იყვნენ, მაგრამ მაინც იძიეს შური თავისი დისათვის, რომელიც შებილწა სვიქემის ძემ. შემდეგში, როცა იაკობმა ნეტარ იოსებს ქალაქი უძღვნა, ასე მიმართა მას: "მოგანიჭებ შენ სიკიმას, როგორც გამორჩეულს შენი ძმებისგან, რომელიც მახვილითა და მშვილდით მივტაცე ამორეველებს" (შესაქ. 48.22). ამგვარად, თვით იაკობიც ადასტურებს, რომ სამართლიანი იყო სიკიმელთა შემუსრვა. მაშ, სად იქცა საქმედ წინასწარმეტყველის სიტყვები, "ძმებმა სიმონმა და ლევმა აღასრულეს უსამართლობა და მკვლელობა ჩაიდინეს, ნუ შეერთვება მათ განზრახვას ჩემი სული და მათი შეკრების გამო ნუ იცილობს ჩემი გული" (შესაქ. 48.5-6). წაიკითხე სახარება, რადგანაც იქ წერია ამის შესახებ: სიმონის ტომისგან იყვნენ მწიგნობრები, ხოლო ლევისგან - მღვდელმთავრები. სწორედ მათი შეთქმულებითა და განზრახვით გაიწირა ქრისტე და მათვე მოკლეს იგი. იაკობმა კი წინასწარ იხილა ყოველივე ეს და თქვა: "მათ განზრახვას ნუ შეერთვება ჩემი სული"; ხოლო "განზრახვა" თქვა, რადგანაც "განიზრახვიდნენ" ქრისტესთვის რაიმე მიზეზის პოვნას, რომ "მზაკვრობით შეეპყროთ იგი და მოეკლათ" (მათ. 26.4). ამასვე ამბობს ესაიაც: "ვაი მათ სულს, რადგანაც საკუთარი თავისათვის განიზრახეს ბოროტი ზრახვა და თქვეს: შევკრათ მართალი იგი, რადგანაც გვეურჩება ჩვენ" (ეს. 3.9-10). იაკობის სიტყვები: "და მათი შეკრების გამო ნუ იცილობს ჩემი გული", მოასწავებს ქრისტეს წინააღმდეგ მღვდელმთავართა, მწიგნობართა და ერის უხუცესთა მაშინდელ შეკრებას წინამძღვრის სახლში, როცა ისინი მოითხოვდნენ იესოს სიკვდილს. მომდევნო ნაწილი: "რადგანაც რისხვით აღვსილებმა ამოწყვიტეს ხალხი", ნეტარ მოციქულებზე მიგვითითებს, რომლებიც ჭეშმარიტების საქადაგებლად გაიგზავნენ ურწმუნოებთან, ხოლო მათ ამოწყვიტეს ისინი. რაც შეეხება იაკობის თქმულს: "და საკუთარ გულისთქმას აყოლილებმა გამოძარღვეს ხარი", იგი მოასწავებს ამქვეყნიური სურვილებით გატაცებას, როდესაც მიწიერისაკენ მიდრეკილმა ერმა წარწყმიდა ზეციური, ხოლო ცხოვრების წინამძღვარი ხარის მსგავსად მოაკვდინა. შემდეგ იაკობი იტყვის: "დაიწყევლოს მათი რისხვა, რადგანაც ქედმაღალი იყო იგი, და გულისწყრომა მათი, რადგანაც სასტიკი იყო იგი". "გულისწყრომა" მოასწავებს რისხვას, რითაც მარადის აღივსებოდნენ ებრაელები, რომლებიც ქედფიცხელობით წმიდა სულს წინ აღუდგნენ. კურთხევის ბოლო ნაწილი ასეთია: "გავყოფ მათ იაკობს შორის და გავფანტავ ისრაელს შორის"; ვინ იყო იაკობი და ისრაელი, თუ არა ღვთის წმიდა და პირმშო შვილი, რომლის მოკვლის გამო ებრაელები გაიფანტნენ მთელს ქვეყანაზე და მტერმა ნადავლივით მიიტაცა ისინი. იუდა რადგანაც უკვე გაუწყეთ, რომ იაკობის გამონათქვამები ზოგჯერ კურთხევას გულისხმობს, ზოგჯერ კი წინასწარმეტყველებას, გონივრული იქნება, ამის შესახებ მხოლოდ სიტყვიერად კი არ ვამცნოთ სწავლის მოყვარეებს, არამედ თვით ნათქვამთა შინაარსის საფუძველზე ნათელვყოთ იგი. როდესაც იაკობი იუდას აკუთხებდა, ასე თქვა მან: "იუდა, შენ შეგაქებენ შენი ძმები. შენი ხელები მტრების ზურგზე იქნება. თაყვანს გცემენ შვილები შენი მამისა. ლომის ლეკვი ხარ იუდა. ყლორტისაგან აღმოცენდი, შვილო ჩემო. მიწოლით დაიძინებ, როგორც ლომი და ლეკვი. ვინ გააღვიძებს მას? არ დაილევა იუდასგან მთავარი, არც წინამძღვარი მისი წელისაგან, ვიდრე მოვა ის, ვისთვისაც განჩინებულია მოსვლა. და იგი იქნება წარმართთა მოლოდინი. გამოაბამს ვენახს თავის სახედარს და ვენახის რქას სახედრის ჩოჩორს. ღვინოში გარეცხავს თავის სამოსელს და ყურძნის სისხლში - შემოსაცმელს მისას. ხარობენ ღვინით მისი თვალები და მისი კბილები რძეზე მეტად თეთრია" (შესაქ. 49.8-12). როგორ შეიძლება ეს სიტყვები იმასვე ნიშნავდეს, რასაც ზემოთ რუბენისთვის თქმული, რადგანაც მაშინ იაკობი ასე იტყოდა: "ფიცხლად აგზნებადი და ფიცხლად ამპარტავანი; აბობოქრდი როგორც წყალი; ნუ ადუღდები, რადგანაც ახვედი მამის საწოლზე და შეაგინე სარეცელი, რომელზეც ახვედი". ასეთი შინაარსი აქვს, აგრეთვე შემდეგსაც: "დაიწყევლოს რისხვა მათი, რადგანაც ქედმაღლური იყო იგი, და გულისწყრომა მათი, რადგანაც სასტიკი იყო იგი". ყოველივე ის, რაც რუბენის, სიმონის და ლევის მიმართ ითქვა, არის არა კურთხევის სიტყვები, არამედ მხილება მათი, წინასწარ გაცხადება მათი ცოდვებისა. ხოლო ამჟამინდელი ნათქვამი, "იუდა, შენ შეგაქებენ შენი ძმები; შენი ხელები მტრების ზურგზე იქნება და თაყვანსგცემენ შვილები შენი მამისა...", მართლაც კურთხევად წარმოჩნდება. ვინმე იკითხავს: რა უნდა იყოს მიზეზი იმისა, რომ იაკობმა კურთხევა იუდას მიმადლა და არა მის უფროს ძმებს? იცოდეთ, რომ იუდას ტომისაგან დავითი უნდა შობილიყო, ხოლო დავითისგან - ხორციელად ქრისტე. იაკობმა წინასწარ სულიერად განჭვრიტა მომავალი და აკურთხა იუდას მიერ დავითი, ხოლო დავითის მიერ ქრისტეს ხორციელი შობა, რათა ქრისტეს არა მხოლოდ ღვთისმიერი სულიერი კუთხევა მიეღო, არამედ ხორციელიც; ამის შესახებ იტყვის იერემია: "ვიდრე მუცელში გამოგსახავდი, მანამდე გიცნობდი შენ; საშოდან გამოსვლამდე წმიდაგყავ შენ და დაგადგინე წარმართთა წინასწარმეტყველად" (იერ. 1.5). საშოდანვე განწმენდილი უკვე ღვთის მიერ კურთხეულია. ალბათ, იკითხავ, თუ რატომ არ აკურთხა იაკობმა იუდას მსგავსად ლევიც; განა ქრისტე ლევის ტომისაგან არ მოგვევლინა მამის მღვლად მას შემდეგ, რაც ლევისა და იუდას ტომი ერთიმეორეს შეერია (შერევის მიზანი კი ის იყო, რომ ამ ორი ტომის ხაზით ქრისტეს ერთდროულად მეფობაც მიეღო და მღვდლობაც)?! იაკობი წინასწარ ჭვრეტდა მღვდელმთავრების, ანასა და კაიაფას საქმეებს, რომლებმაც შეჰბედეს ღვთის ძეს. რამდენადაც ისინი ლევის ტომისგან იყვნენ, იაკობმა ლევს აღარ მისცა კურთხევა, არამედ გაკიცხა იგი. მაგრამ როცა შემდეგ მოვიდა ნეტარი მოსე, მან ქრისტე სწორედ აარონისაგან და ლევისაგან შობილად აკურთხა. ასე თქვა რჯულმდებელმა: "მიეცით ლევს გამოცხადება მისი და წმიდა კაცს ჭეშმარიტება მისი (II სჯ. 8). ამგვარად, იაკობის წინასწარმეტყველების დანაკლისი მოსესგან შეივსო, თუმცა ამის შესახებ მოსეს მიერ განწესებულ კურთხევათა განხილვის დროს გაუწყებთ, ამჯერად კი ჩვენს სათქმელს დავუბრუნდეთ. იაკობი ამბობს: "იუდა, შენ შეგაქებენ შენი ძმები. შენი ხელები მტრების ზურგზე იქნება. თაყვანისგცემენ შვილები შენი მამისა". ვინ უნდა იყოს ეს "ძმები", რომლებიც შეაქებენ და თაყვანს სცემენ მას, თუ არა მოციქულები? სწორედ მათ უთხრა უფალმა: "ჩემო ძმებო და თანამკვიდრებო" (მათ. 12.49). სიტყვები, "შენი ხელები მტრების ზურგზე იქნება", იმას ნიშნავს, რომ ხელების განთხმით უფალმა ბოროტ ძალებზე გამარჯვება იზეიმა; ან კიდევ, ამ სიტყვებში, შესაძლოა, ის იგულისხმება, რომ ქრისტე თავის ხორციელ მტრებს უფლად და მბრძანებლად გაუხდა და მამის მიერ ყველას მსაჯულად დამტკიცდა. "ლომის ლეკვი ხარ იუდა. ყლორტისაგან აღმოცენდი, შვილო ჩემო". როდესაც წინასწარმეტყველი "ლომსა" და "ლომის ლეკვს" ამბობს, იგი უეჭველად ორ სახეს გვიჩვენებს, - მამისას და ძისას, ხოლო სიტყვები, "ყლორტისაგან აღმოცენდი, ჩემო შვილო," ქრისტეს ხორციელ შობას მოასწავებს, რომელიც ქალწულის საშოში წმიდა სულისაგან აღმოცენდა, და ამქვეყნად კეთილსურნელოვან ყვავილად გამოგვეცხადა. ამასთან, როცა იაკობმა "ლომის ლეკვი" თქვა, ამით მან მეუფისგან მეუფის ანუ ღვთისგან ქრისტეს სულიერი შობა მოასწავა, იქვე კი მისი ხორციელი წარმომავლობის შესახებაც გვაუწყა: "ყლორტისგან აღმოცენდი, შვილო ჩემო". ესაია ამბობს: "იესეს ძირზე ამოიზრდება კვერთხი, ხოლო მისგან ყვავილი აღმოცენდება" (ეს. 2.1). "იესეს ძირი" გულისხმობს მამათა შთამომავლობას, რომელიც ამ ქვეყანაზე ძირის მსგავსად დაინერგა. მასზე ამოზრდილი "კვერთხი" არის მარიამი, რადგანაც იგი ეკუთვნოდა დავითის სახლსა და მოდგმას; მარიამისაგან აღმოცენებული ყვავილი კი თვით ქრისტეა. სწორედ იგი იწინასწარმეტყველა იაკობმა, როდესაც თქვა: "ყლორტისგან აღმოცენდი, შვილო ჩემო". კურთხევის მომდევნო ნაწილი, "მიწოლით დაიძინებ, როგორც ლომი და როგორც ლეკვი", წინასწარ გვაუწყებს საფლავში ქრისტეს სამდღიან მიძინებას, მის სამდღიან განსვენებას დედამიწის გულში. ამას გვიდასტურებს თვით უფალი, რომელიც იტყვის: "როგორც იონა იყო სამი დღე და სამი ღამე ვეშაპის მუცელში, ამგვარადვე იყოს კაცის ძე მიწის გულში სამი დღე და სამი ღამე" (მათ. 12.40). ასევე, დავითიც წინასწარ გააცხადებს და იტყვის: "დავწექი, დავიძინე და გავიღვიძე, რადგანაც უფალი შემეწია მე" (ფს. 3.6). ეგევე თქვა იაკობმაც: "ვინ გააღვიძებს მას?" ის კი არ უთქვამს, რომ "ვერავინ გააღვიძებს", არამედ "ვინ გააღვიძებს", რითაც მიანიშნა მამა, რომელმაც თავისი ძე მკვდრეთით აღადგინა. მსგავსადვე ამბობს მოციქულიც: "და ღმერთმა, მამამ, იგი მკვდრეთით აღადგინა" (გალ. 1.1). პეტრეც ამასვე გვიცხადებს: "რომელიც ღმერთმა აღადგინა და გამოიხსნა სიკვდილის მწუხარებისგან, რადგანაც არ შეიძლებოდა სიკვდილს შეეპყრო იგი" (საქმე 2.24). შემდეგ იაკობი უფრო დაწვრილებით გვაუწყებს ქრისტეს ხორციელი შობის შესახებ: "არ დაილევა იუდასგან მთავარი და არც წინამძღვარი მისი წელისგან, ვიდრე მოვა ის, ვისთვისაც განჩინებულია მოსვლა, და იგი იქნება წარმართთა მოლოდინი". მართლაც, არ დალეულა იუდას ტომისაგან მთავარი და წინამძღვარი მაცხოვრის მოსვლამდე. ამას ადასტურებს სახარებაც. მაცხოვრის შობა იყო წარმართთა მოლოდინი, რომელთაც დღემდე სწამთ მისი. ასე რომ, იაკობი აქ ცხადად მიანიშნებს უფალზე, რადგანაც სხვას ვის მოველით ზეციდან ჩვენი ხსნისთვის, თუ არა მას, რომლისთვისაც განჩინებული იყო რჯულისა და წინასწარმეტყველების აღსრულება? შემდეგ მაკურთხეველი იტყვის: "გამოაბამს ვენახს თავის სახედარს და ვენახის რქას სახედრის ჩოჩორს". ეს სიტყვები მოასწავებს ორ წოდებას, რომლებიც "გამობმულნი" არიან უფალზე, როგორც "ვენახზე". უფლის სიყვარული აერთიანებს მათ. "ვირი" და "ჩოჩორი" ერთი სიტყვით განწმიდა მაცხოვარმა, რომელიც ვირზე შემჯდარი შევიდა იერუსალიმში (მათ. 21). იაკობი იქვე დასძენს: "ღვინოში გარეცხავს თავის სამოსელს". აქ საიდუმლოდ უფლის ნათლისღება იგულისხმება; როდესაც ქრისტე იორდანიდან ამოვიდა და წყალი განწმიდა, მაშინ მან მიიღო სულიწმიდის მადლი და ნიჭი. ზემომოტანილ სიტყვებში: 'სამოსელი" უფლის სხეულს აღნიშნავს, ხოლო "ღვინო" მოასწავებს იორდანეში მამისეული სულის ქრისტეზე გადასვლას. "ყურძნის სისხლში - შემოსაცმელს მისას": "შემოსაცმელი" მიგვითითებს წარმართებზე, რომლებიც მის შესამოსელად წარმოჩნდნენ. ამას გვაუწყებს თვით სიტყვა წინასწარმეტყველის პირით: "ცოცხალი ვარ მე, ამბობს უფალი, რადგანაც შევიმოსავ ყოველივეს, როგორც ტანსაცმელს" (ეს. 49.18). რაც შეეხება "ყურძენსა" და "მტევანს", ისინი მოასწავებენ უფალს, რომელიც ძელზე ჩამოეკიდა. როდესაც განგმირეს მისი გვერდი, იქედან სისხლი და წყალი გადმოიღვარა. სისხლმა გამოგვისყიდა ჩვენ, ხოლო წყლით განვიბანეთ, როგორც ამის შესახებ სამართლიანად თქვა წინასწარმეტყველმა: "ღვინოში გარეცხავს თავის სამოსელს, ხოლო ყურძნის სისხლში - შემოსაცმელს მისას". კურთხევის ბოლოს იაკობმა უფლის წინასწარმეტყველებაზე და მოციქულებზე გვამცნო: "ხარობენ ღვინით მისი თვალები და მისი კბილები რძეზე მეტად თეთრია". ქრისტეს "თვალები" იყვნენ წინასწარმეტყველები, რომლებიც ხარობდნენ წმიდა სულის ძალით და წინასწარ ქადაგებდნენ უფლის ვნებათა შესახებ. წინასწარმეტყველთა ქადაგებებმა სამსახური გაუწია უფლის შემდეგ მოსულ თაობებსაც, რადგანაც მიანიჭა მათ რწმენა, რომელსაც შეუძლია იხსნას ყოველი კაცი. მომდევნო ფრაზა "მისი კბილები რძეზე მეტად თეთრია", მოასწავებს მოციქულებს, რომლებიც უფლის სიტყვამ გაწმინდა და რძესავით გაასპეტაკა. მათ მოგვცეს სულიერი და ზეციური საზრდო. იაკობის ეს სიტყვები, შესაძლოა, გულისხმობდეს, აგრეთვე, უფლის მცნებებს, რომლებიც წმიდა ბაგეებიდან გამოვიდა და რძედ გადაიქცა ჩვენთვის. ამ რძით აღვიზრდებით, რათა შევძლოთ ზეციურ პურთან ზიარება. ზაბილონი შემდეგ იაკობი იტყვის: "ზაბილონი ზღვისპირას დასახლდება გემების ნავსადგურთან და მიწვდება სიდონამდე" (შესაქ. 49.10). ზაბილონი სახისმეტყველებით მოასწავებს წარმართებს, რომლებიც ამჟამად "ქვეყნის ზღვისკიდეში" მკვიდრობენ; საცთური ზღვისტალღებივით აღელვებს მათ, ხოლო ისინი ეძიებენ მყუდრო სავანეს და ეკლესიისკენ მიილტვიან, როგორც ნავთსადგურისაკენ. "გემების ნავსადგური" გულისხმობს სწორედ ეკლესიებს, რომლებიც ნავსადგურებივით მოეფინენ ამ ქვეყანას და თავშესაფარი მისცეს მორწმუნეებს. ამასვე ამბობს წინასწარმეტყველი: "ზაბილონის და ნეფთალემის მიწა, გზა ზღვისკენ, იორდანის იქით. წყვდიადში მსხდომმა ერმა იხილა ნათელი დიდი, სიკვდილის ჩრდილში დამკვიდრებულებს გამოუბრწყინდათ სინათლე" (ეს. 8.20; 9.1-2; მათ. 4.15-16). მომდევნო ნაწილი, "მიწვდება სიდონამდე", ცხადყოფს ღვთის სულგრძელებას, რომელმაც გაახანგრძლივა ჟამი უკანასკნელ დღეებამდე, რათა წარმართებსაც შეძლებოდათ ხსნა (დღეისათვის ისინიც მორწმუნეები არიან). სიდონი იყო ქამის პირმშო; ქამი თავის დროზე მამამისმა დაწყევლა შეცოდების გამო, ამჟამად კი მისმა შთამომავლობამ ქრისტე ირწმუნა და იკურთხა უფლის მიერ. იზაქარი "იზაქარმა უმჯობესი მოისურვა და დაისვენა სამემკვიდროთა შორის; ნახა, რომ დასვენება კარგია და მიწაც ნოყიერია. ბეჭები მოუდრიკა გარჯას და გახდა მიწათმოქმედი კაცი" (შესაქ. 49.14-15). იზაქარი მეტაფორულად მოასწავებს მხსნელს, რომელიც ყრმობიდანვე ესწრაფვოდა სიკეთეს. ამასვე გვაუწყებს ესაია: "ვიდრე ბავშვი მამისა და დედის დაძახებას ისწავლიდა, მანამდე მან ბოროტი უგულებელყო და კეთილი აირჩია" (ეს. 7.16). მხსნელმა "დაისვენა" წინასწარმეტყველთა "სამემკვიდრეოს" შორის, რათა აღსრულებულიყო მათ მიერ თქმული. როდესაც უფალი ავიდა მთაზე, მის მარჯვნივ და მარცხნივ გამოჩნდნენ მოსე და ელია, რომლებიც ემეტყველებოდნენ მას, ხოლო მაცხოვარი მათ შორის განისვენებდა. ამგვარად, როცა უფალმა "ნახა", რომ წმინდანთა შორის "დასვენება კარგია და მიწაც ნაყოფიერი, ბეჭები მოუდრიკა გარჯას და გახდა მიწადმოქმედი კაცი". სად უნდა "მოედრიკა ბეჭედი" უფალს, თუ არა ჯვარზე, რომელიც მან ნებით იტვირთა და წაიღო. ამის შესახებ ამბობს ესაია: "მისი ძალაუფლება მის ბეჭზე იყო" (ეს. 9.6). უფალმა გუთანს მოუდრიკა თავისი ბეჭი, ყველა შეურაცხყოფა ჭირთათმენით იტვირთა და ეკლესიისთვის კეთილი ხნული მოიმუშაკა. დანი "დანი განსჯის თავის ერს, როგორც ერთი ტომთაგანი ისრაელს შორის; იქნება იგი, როგორც გველი გზაზე, მჯდომარე ბილიკის პირას და დაგესლავს ცხენთა ტერფებს; ზურგიდან დაეცემიან მხედრები და დაელოდებიან უფლისგან ხსნას" (შესაქ. 49.16-18). ითქვა, რომ "დანი განსჯის თავის ხალხს, როგორც ერთი ტომთაგანი ისრაელს შორის". ეს ნაწილობრივ გამართლდა სამსონზე, რომელიც დანის ტომისაგან იშვა და განიკითხავდა თავის ერს ოც წელს. წინასწარმეტყველის სიტყვები მთლიანად აღსრულდება ანტიქრისტეზე, რომელიც იშვება, როგორც შემზარავი მსაჯული და ტირანი მეფე. იგი ერთი მხრივ, თავის ერს განსჯის, ხოლო მეორე მხრივ, დაუპირისპირდება ჭეშმარიტების სიტყვას მსგავსად "გზაზე მოდარაჯე გველისა" და ეცდება დაკბინოს მართალი გზით მავალნი. ხოლო წინასწარმეტყველის სიტყვები, "დაკბენს ცხენთა ტერფებს", - იმას გულისხმობს, რომ ანტიქრისტე განსაცდელს მოუვლენს ჭეშმარიტი და მაცოცხლებელი გზის შესახებ მქადაგებლებს. თავის დროზე მოციქულთა ცთუნებას ეცადა გველი, დაიმორჩილა იუდა, "დასცა ცხენი" და "მხედარი" სიკვდილს მიჰგვარა. "მხედარი ზურგიდან" ("ზურგიდან" ნიშნავს "უკანასკნელი ჟამიდან დასაბამამდე") გულისხმობს მოლოდინს უფლისას, რომელმაც უნდა აღადგინოს და განაახლოს დაცემული ადამი. გადი "გადი გამოიცდება განსაცდელში, შემდეგ კი თვით გამოცდის მათ" (შესაქ. 49.19). "განსაცდელი" გულისხმობს მღვდელმთავრებსა და მწიგნობრების მზაკვრულ შეკრებას, როდესაც მათ მრავალგვარი ცთუნება მოუვლინეს მაცხოვარს: ცდილობდნენ რაიმე მიზეზი ეპოვათ უფლისათვის, რათა მუხანათურად შეეპყროთ იგი და მოეკლათ; მაგრამ უფალმა შეიცნო მათი ზრახვები, პირიქით, თვით გამოცადა ისინი საკუთარი სიმართლის ძალით და წარწყმიდა ცოდვის შვილები. სახარებაში ვკითხულობთ: "მაშინ მოვიდნენ მასთან ვიღაც ფარისევლები და ჰკითხეს, მოძღვარო, გვაუწყე, რა ძალით აკეთებ ამას და ვინ არის იგი, ვინც ამგვარი ძალაუფლება მოგვცა? მან მიუგო: გკითხავთ თქვენ ერთ რამეს, თუ მიპასუხებთ, მაშინ მეც გაუწყებთ იმ ძალის შესახებ, რომლითაც ვაკეთებ ყოველივეს, - ვისმიერი იყო იოანეს ნათლისღება, ზეცისა თუ კაცისმიერი? ფარისევლები ერთმანეთში ბჭობდნენ და ამბობდნენ: თუკი ვეტყვით, რომ ზეცისმიერი იყო, გვეტყვის მაშინ, რატომ არ გწამთო მისი, ხოლო თუ მივუგებთ, რომ კაცთაგან, ერის შიში გვაქვს, რადგანაც ყველამ იცის, რომ იოანე ჭეშმარიტი წინასწარმეტყველი იყო. ასე უპასუხეს იესოს: არ ვიცით. მაშინ იესომ მიუგო: არც მე გეტყვით, რომელი ძალით ვაკეთებ ამას" (მათ. 21.20-27). კარგად თქვა წინასწარმეტყველმა: "განსაცდელში გამოიცდება იგი, შემდეგ კი თვით გამოცდის მათ". ასერი "ასერის პური ნოყიერი იქნება და იგი საზრდოს გაუნაწილებს მთავრებს" (შესაქ. 49.20). ეს სიტყვები, შესაძლოა, მოასწავებდეს მოციქულებს, რომლებიც ემსახურნენ და ეზიარნენ ცხოვრების პურს. ისიც შეიძლება, რომ აქ მაცხოვრისათვის იყო წინასწართქმული, ანდა იქნებ იმ ზეციური პურის შესახებ გვასწავლის წინასწარმეტყველი, რომელიც წმინდანთა საზრდო და სასმელი გახდა. "ასერი" "სიმდიდრედ" ითარგმნება, რადგანაც მხოლოდ მდიდარს ძალუძს გლახაკთა დაპურება; ქრისტე თვით ემოწმება თავის თავს, როდესაც ამბობს: "მე ვარ პური, რომელიც ზეციდან გეწყალობათ; თქვენმა მამებმა უდაბნოში მანანა იგემეს და მოკვდნენ, ხოლო ვინც ჩემს პურს იგემებს, არ იხილავს სიკვდილს უკუნისამდე" (იოანე 6.48-51). დავუკვირდეთ: ნაცვლად იმისა, რომ ეთქვა, "არ მოკვდება", უფალმა ასე თქვა: "არ იხილავს სიკვდილს უკუნისამდე". აქ მინიშნებულია საუკუნო ცეცხლისმიერ სატანჯველზეც (ანუ საუკუნო სიკვდილზეც), რომელიც არასოდეს დაცხრება. ამჟამინდელი სიკვდილი საწუთროა და ყველა კაცი უნდა მოკვდეს. ამიტომ უფალმა მის შესახებ კი არ გვაუწყა, არამედ სამომავლო მოასწავა. ნეფთალემი "ნეფთალემი - ამოფეთქილი ლერწი, რომელიც თავისი ნაყოფით მშვენიერებას აფრქვევს" (შესაქ. 49.21). შესიტყვება "ამოფეთქილი ლერწი" გულისხმობს თავისუფლებისაკენ წოდებულ მორწმუნე ერს, რომლის ყოველ წევრს ძალუძს მიუძღვნას უფალს ნაყოფი. სულიერი ვენახი იყო მაცხოვარი, რტოები და ლერწები არიან მორწმუნე წმიდანები, მტევნები - მოწამეები, ხოლო ვენახზე მირგული სარები უფლის ვნებას მოასწავებს. მკრეფავები ანგელოზები არიან, გოდრები, რომლებშიც ყურძენს ყრიან, - მოციქულები, საწნახელი - ეკლესია, ხოლო ღვინო - ძალი სულიწმიდისა. ამგვარად, იაკობის თქმული "ამოფეთქილი ლერწი" გულისხმობს მათ, რომლებიც გათავისუფლდნენ სიკვდილის ბორკილებისგან; ამასვე ამბობს მალაქია: "გამოდით და იკუნტრუშეთ, როგორც საბლისგან თავდაღწეულმა ხბოებმა" (მალაქ. 4.2). მომდევნო ნაწილი, "რომელიც თავისი ნაყოფით მშვენეირებას აფრქვევს", მოასწავებს წყლის მიერ ხელახალ შობასა და სიტყვის მადლისა და სილამაზის შეძენას, სიტყვისას, რომლის ყვავილობაც ადამიანთა შვილებში ყველას აღემატება მშვენიერებით.იოსები "იოსები! ჩემი შვილი, რომელიც განდიდდა; ჩემი ძე კურთხეული, რომლისაც შურთ; ნაბოლარა ჩემი; მოიქეც ჩემსკენ! მის წინააღმდეგ პირი შეკრეს; გაკიცხეს იგი მშვილდოსნებმა და განურისხდნენ მას, მაგრამ ძალმა შემუსრა მათი მშვილდები, ხოლო მკლავები გამოძარღვა იაკობის ძლიერმა ხელმა. მისგან გამოვიდა ის, ვინც ღმერთის მიერ გაგაძლიერა შენ, ისრაელ! შეგეწია შენ ღმერთი ჩემი და და გაკურთხა შენ. მოგცა შენ კურთხევა ცისა ზემოდან და კურთხევა მიწისა, რომელიც შეიცავს ყოველივეს. და რადგანაც კურთხეულია ძუძუს კერტები, კურთხეულია საშო შენი მამისა და დედისა, რომელიც უფრო ძლიერია, ვიდრე კურთხევა მყარი მთებისა, ვიდრე გულისთქმა მარადიული ბორცვებისა; იყოს ეს იოსების თავზე და ძმათა წინამძღვრის თხემზე" (შესაქ. 49.22-26). როგორც ვხედავთ, იოსები სხვა ძმებზე უფრო მეტად იკურთხა, რადგანაც იგი წინასწარ გამოსახავდა ქრისტესთვის განჩინებულ საიდუმლოებებს. სწორედ ამას ჭვრეტდა იაკობი. ასე რომ, სინამდვილეში, წინასწარმეტყველმა აკურთხა არა თავისი ძე, არამედ იგი, ვის სახესაც იოსები ატარებდა. ასე თქვა მისთვის: "იოსები! ჩემი შვილი, რომელიც განდიდდა; ეს სიტყვები მოასწავებს ქრისტეს მადლს, რომელიც საუფლო და სრული სახელის წყალობით "განდიდდა" და გამრავლდა ამ ქვეყანაზე. "ჩემი ძე კურთხეული, რომლისაც შურთ", - ამგვარად ამბობს იაკობი, რადგანაც ქრისტე კურთხეული იყო მამისაგან. როცა ღვთის ძე თავისიანებთან მოვიდა, ვერავინ შეიცნო. პირიქით, შურით აღვსილებმა შეიზიზღეს იგი. ამასვე ამბობს წერილიც: "როდესაც ძმებმა დაინახეს, რომ მამას უყვარდა იოსები, შეშურდათ მისი და უფრო მეტი ზიზღით აღივსნენ" (შესაქ. 37.4). ამიტომ თქვა იაკობმა: "ჩემი ძე, რომლისაც შურთ, ნაბოლარა ჩემი". წერილი გვაუწყებს: "უყვარდა იგი იაკობს, რადგანაც სიბერეში შეეძინა" (შესაქ. 37.3). ასევე, როდესაც ეს ქვეყანა დაბერდა და მთლიანად გაიხრწნა, მაშინ გამოჩნდა ღვთის ძე, - მაშინ იშვა ქალწულისაგან და ის, ვინც საუკუნეთა უწინარეს მარადიულად ღმერთთან თანამყოფია, მამის წინაშე "სიბერის შვილად" გაცხადდა. "მოიქეც ჩემსკენ" ნიშნავს, რომ მამამ მიწიდან ზეცისაკენ მოუწოდა თავის შვილს. "მის წინააღმდეგ პირი შეკრეს; გაკიცხეს იგი მშვილდოსნებმა და განურისხდნენ მას". ვინ უნდა იყვნენ მისი ბოროტისმზარხველები და მაყვედრებლები, თუ არა ურჯულო და ურწმუნო ერისშვილები, რომლებმაც ცილი დასწამეს ღვთის ძეს და მრავალი სისაძაგლე თქვეს მისთვის? სიტყვა "მშვილდოსნები" ცხადყოფს, რომ ისინი კარგი მოისრები იყვნენ ბოროტების ჩადენის დროს, როდესაც სასიკვდილოდ იმეტებდნენ ყოველ მართალს. "ძალმა შემუსრა მათი მშვილდები", - ეს მათ მიმართ ითქვა, რომლებმაც უფლისათვის ბოროტი განიზრახეს და ცილისწამება ისარივით ტყორცნეს მას, ხოლო შემდეგ ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომა გაიგეს და სირცხვილში ჩავარდნენ. ამასვე იტყვის ესაია: "ფუჭია განზრახვა თქვენი სულისა" (ეს. 33.11). იაკობი განაგრძობს: "მათი მკლავები გამოძარღვა იაკობის ძლიერმა ხელმა", რომლებმაც უარყვეს ღვთის მიმართ სასოება და საკუთარი ძალის იმედით გაამაყდნენ, გამოიძარღვნენ და არარაობად იქცნენ, როდესაც ღვთიურმა სიტყვამ დათრგუნა ისინი და მიმოფანტა სხვა ტომთა შორის. "მისგან გამოვიდა ის, ვინც მამა ღმერთის მიერ გაგაძლიერა შენ, ისრაელ! შეგეწია შენ ღმერთი ჩემი". ვინ გააძლიერა ისრაელი და ვინ შეეწია თავის შვილს, თუ არა თავად ღმერთი? ამის შესახებაც გვაუწყებს ესაია: "იაკობი, ჩემი შვილი, რომელსაც განვამტკიცებ მე! ისრაელი, ჩემი რჩეული, რომელიც შეითვისა ჩემმა სულმა" (ეს. 42.1). და კიდევ იტყვის: "ნუ შეშინდები, როცა შეგბილწავენ და ნუ შერცხვები, როცა გაგკიცხავენ" (ეს. 54.4). ამიტომ, ქრისტეზე მოწეულ აუგთა სანაცვლოდ იაკობმა კურთხევა წარმოთქვა: "მოგცა მან კურთხევა ცისა ზემოდან და კურთხევა მიწისა, რომელიც შეიცავს ყოველივეს"; წერილი ამბობს: ქრისტემ ყოველივე დაიმორჩილა ფეხების ქვეშ" (I კორ. 15.27), ე.ი. დაიმორჩილა, ერთის მხრივ, ყოვლივე ზეციური, როგორც კურთხევა ცისა, ხოლო მეორე მხრივ, მიწიერი, როგორც კურთხევა მიწისა, რომ ებრაელების მიერ უარყოფილი ქრისტე ანგელოზთა და კაცთა უფლად გამოჩენილიყო. "რადგანაც კურთხეულია ძუძუს კერტები, კურთხეულია საშო შენი მამისა და დედისა". "ძუძუს კერტების კურთხევა", ალბათ, გულისხმობს ორ აღთქმას, რომელთა მიერ წინასწარ გვეუწყა სიტყვის ამქვეყნად მოვლინება. იმავე კერტებით რძეს გვაწვდის უფალი და გვასაზრდოებს, რათა შვილების მსგავსად წარგვადგინოს ღვთის წინაშე. ისიც შეიძლება, რომ აქ იაკობი მიგვანიშნებდეს მარიამის კურთხეულ ძუძუებზე, რომლებსაც წოვდა უფალი. მათ შესახებ ითქვა სახარებაში: "ნეტარია ის მუცელი, რომელმაც შენ გიტვირთა და კერტები, რომლებსაც წოვდი" (ლუკა 2.27). იაკობი იქვე დასძენს: "კურთხეულია საშო შენი მამისა და დედისა". აქ იაკობმა წინასწარ გააცხადა სულიერი საიდუმლო; შეეძლო ასე ეთქვა: "კურთხეულია საშო შენი დედისა". და ამით მარიამის შესახებ ეუწყებინა, რომელმაც მუცლით ცხრა თვე ატარა სიტყვა. მაგრამ მან სხვაგვარად თქვა: "კურთხეულია საშო შენი მამისა და დედისა". მაკურთხეველმა ერთყო ორივე და ამით სულიერიც მოასწავა და ხორციელიც, რადგანაც სიტყვა, ერთი მხრივ, მამის გულიდან იშვა ანუ იშვა იგი წმიდა წიაღიდან, როგორც მამის საშოდან (ამას ამბობს წინასწარმეტყველიც: "ჩემმა გულმა აღმოთქვა კეთილი სიტყვა") (ფს. 44.2) და, მეორე მხრივ, იგივე სიტყვა უკანასკნელ ჟამს ცხრა თვის მანძილზე მკვიდრობდა ქალწულის მუცელში და ხელმეორედ იშვა, ამჯერად უკვე დედის საშოდან, რომ ხორციელად გვეხილა იგი. წინასწარმეტყველი გვაუწყებს: "ამგვარად იტყვის უფალი, რომელმაც საშოდანვე მის მსახურად გამომსახა მე" (ეს. 49.5). თავად უფალი ადასტურებს იერემიას მიერ: "ვიდრე მუცელში გამოგსახავდი, მანამდე გიცნობდი შენ და საშოდან გამოსვლამდე წმიდაგყავ შენ" (იერ. 1.5). სიტყვა იშვა სულიერად და ხორციელად, როგორც ღმერთი და კაცი. ამიტომ, გონივრული იყო წინასწარმეტყველის ნათქვამი: "საშო მამისა და დედისა". თუკი ამ ფრაზას ისე არ გავიგებთ, როგორც ეს ზემოთ წარმოვადგინეთ, მაშინ შეიძლება სასაცილოდაც მოეჩვენოს ვინმეს იაკობის სიტყვები, რადგანაც "საშო" მხოლოდ დედაკაცურ ბუნებას გულისხმობს. ამგვარად, როცა წინასწარმეტყველი ამბობს: "კურთხეულია საშო შენი მამისა და დედისა", ამით იგი იმას გვაუწყებს, რომ ორი არსებისგან იშვა ქრისტე, ღმერთისგან და ქალწულისაგან. შემდეგ მაკურთხეველი განაგრძობს: "რომელიც უფრო ძლიერია, ვიდრე კურთხევა მყარი მთებისა, ვიდრე გულისთქმა მარადიული ბორცვებისა". ღვთიური სიტყვა აღზევდა და ძლევამოსილებით აღემატა ყველა ხელმწიფეს, წინასწარმეტყველსა და მოციქულს; ამაღლდა იგი უფლის მიერ და თავად შეიმოსა ყოველი კურთხევა, რადგანაც ყველა წმინდანის თავი არის ქრისტე. "იყოს ეს იოსების თავზე და ძმებისგან გამორჩეულის თხემზე". სიტყვა "ძმები" მიანიშნებს არა ხორციელ ძმებზე, რომლებიც ქრისტემ უარყო, არამედ მათზე, რომლებიც მის სულიერ ძმებად შეირაცხებიან, რომელთა მიმართაც ამბობს უფალი: "ჩემო ძმებო, და თანამკვიდრებო" (მათე 12.49). სწორედ ასეთებს განუკუთვნა თავისი კურთხევა იაკობმა, რომლებიც თვით უფალმა შერაცხა ძმებად. ბენიამინი "ბენიამინი, მტაცებელი მგელი, დილით შეჭამს, საღამოთი კი საზრდოს გასცემს" (შესაქ. 49.27). "მტაცებელი მგელი" სრულიად აშკარად მიანიშნებს პავლეზე, რომელიც ბენიამინის ტომისაგან იშვა და თავდაპირველად მტაცებელი მგელი იყო, რადგანაც გლეჯდა და ჭამდა ეკლესიის კრავებს. ამას აღიარებს თვით პავლე: "არა ვარ მოციქულად წოდების ღირსი, რადგანაც მეტისმეტად ვდევნიდი ღვთის ეკლესიას და ღვთის მადლით ვარ, რაც ვარ" (I კორ. 15.9-10). ამიტომ იყო, რომ როცა რაქელმა ბენიამინი შვა, მაშინვე უწოდა მას "ჩემი სალმობის შვილი". ამით მან მომავალი მოასწავა, რადგანაც პავლე, რომელიც ბენიამინის ტომისგან იშვა, შემდეგში სწორედ საკუთარი დედის ანუ ეკლესიის შემაწუხებლად და შემავიწროებლად მოგვევლინა, როდესაც მან უფლის სახელის მქადაგებლები ამოწყვიტა. ასე რომ, პავლე იშვა, როგორც მგმობელი და მდევნელი, შემდეგ კი მოინანია და სულიერი და ზეციური საზრდო მოგვანიჭა ყველას. მანვე პირველმა ახარა წარმართებს ქრისტე, რომელიც გვწამს ჩვენც და ღმერთს დიდებას ვუძღვნით, რადგანაც მას ეკუთვნის დიდება უკუნითი უკუნისამდე, ამინ! ძველი ბერძნულიდან თარგმნა ედიშერ ჭელიძემ ”საღვთისმეტყველო კრებული”, 1987, №3…
- დაამატა nino geldiashvili to წმინდა წერილი at 3:30pm on ოქტომბერი 29, 2012
- თემა: ათანასე ალექსანდრიელი - ეპისტოლე არიანელთა წინააღმდეგ
- , ხსნად ჩვენდა მოვლენილმა; რამეთუ, როგორც იოანე იტყოდა, “არა რაითა დასაჯოს სოფელი, არამედ რაითა აცხოვნოს სოფელი მის მიერ” (იოანე 3,17). მისი წყალობა ყველაფერთან ერთად იმითაც გვაცვიფრებს, რომ იგი არც ჩვენს მოპაექრეთა შესახებ დადუმებულა. არამედ პირიქით, ნათლად გვიწინასწარმეტყველა, რათა ამის ახდენის ჟამს ჩვენი გონება მისი სწავლებით ყოფილიყო შემოზღუდული, სადაც ნათქვამია: “რამეთუ აღდგენ ქრისტესმტყუვარნი და ცრუწინასწარმეტყველნი, და ჰყოფდნენ სასწაულებსა დიდ-დიდსა და ნიშნებსა ვიდრე ცთუნებადმდე, უკუეთუმცა შეუძლეს რჩეულთა მათცა. აჰა ესენი წინასწარ გარქუ თქუენ” (მათე 24, 24-25). თუმცა კი მრავალნია და ადამიანზე აღმატებულნი მისგან ბოძებული სწავლანი და ნიჭნი, როგორიცაა: ზეციური მოქალაქეობის სახე, უფლება ეშმაკთა ზედა, შვილება, და ბოლოს, სრულიად განსაკუთრებული და დიდებული ნიჭი – მოძღვრება მამისა და სიტყვის შესახებ და აგრეთვე მადლი სულიწმინდისა. მაგრამ მაინც, “შეყოფილ არს მომგონებლობაი კაცისა მოსწრაფებით ბოროტთა” (დაბ. 8,21), თანაც “წინამოსაჯულსა ჩუენსა ეშმაკსა” შურს, რომ ესოდენი მადლი მოგვნიჭებია და “მიმოვალს და ეძიებს”, წარგვტაცოს თესლი სიტყვისა (I პეტრე 5,8). ამიტომაც უფალმა ეს მოძღვრება წინასწარმეტყველებით დანერგა ჩვენში, ვითარცა განძი თვისი, და თქვა: “იხილეთ, ნუუკუე სცთეთ, რამეთუ მრავალნი მოვიდოდიან სახელითა ჩემითა და იტყოდიან, ვითარმედ მე ვარ; და ჟამი მოწევნულ არს, არამედ ნუ მიხუალთ შედგომად მათა” (მათე 24, 4-5; ლუკა 21,8). რაღაც უდიდესი მადლი მიგვიღია სიტყვისაგან – არა ცდუნებად ხილულითა, არამედ სულიწმინდის მადლით ცნობად დაფარულისაც. რაკი ყოვლადსაძაგელ არს ცოდვის მომგონი, და საშინელი დემონია ეშმაკი, მისი ოდნავი გამოჩენაც და, ყველა მას დევნის, ვითარცა გველს, ვითარცა ვეშაპს, ვითარცა ლომს, რომ ეძიებს, ვინ მოიტაცოს და ჩანთქას. ამიტომაც იმალება და ფარავს, რომ ასეთია და მზაკვრულად ითვისებს ყველასათვის სანატრელ სახელს, რათა უბრალო გარეგნობით მაცდუნებელმა მოხიბლულნი უკვე შებოჭოს თავისი საკრველნით. ვისაც სხვისი შვილების მონებად გაყიდვა უნდა, მათი მშობლების სახეს ღებულობს, როგორც კი ისინი ბავშვებს განშორდებიან, მერე კი მიჰყავს ისინი შორს და უკვე ღუპავს. ასევე, ბოროტი სული და მაცდური ეშმაკი, რაკი ვერ ბედავს ცხადად ქმედებას (უწყის ადამიანის სიყვარული ჭეშმარიტებისადმი), სიცრუით ღებულობს ჭეშმარიტების ხატს და ასე ანთხევს შხამს მათ, ვინც მის კვალს შეუდგება. 2. ასე აცდუნა მან ევა – განა თავისას ამბობდა რასმე, არამედ სიცრუით იტყოდა ღვთაებრივ სიტყვებს, ოღონდ აზრს ცვლიდა. დასცა მან იობის ცოლიც – შთააგონა მას, ქმრის სიყვარულის მოჰფარებოდა და ღმერთის გმობა კი შეესწავლა. ასე ატყუებს ის ცრუ ადამიანებს უბრალო ხატით – იტაცებს ყოველს და თავისი ცოდვის ჯურღმულში ითრევს. ძველ დროშიც ასე აცდუნა მან პირველი კაცი, ადამი. თანაც იზრახდა, ამით ყოველნი ქვეშევრდომებად გადაექცია, კადნიერებით გაბედა, ეთქვა: “და მკვიდროსანი სრული მოვიღო, დავიპყრა ხელითა ჩემითა, ვითარცა ბუდე, და ვითარცა დატევებულნი კუერცხნი, აღვიხუნე და არავინ იყოს, რომელი განმერეს მე, ანუ განმსიტყოს მე” (ესაია 10,14). როდესაც უფალი მოვიდა, მტერმა ხერხიანად შეიტყო კაცთათვის მისი განგებულება, რადგან ვერ შეძლო, ეცდუნებინა იგი სხეულით. და იმ დღიდანვე ეს ამპარტავანი, მთელი სამყაროს ხელში ჩაგდებას რომ იქადოდა, ბეღურასავით ბავშვთა სათამაშოდღა გადაქცეულა – ქრისტეს შემდგომ, ქრისტესვე ძალით. “აწ ყრმამან მცირემან ხურელსა ზედა ასპიტისასა ხელი დასდვას” (ესაია 11,8), და დასცინის ევას შემცდენელს. უფლისმიერი ყველა მართლმადიდებელი ფეხით თრგუნავს ამის წარმომთქმელს. “ზედაით ვარსკვლავთა ცისათასა დავდვა საყდარი ჩემი, აღვიდე მთასა ზედა მაღალსა და ვიყო მსგავს მაღლისა” (ესაია 14, 13-14). ამას მტერი სირცხვილით ითმენს. მაინც კიდევ ბედავს ეს ურცხვი, სხვისი სახე რომ მიითვისოს. მაგრამ ამ წყეულს ახლა კიდევ უფრო ადვილად ცნობენ შუბლზე ძლევის ნიშნით აღბეჭდილები და მეტი ძალით განაძევებენ შერცხვენილსა და გაწბილებულს. აწ თუნდაც ნათლის ანგელოზადაც გამოგვეცხადოს, მცოცავი გველივთ მაქციერობა ვეღარ აღდგება, რამეთუ ვიცით: “გინა თუ ანგელოზი ზეცით გვახარებდეს ჩვენ გარეშე მისსა, რომელ იგი მივიღოთ, შეჩუენებულ იყავნ” (გალ. 1, 8-9). 3. თუკი კვლავაც დაფარავს თავის სიცრუეს და ბაგეებით თვალთმაქცურად ილაპარაკებს ჭეშმარიტებას, რაკიღა ვიცით მისი ზრახვანი, მაშინ შეგვიძლია ვთქვათ მასზე სულიწმინდისგან გაცხადებული: “ხოლო ცოდვილსა მას ჰრქუა ღმერთმან: “რაისათვის-მე მიუთხრობ შენ სამართალთა ჩემთა” (ფს. 49,16). და “არა შუენიერ ქება პირთა შინა ცოდვილისათა, რამეთუ არა უფლისაგან მოივლინა” (ზირ. 15, 9). რადგან სიმართლის თქმითაც არ იმსახურებს ნდობას ეს ვერაგი. წმინდა წერილმაც ეს გვამცნო, როცა მოგვითხრო ევას წინააღმდეგ სამოთხეში მისი მზაკვრობა. და უფალმა ჯერ მთაზე ამხილა იგი, როდესაც მისი გულის კუნჭულებიც კი გამოაჩინა; გვიჩვენა თუ ვინ ყოფილა ეს მლიქვნელი, გამოააშკარავა, რომ გამომცდელი ვინმე წმიდათაგანი კი არა, სატანა იყო და ჰრქუა: “წარვედ ჩემგან მართლუკუნ სატანა, რამეთუ წერილს არს: უფალსა ღმერთსა შენსა თაყუანის-სცე და მას მხოლოსა ჰმსახურებდე” (მათე 4,10). და კიდევ: “საფლავით მოღაღადე ეშმაკები რომ დაადუმა. თუმცა კი ჭეშმარიტებას ამტკიცებდნენ მაშინ ისინი, არა ცრუობდნენ და ასე ამბობდნენ: “შენ ხარ ძე ღმრთისა” (მათ. 8,29), “წმიდაი ეგე ღმრთისაი” (მარკ. 1,24). და მაინც არ მოისურვა, უწმინდურ ბაგეთაგან წარმოთქმულიყო ჭეშმარიტება, მით უმეტეს, - ეშმაკთა პირით, რათა ჭეშმარიტების საბაბით არ შეერიათ მასში თავიანთ ცოდვილი ნება, და არ დაეთესათ იგი, “ვითარცა დაიძინეს კაცთა” (მათ. 13,25). ამიტომ, რაკი თვითონ არ დართო ნება, ეშმაკებს ასე ელაპარაკათ, ასევე არ სურს, ჩვენ შევიწყნაროთ ამის მსგავსი რამ და თვითვე გვიბრძანა: “ეკრძალენით ცრუწინასწარმეტყველთაგან, რომელნი მოვიდოდნენ თქუენდა სამოსლითა ცხოვართაითა, ხოლო შინაგან იყვნენ მგელ მტაცებელ” (მთ. 7,15), ხოლო წმიდა მოციქულთა მიერ: “ნუ ყოველნი სული გრწამნ” (I იოანე 4,1). ასეთია სახე წინააღმდგომი მოქმედებისა, ასეთები არიან ერეტიკული თავყრილობები. რადგან ყოველ მწვალებლობას საკუთარი მომგონებლობა უვის მამად, უხსოვარი დროიდანვე შეცდომილი, კაცისმკვლელად და ცრუ ეშმაკად გადაქცეული. მას ერცხვინება, წარმოთქვას საკუთარი ლირწი სახელი, თვალთმაქცობით ითვისებს უმშვენიერეს და ყოველივეზე აღმატებულ მაცხოვრის სახეს, კრებს წმინდა წერილიდან გამონათქვამებს, წარმოთქვამს სიტყვებს, მაგრამ ნამდვილ აზრს კი არ ამხელს და ბოლოს თავის გამოგონებულსა და შექმნილსაც ფარავს რაიმე ხერხით და მოტყუებულთა მკვლელად იქცევა. 4. ნეტავ მარკიონსა და ან მანესს, კანონის უარმყოფელებს, სახარება რისთვის სჭირდებათ? ძველით ახალი მტკიცდება, ახალი კი ძველზე ამოწმებს. და განა უკანასკნელის უარმყოფელნი აღიარებენ კი იმას, რაც მისით დამტკიცებულა? პავლე სახარების მოციქულად იქცა, “რომელი-იგი წინაისწარ აღუთქუა წინასწარმეტყველთა მისთა მიერ წიგნთაგან წმიდათა” (რომ. 1,2). თვით უფალმა თქვა: “გამოეძიებდით წიგნთაგან, რომელნი წამებენ ჩემთვის” (იოანე 5,39). მაშ, როგორღა აღიარებენ უფალს, ჯერ წმინდა წერილი თუ არ იკვლიეს? მოწაფეები ამბობენ, რომ ჰპოვეს იგი, “რომელი-იგი დაწერა მოსე სჯულსა და წინასწარმეტყველთა” (იოანე 1,45). და კვლავ: “რად უნდათ კანონნი სადუკეველებს წინასწარმეტყველებს რომ არა ცნობენ? ღმერთმა, ვისგანაც სჯულნი მოგვეცა, სჯულშივე აღგვითქვა, წინასწარმეტყველთ რომ აღგვიდგენდა – რამეთუ თავადია უფალი სჯულისაც და წინასწარმეტყველთაც; და ამ ორთაგან ერთის უარმყოფელი, უეჭველია, მეორეს არ ცნობს. ან ძველი აღთქმა რაღად უნდა იუდეველებს, აღთქმით მომლოდინე მაცხოვარი რომ არ მიიღეს? მათ რომ მოსეს წერილი ერწმუნებინათ, თქმა აღარ უნდა, ირწმუნებდნენ უფლის სიტყვებსაც: “რამეთუ მან ჩემთვის დაწერა” (იოანე 5,46) – ბრძანებს უფალი. რად უნდა წერილი სამოსატელს, რომელიც უარყოფს ღმერთის სიტყვასა და მის ხორცით მოსვლას, დამოწმებულსა და მითითებულს ძველი და ახალი აღთქმის წიგნებში? რად უნდათ წერილი არიანელებს? – რატომ ფიქრობენ და ამტკიცებენ მათი კაცები, თითქოს ღვთის სიტყვა ქმნილება იყოს და წარმართთა მსგავსად “დაბადებულთა და არა დამბადებელსა” (რომ. 1,25) ღმერთს მსახურებენ? არცერთს ამ მწვალებლობათაგან განსჯათ სიბილწით არაფერი აქვს საერთო წმ. წერილთან. ერესის დამცველთ უწყიან, რომ წერილი ბევრ რამეში, - უკეთესია, გვეთქვა – ყველაფერში ეწინააღმდეგება თითოეული მათგანის ბრძნობას. მაგრამ მიამიტთა მოსახიბლავად, ასეთებზეა ნახსენები იგავში: “უმანკოსა ჰრწამნ ყოველი სიტყუაი” (იგავ. 14,15), ისინი მათივე მამის, ეშმაკის მსგავსად, თავს აჩვენებენ, თითქოს სწავლობენ და იმარხავენ წმინდა წერილის გამონათქვამებს, რათა ამითი წარმოაჩინონ თავიანთი ბრძნობის სისწორე. და ბოლოს, დაარწმუნონ უბრალო ხალხი, წმინდა წერილის წინააღმდეგ იმომგონებლონ. რა თქმა უნდა, ყოველ მწვალებლობაში ამგვარადაა გამოფენილი სიცრუით სავსე გამონათქვამნი. უფალმა ხომ მათზე ბრძანა: “აღდგენ ქრისტესმტყუვარნი და ცრუწინასწარმეტყველნი და ჰყოფდენ სასწაულებსა დიდ-დიდსა და ნიშნებსა ვიდრე ცთუნებადმდე, უკუეთუმცა შეუძლეს, რჩეულთა მათცა” (მათე 24,24). ასე მოდის სწორედ ეშმაკი და გველიზღება თითოეული ერესის სახით: მე ვარო ქრისტე, ჩემთან არის ჭეშმარიტება. ეს ცილის დამწამებელი ყოველ ერესის ცალ-ცალკე და ერთიანადაც, აიძულებდა, ტყუილი ეთქვა. და საოცარია! – ყველა ისინი ერთიმეორეს ეფუძნებიან ყოველივეში, რა სისაძაგლეც თითოეულს მოჰგონებია. და ერთ რამეში, სახელდობრ ტყუილში, განუყოფლად ერთად შერწყმულან, რამეთუ ერთია იმათი მამა, ვინც ყველაფერში სიცრუეს თესავს. სახარების სანდო მასწავლებელი, სულიერების განსჯის მადლით ცხებული, ვისაც სახლი კლდესა ზედა უშენებია, მტკიცედ დგას და უშიშარია მათი ხიბლისგან. ხოლო უმეცარს, რწმენაში მტკიცედ დაუმოძღვრელს, რაკი მხოლოდ სიტყვები ესმის და აზრს ვერ წვდება, მალე იტაცებს მათი მზაკვრობა. ამიტომაც, მშვენიერი და საშური საქმეა, ისურვო სულთა განრჩევის მადლის მიღება. რათა ყველამ იცოდეს იოანეს ანდერძის შესაბამისად, ვის განერიდოს და ვინ იგულოს მეგობრადა და თანამორწმუნედ. ბევრის დაწერას შეძლებდა იგი, ვინც გამოწვლილვას მოინდომებდა. მაშინ უზომო და ნაირგვარი აღმოჩნდებოდა მწვალებლობათა უღმერთოება და ავმზრახველობა, მაცდურთა მანქანებანი კი – საშინელნი უკიდურესად. მაგრამ ვისაც მეტის გაგება უნდა ამის შესახებ, ღმერთის სიტყვის კითხვას ვურჩევდი, რაკი კმა არს ყველაფრისათვის წმინდა წერილი. მე კი ახლა შევეცადე, ყველაზე უფრო საჭირო მეთქვა და ამის გამო განსაკუთრებით ასე დავწერე. 5. ამ ქვეყნებში ცხოვრებისას მე მსმენია (სარწმუნო და მართლმადიდებელმა ძმებმა შემატყობინეს), რომ ზოგიერთი არიანული მოსაზრების მქონე შეკრებილა, დაუწერიათ მრწამსის შესახებ, როგორც მათ სურდათ და ახლა თურმე თქვენთან გამოგზავნას ეპირებიან, რათა მათ შეხედულებებზე თუნდ ხელმოწერით დაადასტუროთ თქვენი თანხმობა. სჯობს აწ იმაზე ვილაპარაკოთ, რაც შთააგონა მათ ეშმაკმა, ანდა იმაზე, რომ დევნის ყოველს, ვინც კი შეესიტყვება. ამ ქვეყნების ეპისკოპოსთა შეწუხებას უკვე იწყებენ – ამრიგად, აქედან ნათელი ხდება დამწერთა ზნეობა. ისინი ხომ იმისთვის იღწვიან, რომ მათი წერილის ბოლო იყოს დევნა და სხვა სასჯელნი, და განა, შეიძლება, ისინი ქრისტიანთა მოკეთენი და ეშმაკისა და მისი დემონების მტრები გვეგონოს?! მით უმეტეს, რომ კეთილმორწმუნე მეფე კონსტანტინე კაცთმოყვარეა, და ისინი იმის ნების წინააღმდეგ იმას გაჰყვირიან, რაც ეპრიანებათ. ამასაც კი ქვეგამხედვრობით შვრებიან და, როგორც მე მგონია, უფრო ამ ორი მიზეზით: ერთი იმიტომ, რომ თქვენი ხელის მოწერით ჩაჩუმდეს ბოროტი ხმები არიოზზე და თვითონაც თვალში არავის მოხვდნენ, თითქოსდა, არიოზის აზრების უარმყოფელნი იყვნენ. მეორეც ის, რომ, როგორც ჩანს, ამის დაწერით, ასევე, დაჩრდილონ მაშინდელი ნიკეის კრება და იქ გადმოცემული არიოზის მწვალებლობის საწინაღმდეგო მრწამსი. მაგრამ სწორედ ამით მჟღავნდება მათი უსჯულოება და არამართლმადიდებლობა. მათ რომ წრფელად სწამდეთ, ნიკეის სრულიად მსოფლიოს კრების დადგენილ მრწამსს დასჯერდებოდნენ. და თუ ჰგონიათ, ცილსა სწამებენ და უსამართლოდ უწოდებენ არიანელებს, მაშინ არა უხმდათ მათ არიოზის საპირისპიროდ დაწერილის შეცვლის მცდელობა, რათა არიოზის საპირისპირო მათ განმაქიქებლად არ ქცეულიყო. ასე როდი იქცევიან ახლა ისინი: იმგვარად ზრუნავენ საკუთარ თავზე, თითქოს თვითონვე იყვნენ არიოზები. მაშ, იხილეთ: ჭეშმარიტებისთვის არ არის იმათი ზრუნვა, არამედ პირიქით, ყოველივეს არიოზის განწვალების სარგებლობისთვის უბნობენ და მოქმედებენ. ვბედავ, დავწამო მათ ის, რაც მშვენივრად გაარკვია მსოფლიო კრებამ და შევუდგე სხვა რამის წერას. კიდევ რას სჩადიან ისინი – ეს ხომ იგივეა, რომ მამებს ამტყუნებენ და მწვალებლობას ესარჩლებიან, რაც უარყვეს და განაჩენიც გამოუტანეს წმინდა მამებმა?! რასაც ახლაც წერენ, - წერენ, როგორც ვთქვი, ჭეშმარიტებაზე ზრუნვით კი არა, არამედ უფრო – სამასხარაოდ, მზაკვრობით იქმან ამას ხალხის მოსატყუებლად. რათა წერილების დაგზავნით ხალხის ყურადღება აქეთ მიაპყრონ, უჩინო-ჰყონ თავიანთი უსჯულოება და საშუალება იქონიონ, გაავრცელონ მწვალებლობა, ვითარცა ლპობა ხორცსა, საძოვარს რომ ყოველგან ჰპოვებს. 6. ისინი ყოველივეს აღძრავენ და აღაშფოთებენ. თავიანთ განმარტებებსაც ვერ ჯერდებიან, ყოველწლიურად იკრიბებიან, ვითომც, თანხმობას რომ მიაღწიონ, ეჩვენებიან, თითქოს, მრწამსზე მსჯელობენ და ყველაზე უფრო დასაცინი და გაწბილებულნი კი გამოდიან – არათუ სხვები, თვითვე უარყოფენ საკუთარ განსჯათ. დარწმუნებულნი რომ ყოფილიყვნენ იმაში, რაც ადრევე დაუწერიათ, მაშინ აღარ შეეცადებოდნენ სხვა რამის წერას, მერე – ამას აღარ მიატოვებდნენ და სხვა ახალის გამოგონებას აღარ შეუდგებოდნენ, რასაც, უეჭველია, დაუფიქრდებოდნენ და, კიდევ შეცვლიდნენ. მცირე ხანში კი, როგორც შემთხვევა გამოუჩნდებათ, ვინმეს აუცილებლად მახეს უგებენ. ასეთ დროს განსაკუთრებით მოაქვთ თავი, რომ მრწამსზე წერონ. რათა პილატეს ხელთა დაბანის არ იყოს, მათაც მოკლან დაწერის შემდეგ ქრისტეს კეთილმსახურნი. ხოლო მრწამსის შესახებ თარგმანებათა შედგენით, როგორც ჩანს და ბევრჯერაც მითქვამს, გაექცნენ არამართლმადიდებლობის ბრალდებას. მაგრამ ვერც დაფარვას მოახერხებენ, და ვერც გაქცევას, რამეთუ თავის მართლების ჟამსაც საკუთარ ბრალმდებლებად გვევლინებიან. ეს სამართლიანია – თვითონვე პასუხობენ მათ შესახებ დადუმებულთაც. მაგრამ თავს კი იმას აჯერებენ, რაც თვითონ უნდათ. განა ოდესმე საკუთარ სამსჯავროზე განთავისუფლებულა ბრალეული შეცოდებისგან?! ამიტომაც დაუცხრომლად წერენ ისინი, ნიადაგ იცვლიან შეხედულებებს, ისე ირჯებიან, რომ მათი სარწმუნოება ბუნდოვანია, უკეთ თუ ვიტყვით – აშკარაა მათი ურწმუნოება და ბოროტმძლეობა. და ვგონებ, სამართლიანად მოიჭირვებენ ამას, რამეთუ განუდგნენ ჭეშმარიტებას, სწადიათ შერყვნა ნიკეაში მშვენივრად გადმოცემული მრწამსისა და “შეიყვარეს”, ვითარცა წერილ არს, “ძრვაი ფერხთა მათთაი” (იერ. 14,10). სწორედ ამიტომ, როგორც ოდესღაც იერუსალიმი, შეზრუნვებულან და იქანცებიან ამ ღონისძიებებით – ერთს წერენ მეორეს ნაცვლად, ოღონდ კი დრო მოიგონ და დარჩნენ კვლავაც ქრისტესმბრძოლებად, ადამიანები რომ ცდომაში შეჰყავთ. 7. ჭეშმარიტების რომელი გულმოდგინე მორწმუნე ისურვებს კვლავ მათ ატანას? ვინ არ გადრკება სამართლიანად ამ მწერალთაგან? ვინ არ გაკიცხავს მათ შეუპოვრად? არ არიან ისინი ბევრნი, მაგრამ ესწრაფვიან, მათი აზრი იყოს ყველაზე ძლიერი; ნატრობენ, მათი თავყრილობები მძლავრობდეს, ფარულ და საეჭვო ადგილებში რომ იკრიბება. მედგრობენ, დაარღვიონ და შეურაცხყონ უტყუარი და წმინდა უწინდელი მსოფლიო კრება. ის ხალხი, პატივგებული ევსების მიმდევართაგან, იმისთვის, რომ იცავდნენ ქრისტესმხდრომ ერესს, კადნიერდება შეთხზეს თარგმანება მრწამსის შესახებ, და როდესაც უნდა დაისაჯნენ, როგორც ცოდვილნი, კაიაფას განჩინებას თვითონ იღებენ – წერენ “თალიას”, იმის წადილით, სჯეროდეთ მათი მაშინ, როცა ის არ უწყიან, თვითონ ვითარ სწამთ. ვინ არ იცის, რომ არიანული სიშმაგის გამო მათ შეიწყნარეს სეკუნდი პენტაპოლელი, განძებული უწინაც ბევრჯერ, და რომ განდიდდნენ გიორგი, ლაოდიკეას რომაა ახლა, და ლეონტი საჭურისი; მასზე უწინ კი –სტეფანე და თეოდორე ირაკლიიდან? ურზაციუსი და ვალენტიც კი, აღმსარებლობაში თავიდანვე დაგეშილნი არიოზისგან, ვითარცა შეგირდნი, და ოდესღაც მოკვეთილნი სამღვდელო ხარისხს, უკეთურობისათვის ბოლოჟამს ეპისკოპოსებად მოვლინებულან. აკაკი, პატროფილე და ნარკისი, ყველაზე მედგარი ავისმქმნელები, სარდიკიის დიდ კრებაზე განიდევნენ, ხოლო ევსტათის, აწ სებასტიას დამკვიდრებულს, დიმოფილეს, გერმანეს, ევდოქსიას და ბასილის, ცოდვის ქომაგებს, სამღვდელო ხარისხისთვის მიუღწევიათ. აწინდელთა შესახებ – კეკროპზე, ე.წ. ავქსენტისა და მასხარა ეპიქტეტზე ხომ ლაპარაკიც ზედმეტი არის, როცა ყველასთვის თვალსაჩინოა, როგორ, რა მიზეზებით, და რომელ მტერთაგან არიან დამოძღვრებულნი – ცილს სწამებენ მართლმადიდებელ ეპისკოპოსებს, რომელთაც მზაკვრობას უმზადებენ. რამეთუ მათაც, თუმც კი, ცხრა მთას გადაღმა ცხოვრობდნენ და შეუსწავლელნი იყვნენ ხალხისთვის, სიავის გამო ეპისკოპოსის სახელი მოუხვეჭიათ. დღეს კი დაუქირავებიათ ვინმე გიორგი, კაპადოკიელი და თქვენთან გზავნიან. მაგრამ სიტყვის თქმა აღარც მასზე ღირს – ამ ქვეყანაში ხმა დადის, ის კაცი თითქოს ქრისტიანი სულაც არ იყოს, არამედ უფრო – კერპთა მოშურნე, ხოლო ხელობით კი – ჯალათი არის. ამიტომ, როცა მათ მიიღეს ისეთი კაცი, ვისაც შეეძლო, ჩაედინა გმობა, ტაცება, მკვლელობა (რაკი ამათში იწვრთნებოდა ის უფრო მეტად), სულაც არ იცის, ქრისტეს სჯული რაგვარი გახლავთ. 8. ამ სახით გაიძვერობენ ისინი ჭეშმარიტების დასათრგუნვად. მაგრამ მუდამ გამოცხადდება მათი წადილი, თუმც კი ათას ხერხს მიმართავენ ქვეწარმავალთა მსგავსად თავდასაძრომად და დასაფარავად, რომ ქრისტეს მხდომნი არიან. ამიტომ გევედრებით: დაე, ნუ დაგიპყრობენ ისინი, არამედ შურით აღინთეთ უფლისა მიმართ, თითქოს ქრისტიანულ სარწმუნოებას იუდაური ლირწი ემუქრებოდეს. და, ეყოველმა დაიმარხოს მამათა მრწამსი, ნიკეაში შეკრებილებმა წერილობით რომ დაგვიტოვეს დასახსომებლად; და ნუვინ შეიწყნარებს მათ, ვინც ამის წინააღმდეგ რაღაც სიახლის შემოღებას განიზრახავენ. მართალია, დაგიწერენ გამონათქვამებს საღმრთო წიგნთაგან, ნუ მიიღებთ ამის დამწერთ; თუნდ მართლმადიდებლური სიტყვებიც წართქვან, ნუ მოუსმენთ ასე მოუბართ. რადგან ნამდვილი აზრით კი არ ამბობენ, არამედ სიტყვებით დაფარულან ცხვრის ტყავის მსგავსად. შინაგანად კი, ისევე, როგორც განწვალების წყარო – ეშმაკი, არიანულად მოაზროვნობენ. ბოროტი სულიც ხომ წმინდა წერილის სიტყვებს ამბობდა, მაგრამ მაცხოვარმა ხმა გაუკმინდა. რასაც ამბობდა, ის რომ ეფიქრა, აღარ ჩამოვარდებოდა მაშინ ცათაგან. აწ ის ვერაგი, აზრით დანარცხებული, სიტყვით თვალთმაქცობს. ძალიან ხშირად ეს ქვებუდენი წარმართული ჭარბსიტყვაობით და ტყუილი სიბრძნით ცდილობენ მახის დადებას. ასე რომ, რაც კი მართლმადიდებლური დაუწერიათ, მათ ნაწერებში არაფერია საეჭვო, იმიტომ, რომ ზნეობა ამ მოციქულთასწორ კაცთა უბრალოა და წრფელი. გავიხსენოთ თუნდაც ოსია – დიდი აღმსარებელი; მაქსიმინე – გალიის ეპისკოპოსი; ანდა მისი თანამოსაყდრე, ანდა ფილოგონი და ევსტათი – აღმოსავლეთის ეპისკოპოსნი; ანდა იულიუსი და ლიბერიუსი – რომაელი ეპისკოპოსნი; ანდა კირიაკოსი – მისიის ეპისკოპოსი; ანდა პისტი და არისტე – საბერძნეთის ეპისკოპოსნი; ანდა სილვესტრი და კროტოგენი – დაკიის ეპისკოპოსნი; ანდა ლეონტი და ევსიხი – კაპადოკიის ეპისკოპოსნი; ანდა ცეცილინე – აფრიკის ეპისკოპოსი; ანდა ევსტორგი – იტალიელი ეპისკოპოსი; ანდა კაპიტონი – სიცილიის ეპისკოპოსი; ანდა მაკარი – იერუსალიმის ეპისკოპოსი; ანდა ალექსანდრე – კონსტანტინოპოლის ეპისკოპოსი, ანდა პედეროტი – ირაკლიის ეპისკოპოსი; ანდა დიდი მელეტი და ბასილი, ლონგინე, და მათთან ერთად სომხეთისა და პონტოს სხვა ეპისკოპოსნი; ანდა ლუპი და ამფიონი – კილიკიის ეპოისკოპოსნი; ანდა იაკობი და მასთან ერთად შუაზღვისპირეთის სხვა ეპისკოპოსნი; ანდა ჩვენი ნეტარი ალექსანდრე და მისი თანამორწმუნენი. 9. ის ყველაფერი განწვალების დასაცავად მოსყიდულებმა მოჩმახეს, ხოლო ღვთაებრივი იგავის მიხედვით “სიტყუანი უშჯულოთანი ზაკვენ” (იგავ. 15,18), და “უღმერთონი იღუწიდენ ზაკვასა” (იგავ. 12,5). ამიტომაც, როგორც უფალმა ბრძანა, მღვიძარება და კრძალვა გვიხმს, ძმებო, რათა არ მოვიხიბლოთ ჭარბსიტყვაობითა და ვერაგობით, არავინ მოვიდეს ჩვენთან ქრისტეს სახელით, თქვას: “მეც ვაღიარებ ქრისტესა”, და უფრო კი ანტიქრისტე არ შეგვრჩეს ხელში. სწორედ რომ ანტიქრისტენი არიან ისინი, თქვენსკენ რომ მოიჩქარიან არიოზის სიცოფის თესვად. განა არ გყოფნით რამე, რომ უცხო ქვეყნიდან სჭირდებოდეს ვინმეს თქვენამდე მოსვლა? განა არ ყოფნის რაიმე ეგვიპტეს, ლიბიისა და ალექსანდრიის ეკლესიებს, რომ სიმდიდრესა და პატივს დახარბებული ეპისკოპოსების მაძიებელნი შემოიჭრნენ სხვათა ეკლესიებში? ვინ არ იცის და ვინ ვერა ხედავს, ყველაფერ ამას სიბილწის სასარგებლო შეთქმულებისთვის რომ აკეთებენ? ამიტომაც, თუმცა, თავს გვაჩვენებენ განცვიფრებულად, თუმცა აქვთ დიდი, ფარისევლური აღმაფრენებიც, იხარჯებიან ქადაგებებად და ხმის ძლიერებას წვრთნიან ნიადაგ – არ ეგების, მათ დავერწმუნოთ. რამეთუ სარწმუნოებას გამონათქვამი კი არა, აზრი და ღვთისნიერი ცხოვრება განამტკიცებს. რატომ გაწბილდნენ მაცხოვრისგან სადუკეველები და ჰეროდიანნი? თუმცა, ბაგეებით სჯულს აღიარებდნენ, უფლისაგან ესღა მიიღეს: “სცთებით, რამეთუ არა იცნით წიგნნი, არა ძალი ღმრთისაი” (მატე 22,29). ყველასათვის საცნაურია, რომ ვითომდა სჯულისმეტყველნი გულით წარმოჩნდნენ მწვალებლებად და ღვთისმგმობრებად. დიახაც, რომ ამბობდნენ ამას, ოღონდ სხვებს აცთუნებენ. მაგრამ უფლის მოტყუება კი ვეღარ შეძლეს. კაცად ხორცქმნილის, რამეთუ “სიტყუაი იგი ხორციელ იქმნა” (იოანე 1,14) – სიტყვა, რომელმაც “უწყის ზრახვანი კაცთანი, რამეთუ არიან ამაო” (ფს. 9,11), ასე ამხილა მაცხოვარმა მის წინააღმდეგ მოღვაწე იუდეველი: “უკუეთუმცა ღმერთი მამაი თქუენი იყო, გიყუარდიმცა მე, რამეთუ ღმრთისაგან გამოვედ და მოსრულ ვარ თქვენდა” (იოანე 8,42). ვგონებ, ესენიც ასე ქვებუდანობენ – რამეთუ ფარავენ, რასაც ფიქრობენ, თვით ნაწერებში კი უკვე წმინდა წერილს ესესხებიან გამონათქვამებს, რათა ამგვარად მიიტაცონ უბირნი და შეიყვანონ სიბოროტეში. 10. მაშ განსაჯეთ, განა ასე არ არის სინამდვილეში? თუკი სარწმუნოებაზე ყოველგვარი წინასწარი მიზნის უქონლად წერენ, მაშინ ეს ქმედება სრულიად ზედმეტია და, იქნებ, საზიანოც: როდესაც არავითარი კითხვა არაა, ისინი გვთავაზობენ კამათის მიზეზს, მოყვასთ უაუგო გულს უწეწავენ და სთესვენ იქ იმას, რაც არასდროს გაუფიქრიათ. და თუკი წერა თავდასაცავად წამოუწყიათ, - თითქოს არ დგანან არიოზის მწვალებლობაზე, მაშინ ჯერ მისი გაზრდილი ღვარძლის თესლი უნდა აღმოეფხვრათ, შეერცხვინათ თესლის მთესვარნი, და ამ სახით, მართლმადიდებლური წესით ეწერათ მათ წინააღმდეგ, ანდა აშკარად ედევნათ ერესი, რომ ქრისტესმბრძოლნი დაფარულნი არ დარჩენილიყვნენ, არამედ – ცხადად ჩენილნი, რათა ყველა ივლტოდეს მათგან, “ვითარცა პირისაგან გუელისა” (ზირაქ. 21,1). ახლა კი არიოზის მოძღვრებას აჩუმათებენ და თავს აჩვენებენ, თითქოს სხვა რამეს წერდნენ. ექიმი, დაწყლულებულსა და გატანჯულთან რომ მოუხმობენ, მაგრამ შევა და იარის ნაცვლად მრთელ ასოებზე იწყებს მსჯელობას, დიდ ჭკუამოკლედ ჩაითვლებოდა, რამეთუ სწორედ მასზე დუმს, რისთვისაც მისულა, სრულიად სხვას კი განიხილავს, რაც არავის სჭირდება. ამგვარადვე, ისინიც გვერდს უქცევენ იმ მწვალებლობას, რაც მათ ბრალედებათ, წერა კი სულ სხვა რამეზე წამოუწყიათ. ისინი რომ სარწმუნოებაზე მონაღვლეობდენენ და ქრისტე უყვარდეთ, მაშინ ჯერ გმობის სიტყვათა განადგურება იყო საჭირო და წრფელ აზრთა წერა. თვითონ ხომ ამას არ აკეთებენ, მაგრამ მსურველთაც აღარ უშვებენ ან უმეცრების, ანდა მზაკვრობის გამო. 11. ეს საქმე თუკი უმეცრებით ემართებათ, მაშინ ისინი დიდ უგუნურებად ჩაითვლებიან – ლაპარაკობენ უგბილად მასზე, რისაც არა გაეგებათ რა. ხოლო თუკი იციან და თვალთმაქცობენ, მაშინ უფრო დიდი ბრალი ედებათ, - უცებად არაფერს აკეთებენ, როდესაც საკუთარ საქმეთ განიხილავენ, ხოლო უფლის შესახებ წერისას კი მასხარაობენ და უმალ ყველაფერს კადრულობენ, ვიდრე დოგმას ჭეშმარიტებასა ზედა. ჩქმალავენ, რითაც მათი მწვალებლობა განიკითხება, თუმცა წმინდა წერილიდან მოჰყავთ გამონათქვამნი. ეს ხომ თვალნათელი ძარცვაა ჭეშმარიტების და ყოველგვარი სიცბილით სავსე, რასაც, კარგად ვიცი, თქვენი კეთილმსახურებაც განჭვრეტს სრულიად: ვერცერთი სიძვით შემცოდე ვერ იმართლებს თავს იმით, რომ ქურდი არაა; და ვინც მკვლელობაში ადანაშაულებს, ვერ მოითმენს, ბრალდებულებმა თავი იმართლონ: “ფიცი არ დაგვირღვევია, არამედ შევინახეთ, რაც ჩვენ გვებარა”. ამას ღინცილი თუ დაერქმევა, ვიდრე ბრალისაგან თავის მართლება და დაჯერება ჭეშმარიტების. რა აქვთ საერთო მკვლელობასა და ფიცის გატეხას, ანდა სიძვას და პარვას?! მართალია, ყოველგვარ მანკიერებას აქვს ერთი ძირი – ერთი გულიდან მოედინება, მაგრამ ბრალის აცილების დროს კავშირი მათ არ გააჩნიათ. ასე, აქარი, ისუ ნავესგან დაწერილ წიგნში, ძარცვაში შესმენილი, არ განრიდებია ბრალს სამხედრო საქმეში მუყაითობის წარმოჩინებით, არამედ ხელმრუდობაში მხილებული ქვით ჩაიქოლა. საულსაც, დაუდევრობა და სჯულის დახსნა რომ ბრალდებოდა, სიკეთეს ვერ მოუტანდა სხვა საბუთების მოშველიება, რამეთუ ერთში გამართლება სხვა დანაშაულს ბრალს ვერ აშორებს. არამედ, თუკი ყოველივეში სჯულიერად და სამართლიანად მოვიქცეოდით, თავი იმაში უნდა ვიმართლოთ, ვისაც რა ცოდვა მოგვეწერება; ანდა დავამტკიცოთ, რომ უკვე არც ვშვრებით ამას და აღარასოდეს გავიმეორებთ. მაგრამ როდესაც სჩადიოდა და იქმოდა ამას, მაგრამ მალავს და არ აღიარებს, და ერთს ამბობს მეორის ნაცვლად, ცხადი არის, რომ მცდარად მოიქცა და თვითონვე ვერ შეუგნია დანაშაული. მაგრამ ბევრის თქმა განა არის კიდევ საჭირო, როდესაც თვითვე გამოაქვთ მსჯავრი არიანული მწვალებლობისთვის. თუკი წარმოთქმასაც კი ვერ ბედავენ და უფრო მალავენ თავის მონაჩმახს, ნათელია, რომ ამ სწავლებას ჭეშმარიტებისაგან განშორებულად და უცხოდ თვლიან. მაგრამ რადგანაც ფარავენ და ლაპარაკისაც ეშინიათ, ჩვენ უნდა შემოვაძარცვოთ სამოსელი უწმინდურებასა და უცილობლად შევარცხვინოთ ეს მწვალებლობა, რადგანაც ვუწყით ყველაფერი: რას ამბობდნენ მაშინ არიანელნი, როგორ განიკვეთნენ ეკლესიიდან და ჩამოშორდნენ სამღვდელო კრებულს. მაგრამ უპირველესად ბოდიშს მოვიხდი იმ ბილწი გამოთქმებისათვის, რასაც აქ დავწერ – ვამბობ ამას არა მწვალებლური მომგონებლობით, არამედ მათ სამხილებლად. 12. ამრიგად, ნეტარხსენებულმა ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ ეკლესიიდან გააძევა არიოზი, რომელიც მოაზროვნობდა და ამბობდა ასე: “ღმერთი ყოველთვის არ იყო მამა; ყოველთვის არ ყოფილა ძე; არამედ, როგორც ყოველი არსი არარსისაგან, ძე ღვთისა ასევეა არარსისაგან; და როგორც ყოველი არსი არის ქმნილება, ასევე თავადაც – ქმნილებაა და შემოქმედება; როგორც ყოველი ქმნილება არ იყო ადრე, არამედ გაჩნდა, ასევე იყო ოდესღაც, რომ თვით სიტყვა ღმრთისა არა ყოფილა – და არ იყო, ვიდრე არ დაიბადა. არსებობას აქვს დასაბამი, რამეთუ მაშინ გაჩნდა, ოდეს ღმერთმა ინება, იგი შეექმნა, რამეთუ თავადაც ღმერთის ქმედებათ მიეკუთვნება; და თუმცა იგი შეცვალებადი არის ბუნებით, მაგრამ საკუთარი თავისუფლებით სრულყოფილია იმდენად, რამდენზეც ნებავს. და თუკი ისურვებდა, შეიცვლებოდა იგიც, როგორც ყველაფერი სხვა. ამიტომაც ღმერთმა იმის წინასწარ ცნობით, რომ იგი სრულყოფილი შეიქმნებოდა, წინასწარ მიანიჭა მას ის დიდება, რასაც შემდგომში მოიხვეჭდა სათნოებისათვის. ანუ მისსივე საქმეებით, ღმერთმა რომ განჭვრიტა, გამხდარა აწ იგი ასეთი”. ამ საფუძველზე ამბობენ ისინი, რომ “ქრისტე არაა ჭეშმარიტი ღმერთი, არამედ იგი, როგორც ყოველივე დანარჩენი, ზიარების შემდგომად იწოდა ღმერთად”. დასძენენ იმასაც, რომ “ქრისტე არაა ბუნებით არსი მამაში, და საკუთრივ სიტყვა მისი არსისა, და საკუთრივ სიბრძნე მისი, რომლითაც შეიქმნა ეს სამყარო; არამედ სხვა არსი: მამასთან მყოფი, მისი საკუთარი სიტყვა; და სხვაა: მამაში მყოფი, საკუთრივ მისი სიბრძნე, რომელი სიბრძნითაც შეიქმნა ის სიტყვა. თავად ეს ღმერთი კი სიტყვად ზეაზრით იწოდება, - მეტყველ ქმნილებათა მიზეზით. და სიბრძნედაც ასევე ზეაზრით იწოდა, - სიბრძნით აღვსილ ქმნილებათა მიზეზით”. რა თქმა უნდა, ამასაც ამბობენ ისინი “როგორც ყოველი არსი არსებით უცხოა მამისაგან და მისგან განშორებული, ასევე ქრისტეც – იგი ყველაფრით შორსააAმამისეული არსობისაგან, და ამით დაშორებული, იმ არსთა და ქმნილებათა თანაზიარია, რომელთაც ყოფნა მინიჭებიათ და ერთ-ერთია მათი რიცხვიდან; რამეთუ იგი არის ქმნილება, შემოქმედება, საქმე”. და კიდევ ამბობენ, რომ ღმერთმა ჩვენ კი არ შეგვქმნა მისთვის, არამედ იგი – ჩვენთვის. იმიტომ რომ, როგორც ამტკიცებენ, ღმერთი ერთი იყო და მასთან არ ყოფილა სიტყვა. ხოლო შემდეგ, რაკი ჩვენი შექმნა მოიწადინა, უკვე იგიც შექმნა; და როგორც კი თავადი გაჩნდა, უწოდა მას სიტყვა და ძე სიბრძნე, რათა თავადის მეოხებით ჩვენც შევქმნილიყავით. და როგორც ყველაფერი ადრე არარსებული ღვთის ნებას შეადგენდა, ასევე იგიც, ადრე არყოფილი, ღმრთის ნებით გაჩნდა. რამეთუ სიტყვა საკუთრივ მამისაგან ბუნებით არ შობილა, არამედ იგიც მადლმა წარმოქმნა. ცოცხალმა ღმერთმა შექმნა ძე არყოფილი იმავე ნებით, რითაც ყოველი შეიქმნა, აღაგო, წარმოქმნა, ინება, რათა გაჩენილიყო”. კიდევ იმასაც ამბობენ, რომ ქრისტე “არაა ჭეშმარიტი ძალა ღმრთისა, არამედ როგორც მატლსა და მუმლს ძალა დაერქვა (შდრ. იოველ 2,25), ასევე იწოდა იგი ძალად მამისა”. ამას არიოზმა დაამატა, რომ “მამა ძისათვის საიდუმლოა, და ძეს არ ძალუძს არც განცდა მამისა და არც ცოდნა მისი სიზუსტითა და სრულყოფილებით. იმიტომ რომ, რაკი მყოფობის დასაბამი აქვს, არ შეუძლია, მისწვდეს დაუსაბამოს და მასაც კი, რასაც ხედავს და შეიმეცნებს, საკუთარი საზომის შესაბამისად გრძნობს და განიცდის, როგორც ჩვენ ვიცით და ვხედავთ საკუთარი ძალის მიხედვით”. ამას არიოზმა კიდევ ისიც დაამატა, რომ “ძემ არა თუ სიზუსტით არ უწყის მამა, არამედ არ იცნობს საკუთარ არსობასაც კი”. 13. არიოზი ამას და ამის მსგავსთ ამტკიცებდა, რისთვისაც გამოცხადდა კიდეც მწვალებლად. მე კი ისიც სანანებლად მაქვს, რაც აქ დავწერე, თუმცა ამის საპირისპიროს ვფიქრობ და ვადგავარ ღვთისშიშის ზრახვას. მთელი ეპისკოპოსნი ნიკეის კრებაზე ყოველი მხრიდან შემოკრებილნი, სმენას იხშობდნენ ამ სიტყვების გაგონებაზე, ყველამ ერთად განაქიქა არიოზი და შეაჩვენეს ეს მწვალებლობა. მსჯავრმდებელნი ასე იძულებით არ მოქცეულან, არამედ ყველა თავისი სურვილით გამოესარჩლა ჭეშმარიტებას. ამას იქმოდნენ კანონიერად და სამართლიანად, რამეთუ ამ ცრუმოძღვრებით შემოდის უღმერთოება, უფრო სწორად ვთქვათ, - წმინდა წერილის საპირისპირო იუდაიზმი, რასაც წარმართობაც მალე მოჰყვება. და ვინც ასე სჯის, მას ქრისტიანიც აღარ უნდა დაექვას, რადგან ყველაფერ ამით ღვთაებრივ წერილს შეეცილება. იოანე იტყვის: “პირველითგან იყო სიტყვა” (იოანე 1,1), ეს მწვალებელნი კი ამტკიცებენ: იგი არ იყო, ვიდრე არ იშვა. იოანემ კიდევ დაწერა: “ვართ ჩუენ ჭეშმარიტისა თანა ძისა მისისა იესუ ქრისტესა. ესე არს ჭეშმარიტი ღმერთი, ცხორებაი საუკუნოი” (იოანე 5,20); ხოლო ისინი, როგორც ღვთისმხდომნი, ამბობენ, რომ ქრისტე ჭეშმარიტი ღმერთი არაა, რომ ისიც, როგორც ყველა, ზიარების მეშვეობით იწოდა ღმერთად. მოციქული აბრალებს კერპთმსახურთ, რომ ქმნილებათ შეუვრდებიან და ამბობს: “ჰმსახურებდეს დაბადებულთა და არა დამბადებელსა” (რომ. 1,25). ისინი კიდევ ამტკიცებენ, რომ უფალი ქმნილება არის და თაყვანს სცემენ მას, როგორც შექმნილს. და რითიღა განირჩევიან წარმართებისგან?! თუკი ასე მომგონებლობენ ისინი, განა, მათ წინააღმდეგ არაა მოყვანილი ადგილი, და განა მათ არ ჰკიცხავს ნეტარი პავლე?! უფალი ამბობს: “მე და მამაი ჩემი ერთ ვართ” (იოანე 10,30); და “რომელმან მიხილა მე, იხილა მამაი ჩემი” (იოანე 14,9); და წარმართებთან საქადაგებლად წარგზავნილი მოციქული პავლე წერს: “რომელი იგი არს ბრწყინვალებაი დიდებისაი და ხატი არსებისა მისისაი” (ებრ. 1,3). ეს უღმერთოები კი თავხედდებიან, განწვალონ და მას მამის არსობისა და მარადიულობისგან უცხო დაარქვან, ცვალებადად წარმოგვიდგინონ, და ვერ ხედავენ, რომ ამის მტკიცებით იგი მამის კი არა, ქმნილებათა ერთ არსი ხდება. ვინ ვერ ხვდება, რომ ელვარება განუყოფელია ნათლისაგან და საკუთრებაა მისი, მასთან ერთად ბუნებით მყოფი და არა შემდგომად წარმოშობილი?! შემდეგ, მამა იტყვის: “ესე არს ძე ჩემი საყუარელი” (მათე 3,17), და წერილიც ამბობს, რომ იგი არის “სიტყვა” მამისა, რომლითაც “ცანი დაემტკიცნეს” (ფს. 32,6); და რათა შემოკლებულად ვიტყოდეთ, “ყოველივე მის მიერ შეიქმნა” (იოანე 1,3). ამათ კი, რაღაც ახალი დოგმატებისა და აზრების გამომგონებელთა, სხვა სიტყვა შემოაქვთ და ჩმახავენ, თითქოს არსებობდეს მამის სხვა სიბრძნე, ხოლო ქრისტე კი ზეაზრით, მეტყველ ქმნილებათა მიზეზით სახელ-იდება სიტყუვად და სიბრძნედ. და ვერ ხვდებიან აქედან რაოდენი შეუსაბამობა გამომდინარეობს. 14. რამეთუ, თუკი ზეაზრით, ჩვენი გულისთვის იწოდა სიტყვად და სიბრძნედ, სინამდვილეში თვითონ რაღაა? – არ ამბობენ, რაღა თქმა უნდა. თუკი წერილნი ამტკიცებენ, რომ თავადი არის სიტყვა და სიბრძნე, ხოლო მათ ხელს არ აძლევს, რომ ღმერთი იყოს სიტყვა და სიბრძნე, მაშინ ამ უსჯულოთა და წერილისმხდომთ, აშკარაა, აღარც მისი არსებობა მოსდით ჭკუაში. თუმცა, მორწმუნეთ შეიძლება ყოველივე მამის ხმისაგან რომ შეისწავლონ, ასევე მისი თაყვანისმცემელი ანგელოზების და წმინდანებისგან, მის შესახებ რომ დაუწერიათ. ხოლო მათ, რაკი შეურყვნელი განსჯანი არ გააჩნიათ, და არ შესწევთ ძალი, შეისმინონ ღვთაებრივ კაცთა და ღვთისმეტყველთა, მხოლოდ მათსავე მსგავსი დემონებისგან სწავლა თუღა ხელეწიფებათ. რამეთუ ისე ქადაგებდნენ, რომ მრავალს არ სცნობდნენ, არამედ მხოლოდ ის ერთი უწყოდნენ და ამბობდნენ: შენ ხარ “წმიდაი ეგე ღმრთისაი” (მარკ. 1,24), და “ძე ღმრთისაი” (მათე 8,29). მასაც კი, ვინც შთააგონა მათ ეს ერესი, მთაზე გამოცდისას არ უთქვამს: “უკუეთუ” შენ “ხარ ძე ღმრთისაი” (მათე 4,3), აღიარა, რომ ის მხოლო არის ძე. ეხლა კი ვხედავთ, რომ როგორც წარმართებმა დაკარგეს ცნება ერთი ღმერთის შესახებ და მიადგნენ მრავალღმერთიანობას, ასევე ამ უცნაურ ხალხსაც ვერ ურწმუნია, რომ ერთი არის მამისა სიტყვა, და მრავალთა მოაზრებამდე დანარცხებულან. მას უარყოფენ, ვინც ჭეშმარიტი ღმერთია და ჭეშმარიტი სიტყვა, კადნიერდებიან, ის ქმნილებად წარმოადგინონ, და ვერც ამჩნევენ, რარიგი ღვარძლითაა აღვსებული ამგვარი გრძნობა. თუკი იგი ქმნილება არის, მაშ როგორღა გამოდის იგი შემოქმედი სხვა ქმნილებათა?! ანდა როგორღა არის იგივე ძეც, სიბრძნეც, სიტყვაც?! სიტყვა არ იქმნება, არამედ იბადება. ხოლო ქმნილება ძე კი არაა – შემოქმედება. და თუკი ქმნილებანი მისით გაჩნდნენ, და თვითონაც ქმნილება არის, მაშ, ის თვითონ ვისგანღა მოსულა ყოფიერებად? ქმნილებები ყოფად ვინმეს მეშვეობით უნდა მოვიდნენ, როგორც სინამდვილეშიც გაჩნდნენ სიტყვისგან, რამეთუ იგი არაა ქმნილება, არამედ მამის სიტყვა. და კიდევ: თუკი უფლის გარდა არის სხვა, მამაში მყოფი სიბრძნე, მაშინ სიბრძნესაც სიბრძნისგან მისცემია მყოფობა. და თუკი სიბრძნე არის სიტყვა ღმერთისა, მაშინ სიტყვაც სიტყვისაგან წარმოშობილა. და თუკი სიტყვა ღმრთისა არის ძე, მაშინ გამოდის, რომ ძე ძისგან შექმნილა. 15. ამიტომ როგორ თქვა უფალმა: “მე მამისა თანა ვარ, და მამაი ჩემ თანა არს” (იოანე 14,10), როდესაც მამაში ყოფილა სხვა, ვისგანაც თვითონ უფალი მოსულა მყოფობად? მაშინ რატომღა დადუმდა იმ მეორეზე იოანე, ხოლო ამაზე გვაუწყა და თქვა: “ყოველივე მის მიერ შეიქმნა, და თვინიერ მისა არცა ერთი რაი იქმნა” (იოანე 1,3)? თუკი ყველაფერი, ნებით შექმნილი, მან შექმნა, მაშინ ის თვითონ რა სახითღაა ერთი ქმნილებათაგანი? როდესაც მოციქული ამბობდა: “რომლისათვის არს ყოველი, და რომლისაგან არს ყოველი” (ებრ. 2,10), რატომღა ამტკიცებენ ისინი: ჩვენ კი არა ვართ მისთვის, არამედ მას მიემადლა ჩვენთვის მყოფობა? ეს რომ ასე ყოფილიყო, მოციქულს უნდა ეთქვა: მათი გულისთვის გაჩნდა სიტყვა. ახლა კი არ ამბობს ამას, არამედ: “რომლისათვის არს ყოველი და რომლისაგან არს ყოველი”. ამით აჩვენებს, რომ ისინი მწვალებელნი არიან. თუკი გაკადნიერდნენ, ემტკიცებინათ, თითქოს ღმერთში არის სხვა სიტყვა, მაშინ, რაკი ამის ნათელი დასაბუთებანი წერილში არაა, დაე, თუნდ ერთი საქმე აჩვენონ სიტყვისა, ან საქმე მამისა, აღსრულებული სიტყვის გარეშე, რომელსაც ვქადაგებთ. რათა ჰქონდეთ რაიმე საჩინო მიზეზი თავიანთი შენათხზავისათვის. ჭეშმარიტი სიტყვის საქმენი ყველასათვის ცხადია და თავადაც, შესაბამისი ზომით, ამ საქმეთა მეშვეობით შეიცნობა. რამეთუ ქმნილების ხილვისას გონებით ვჭვრეტთ მის შემოქმედ ღმერთს. ასევე, როდესაც ყოველივეს თვალს მივადევნებთ და ვხედავთ, რომ შესაქმეში არაფერია შემთხვევითი, რომ ყოველივე მოძრაობს და არსებობს წესრიგით და ზრახვის განკარგულებით, ვასკვნით, რომ არის ყოველთა ზედა ცოცხალი და მეუფე სიტყვა ღმრთისა, და რომ “ყოველივე მის მიერ შეიქმნა და თვინიერ მისა არცა ერთი რაი შეიქმნა”. ხოლო რომელ სიტყვაზეც ისინი ლაპარაკობენ, ამ სიტყვის არცაღა ერთ გამონათქვამს, არცაღა ერთ საქმეს მიუთითებენ. რამეთუ თვით მამა, ვინაც თქვა: “ესე არს ძე ჩემი საყუარელი”, გვაგებინებს, რომ არ არის სხვა სიტყვა თავადის გარდა. 16. ამიტომ ამ გაგებით ეს უცნაური ხალხი უკვე მანიქეველთ უერთდებიან. რამეთუ ისინიც მხოლოდ მოწყალე ღმერთს სახელ-სდებენ სახელით და არ კი ძალუძთ, აჩვენონ მისი არც ხილული, არც უხილავი საქმე. ჭეშმარიტი და ნამდვილად არსებული ღმერთის უარყოფით, უეჭველია, წმინდა წყლის არაკს თხზავენ. მგონი ეს ბოროტგანმზრახნი ამასვე განიცდიან საკუთარ თავზეც, რამეთუ ჭეშმარიტი და მამაში მყოფი ერთადერთი სიტყვის საქმეთ შესცქერიან და მას უარყოფენ. თავიანთთვის კი სხვა სიტყვა მოუფიქრებიათ, რომლის დამტკიცება ან საქმით ან გადმოცემით არ შეუძლიათ. თხზავენ არაკებს, რაღაც რთულ ღმერთს იგონებენ, რომელიც ლაპარაკობს, ვითარცა კაცი, იცვლის სიტყვებს და კვალად, ასევე ბრძნობს და აზროვნებს. ამასობაში ვერ ხედავენ, როგორი უაზრობა მოსდით ამის თქმით: თუ მისი სიტყვები შემთხვევითია, მაშინ თავადი, მათი აზრით, ჩვეულებრივი კაცი ყოფილა და თუ მისგან სიტყვები წარმოიქმნება და შემდეგ ქრება, ამის თქმა კიდევ მეტი უწმინდურება გახლავთ, რამეთუ ამით არყოფნაში გადადის არსისიმიერიც. თუკი საერთოდ მიაჩნიათ, რომ ღმერთი ჰბადებს, მაშინ უმჯობესია და უფრო კეთილმსახურული იქნებოდა, გეთქვა, რომ ღმერთი არის მშობელი მხოლოდ სიტყვისა, რომელიც ჰგიეს სავსებად მისი ღვთაებრიობის, ვისშიაც ყოველი ცოდნის საუნჯეა დაუნჯებული; და გვეღიარებინა, რომ თავადი არის სიტყვა, და თანაარსი მამისა, და რომ “ყოველივე მის მიერ შეიქმნა”, ვიდრე თაყვანს ვსცემდეთ ღმერთს, ვითარცა მამას მრავალ განუცხადებელთა, და ბუნებით მარტივ არსს რთულად ვსახავდეთ, თითქოსდა შემდგარს სიმრავლისაგან, და ადამიანის მსგავს პირმოთნედ და მრავალსახოვნად. შემდეგ, როდესაც მოციქული იტყვის: “ქრისტე ღმრთისა ძალ არს და ღმრთისა სიბრძნე” (I კორ. 1,24), მათ იგი მრავალ ძალთა შორის შერაცხეს, და რაც კიდევ უარესია, ეს უსჯულონი მას მუმლის და სხვა უსულო ქმნილებათა მსგავსად თვლიან, თავადს მათ დასასჯელად რომ მოუვლენია. მაგრამ რამდენადაც უფალი იტყვის: “არცა მამაი ვინ იცის, გარნა ძემან” (მათე 11,27), და კიდევ: “არა თუ ღმერთი ვის უხილავს, არამედ რომელი-იგი არს ღმრთისაგან” (იოანე 6,46), ჭეშმარიტად ხომ სწორედ ღმრთისმბრძოლნი გამოდიან ისინი, როდესაც ამტკიცებენ, რომ ძისათვის მამა სრულყოფილებით უხილავია და შეუცნობელი?! თუკი უფალი იტყვის: “ვითარცა მიცის მე მამამან, ვიცი მეცა მამაი” (იოანე 10,15), მამამ ნაწილობრივ როდი იცის ძე, მაშინ სწორედ რომ განცოფებულან ისინი უქმეტყველებით, თითქოს ძემ ნაწილობრივ იცოდეს მამა და არა – სრულიად. შემდეგ: თუკი ძეს არსებობის დასაბამი აქვს, ასევე გააჩნია ყოველიოვეს დასაბამი შექმნისა; დაე, თქვან, რომელი რას უსწრებს? მაგრამ ვერაფერს იტყვიან ეს მზაკვარნი, არც ასეთი დასაბამის მითითება შეუძლიათ სიტყვისათვის, რამეთუ იგი ჭეშმარიტი და საკუთრივ მამის დაბადებულებაა და “პირველითგან იყო სიტყუაი, და სიტყუაი იგი იყო ღმრთისა თანა, და ღმერთი იყო სიტყუაი იგი” (იოანე 1,1). ხოლო იმაზე, რასაც ისინი ამბობენ, თითქოს ძემ არ უწყოდეს თავისი არსება, სიტყვისგება ზედმეტიც კია, მხოლოდ მათ სიბორგილეს თუ განიკითხავ: ვითომ საკუთარ თავს არ იცნობს სიტყვა, რომელიც ყოველს ანიჭებს ცოდნას მამისა და თავის შესახებ, ხოლო საკუთარ თავის ვერმცნობელთ კი კიცხავს. 17. მაგრამ როგორც იტყვიან, წერილ-არს: “უფალმან დამამტკიცა მე დასაბამად გზათა მისთა საქმეთა შორის მისთა უწინარეს დასაბამისა დამამტკიცა მე” (იგავ. 8,22). ჰოი უმეცარნო და გონებით მრუშნო! წერილში იგი მონადიც სახელდებულა, ძედაც მხევლისა, კრავადაც, ცხვრადაც. ნათქვამია, რომ იქანცებოდა, სწყუროდა, იგვემებოდა და ეწამა. მაგრამ წერილში კერძო მიზეზიცა აქვს ასეთ გამოთქმებს და ძირითადიც. სახელდობრ ის, რომ იგი გახდა კაცი და ძე კაცისა, მიიღო ხატი მონისა, ანუ ხორცი კაცობრივი. რამეთუ იოანე იტყვის: “სიტყუაი იგი ხორციელ იქმნა” (იოანე 1,14). და თუკი ხორციელ იქმნა, მაშინ აღარ უნდა შეგვაცდინოს მსგავსმა ნათქვამმა – რამეთუ კაცთა არს ქმნილება, მყოფობად მოსვლა, აღორძინება, დაღალვა, ტანჯვა, სიკვდილი და მკვდრეთით აღდგომა. ხოლო ვითარცა სიტყვას და სიბრძნეს მამისა, აქვს ყოველივე მამისეული: მარადისობა, უცვლელობა, მსგავსება ყველაფრითა და ყველაფერში, და ისიც, რომ არც პირველია ქმნილებათაგან და არც ბოლო მოსულა ყოფიერებად, არამედ თანაარსობს მამისა თანა და თვითვე არს იგივე ხატება ღმრთეებისა და ამასთან, არის სიმყარე და არა – ქმნილება. იმიტომ, რომ რაკი არსობით მამის მსგავსია, არაა ქმნილება, არამედ იგი შემოქმედია, - თვითონვე უთქვამს: “მამაი ჩემი მოაქამომდე იქმს და მეცა ვიქმ” (იოანე 5,17). ამ სახით, რაკი კაც-იქმნა და ხორციც შეისხა, აუცილებლობით დაერქვა შექმნილიცა და შეზაავებულიც, მიიღო ხორცისმიერი ყველა თვისება. მაგრამ მწვალებლებს სირაჯთა მსგავსად ღვინო წყალში შეურევიათ, - აკნინებენ სიტყვას და მის ღვთაებრიობას ქმნილ არსთა ცნებაში აიგივებენ. ამიტომ უფლებითა და სამართლიანად განრისხდენენ მამები და შეაჩვენეს ბილწი ერესი. მაგრამ ამათ, რაკი შეიგნეს, რომ ადვილად ირღვევა და ყოველმხრივ არამყარია მათი მოძღვრება, ეშინიათ და მას მალავენ. ჩვენ ეს მოკლედ დავწერეთ მათ განსაკითხავად. ხოლო თუკი ვინმეს მოესურვება, გაცილებით ფართოდ ამხილოს ისინი, აღმოაჩენს, რომ ეს მწვალებლობა შორს აღარაა წარმართობისგან და სხვა მწვალებლობათა ნარჩენებსა და ლექსაც შეიცავს. რამეთუ ისინი ან სხეულისა და უფლის განკაცების შესახებ მოძღვრებაში სცოდავენ, (ერთნი ასე სცოდავენ, მეორენი – სხვაგვარად), ანდა შეპყრობილნი არიან იუდეველთა მსგავსად და მიაჩნიათ, რომ სულაც არ მოსულა უფალი ჩვენთან. ოღონდ ეს ერთი, მომეტებული სიბორგილით აღმდგარი თვით ღვთაების წინააღმდეგ, გაკადნიერდა მტკიცებით, თითქოს სულაც არ იყო სიტყვა იგი, და მამა არ იყოს მამა. ამიტომ, განა, უმართლო იქნება ვინმე, თქვას, რომ სწორედ მათზე წერია ფსალმუნში: “თქუა უგუნურმან გულსა შინა თვისსა: არ არს ღმერთი. განირყუვნეს და ბილწ იქმნეს იგინი უშჯულოებითა” (ფს. 13,1). 18. მაგრამ ზრახავენ: “შეგვწევს ძალა და კიდეც შევძლებთ, მწვალებლობას მზაკვრულ ხერხებით რომ ვუქომაგოთ”. უკეთესი იქნებოდა ეს მათი დაცვა, რაღაც მანქანებითა და ელინური ტყუილგანბრძნობით კი არა, უბრალო რწმენით რომ შეძლებოდათ. ამიტომ თუკი დაჯერებულნი არიან საეკლესიო მოძღვრებაში, მაშინ დაე, დაუფარავად გამოთქვან “სიბრძნე”. “არცაღა აღანთიან სანთელი და დადგიან ქუეშე ხუმირსა, არამედ სასანთლესა ზედა, ჰნათობნ იგი ყოველთა, რომელნი არიედ სახლსა შინა” (მათე 5,15; ლუკა 8,16). თუUკი მართლა შეუძლიათ თავიანთი მოძღვრების დაცვა, დაე, დაწერონ აზრები ჩვენს წინაშე, და თავიანთი მწვალებლობა ყოველგვარი საფარველის გარეშე, სანთელივით გამოაჩინონ. დაე, პირდაპირ დაადანაშაულონ ნეტარხსენებული ეპოისკოპოსი ალექსანდრე, რომ უსამართლოდ განკვეთა არიოზი, განწვალების სულისჩამდგმელი. დაე, განაქიქონ ნიკესი კრება, რომელმაც უწმინდურების ნაცვლად კეთილმორწმუნე მრწამსი დაწერა და გადმოსცა ხსოვნას. მაგრამ დიახაც, ვიცი, არ იქმან ამას – განა არ ესმით, რა სიავე გამოიგონეს და ცდილობენ თესვას. პირიქით, კარგად იციან, თუმც თავიდან უგუნურთ უბრალო ცდუნებით კი იტაცებენ. მაგრამ მალე “დაშრტება” მათი სწავლება, ვითარცა “ნათელი უღმრთოთაი” (იობი 18,5), და ყოველგან შერცხვებიან, როგორც მტრები ჭეშმარიტებისა. რატომაა, რომ ყოველივეს სიმახინჯით იქმან და აკი, ლაპარაკობენ კიდეც, როგორც მახინჯნი. ოღონდ ამ ერთში იქცევიან კეთილგონივრულად, ვითარცა ძენი ამა დროებისანი: თავიანთ სანთელს ფარავენ ქვეშე ხვიმირსა, რათა ოდესმე მიეცეს შემთხვევა გამოჩენისა, და არ დაიშრიტოს განკითხვით, მართლაც რომ ხილული გახდეს. როდესაც ევსების მიმდევართა მეცადინეობით ავგუსტუსმა კონსტანტინემ იხმო თვითონ მწვალებლობის დამფუძნებელი და ევსების თანამოაზრე, მზაკვარი არიოზი, და მოსთხოვეს მას, წერილობით გადმოცემა თავისი მრწამსისა, მან დაფარა თავისი უწმინდური გამონათქვამნი, ეშმაკივით იფარისევლა და წმინდა წერილის უბრალო სიტყვები იხმია, როგორც სინამდვილეში არის კიდეც დაწერილი. შემდეგ ნეტარხსენებულმა კონსტანტინემ თქვა: თუ ამას გარდა გონებაში არაფერი გაქვს, მოწმედ მოიხმე ჭეშმარიტება (რამეთუ ტყუილზე დაფიცებისთვის უფალი დაგსჯის). მაშინ დაიფიცა იმ წყეულმა, რომ აქ დაწერილის მეტს არაფერს ზრახავს, და არც არასოდეს უფოქრია და უთქვამს სხვაგვარად. მაგრამ მალე გამოვიდა, ვითარცა ჭეშმარიტად მსჯავრდადებული, დავარდა და “განსქდა შორის, და განიბნნეს ყოველნი ნაწლევნი მისნი” (საქმე 1,18). 19. მართალია, რომ სიკვდილი კაცთა საერთო აღსასრულია, და არ შეიძლება, დასცინო ვინმეს, თუნდ მტერიც იყოს აღსრულებული. რადგან არ უწყი, ჯერ კიდევ შემწუხრებამდე იქნებ შენც გეწიოს იგივე ბოლო. მაგრამ ჩვეულებრივი არ ყოფილა აღსასრული არიოზისა, ამიტომაც ღირს, გიამბოთ მასზე. ევსების მომხრენი არიოზის ეკლესიაში შეყვანით იმუქრებოდნენ. ამას წინ აღუდგა ალექსანდრე, კონსტანტინოპოლის ეპისკოოსი. მაგრამ არიოზს მტკიცედ ეიმედებოდა ევსების ზავთისა და ძალადობისა. შაბათი დღე იდგა, არიოზი მოელოდა, რომ მეორე დღეს მას მიიღებდნენ. დიდი შეტაკებაც მოხდა ამისთვის. ისინი იმუქრებოდნენ, ალექსანდრე კი ლოცვად იდგა. და აჰა, მსაჯულად მოგვევლინა თვითონ უფალი და განუჩინა მსჯავრი შეურაცხმყოფელთ. მზე ჯერ არ ჩასულიყო და სწორედ დათქმულ ადგილას დიდი რისხვა დაატყდა არიოზს, იქვე წაიქცა და მეყსეულად განშორდა ორთავეს ერთად – ეკლესიასთან კავშირსაც და სიცოცხლესაც. ნეტარხსენებულმა კონსტანტინემ მალე შეიტყო ეს ამბავი და გაოცდა, რაკი იხილა, რომ დასჯილიყო, როგორც ფიცისგამტეხი. მაშინ ყველასათვის ცხადი შეიქნა, რომ უძლური აღმოჩნდა ევსების თანამოაზრეთ დაქადებანი და არიოზის იმედიც ამაო იყო. ისიც გამოჩნდა, რომ არიოზის სიბორგილეს მაცხოვართან არაფერი ჰქონია საერთო არც აქვეყნად და არც პირველქმნულ ეკლესიაში ცათა შინა. მაშ, უფლისაგან განკითხულთა მედგრობის მხილველნი როგორ არ უნდა განგვაცვიფროს იმ სიჯიუტემ, რაკი ისინი ასე უგბილად იცავენ იმ მწვალებლობას, რაზეც უფალმა მიგვანიშნა, რომ მასთან ზიარება აღკვეთილი აქვს, რაკი არ დაუშვა, მათ მეთაურს ეკლესიაში ფეხი დაედგა! როგორ არა აქვთ შიში დაწერილისა და შეუძლებელს მიესწრაფვიან! რამეთუ “რომელსა განიზრახავს ღმრთისა წმიდაი, ვინ დახსნის?” (ესაია 14,27), და არსღა ვინმე მისი გამმართლებელი, რომელი თვითონ ღმერთს დაუსჯია?! დაე, დაიცვან თავიანთი ნაოცნებარი და წერონ, რაც უნდათ, მაგრამ გვედრებთ, თქვენ, ძმებო, ვითარცა ღვთაებრივ ჭურჭელთა მფარველთ, ვითარცა დამცველთ საეკლესიო დოგმატებისა, ამ ამბების განმსჯელნი იყოთ. და თუ არიოზის ზემოთმოყვანილ გამოთქმათა გარდა სხვებსაც იხმარენ, განიკითხეთ ამისთვის ისინი, როგორც თვალთმაქცნი, რომ მალავენ თავიანთ შხამს და გველის მსგავსად ბაგისმიერი სიტყვით ცრუობენ. წერენ, რაკი თავისთან ეგულვით მაშინ არიოზთან ერთად განკვეთილი სეკუნდი პენტაპოლელი და ოდესღაც მხილებული ალექსანდრიელი სამღვდელო პირნი და ალექსანდრიის მკვიდრთ უგზავნიან თავიანთ ნაწერს. საოცარია! – მე და ჩემს მოყვასთ დევნაც მოგვიწყვეს. თუმცა კი, ფრიად კეთილმორწმუნე და ხალხთა ერთსულოვნებაზე მზრუნველმა კონსტანტინემ მშვიდობით გამისტუმრა სამშობლოსა და ეკლესიაში. მაგრამ მათ მოახერხეს რომ ეკლესიები ახლა მათ გადაეცათ და ყველამ იხილა, რომ ყოველგვარი ბოროტმძლეობა ჩემსა თუ სხვათა წინააღმდეგ თავიდანვე მათი წყალობა ყოფილა თურმე. 20. ამის ჩამდენნი შეძლებენ კი, ნდობით განგვაწყონ თავიანთი ნაწერის მიმართ?! მათ რომ მართლიად ეწერათ, მოსპობდნენ არიოზის შეთხზულ “ტალიას” და ამოძირკვავდნენ განწვალების ყლორტს. მაგრამ ისინი უსჯულოების მოწაფენი და თანამზრახველნი შეიქმნენ და არიოზის სასჯელის მოზიარენიც. რაკი მწვალებლობას არ უარყოფენ, ყველასათვის საჩინოს ხდიან, რომ წესიერად არ აზროვნებენ, თუმცა, კვლავაც ბევრჯერ დაწერენ. ამიტომაც გვიხმს, ფრთხილად ვიყოთ, რათა წერილის საბურველს არ ეფარებოდეს რაიმე ხრიკი და ზოგიერთნი კეთილმორწმუნე მრწამსს არ განდრიკონ. თუკი მათ თავი ყოველივეში კეთილსვიანად და ბედნიერად წარმოიდგინეს, კვლავ გაბედავენ და არიოზის მსგავსად დაწერენ. მაშინ ჩვენ სხვა არა გვრჩება, დიდ კადნიერებას უნდა მივმართოთ – გავიხსენოთ მოციქულის წინასწარმეტყველება, ამდაგვარი მწვალებლობისგან ჩვენს განსაკრძალავად რომ დაიწერა, და წარმოვთქვათ: ვიცით, “რამეთუ უკანაისკნელთა ჟამთა გან-ვე-დგენ” წრფელნი სარწმუნოებისაგან და ერჩდნენ იგინი სულთა მათ მაცთურთა და მოძღურებასა ეშმაკთასა” (I ტიმ. 4,1), “რომელნი გარე-მიქცეულ იყვნენ ჭეშმარიტებისაგან” (ტიტ. 1,14); და “ყოველთავე, რომელთა ჰნებავს ღმრთის მსახურებით ცხოვრებაი ქრისტე იესოს მიერ, იდევნენ. ხოლო უკეთურნი კაცნი და გრძნეულნი წარემატებოდიან უძვირესისა მიმართ, აცთუნებდნენ და სცთებოდიან” (II ტიმ. 3, 12-13). მაგრამ ჩვენ მსგავსი ვერაფერი დაგვარწმუნებს და ვერ განგვაშორებს ქრისტეს სიყვარულს, თუნდაც სიკვდილით გვემუქრებოდნენ ერეტიკოსნი. ჩვენ ხომ ქრისტიანნი ვართ და არა არიანელნი! ეჰ ნეტავ კი ამის დამწერნიც არ შედგომოდნენ არიოზის კვალს! დიახ, ძმებო. აწ საჭიროა ასეთი კადნიერება: “არა მოგიღებიეს სული იგი მონებისაი რაითამცა კუალად გეშინოდა” (რომ. 8,15), არამედ “აზნაურებასა ჩინებულთასა” გვიწოდა ღმერთმა (გალატ. 5,13). და ვაი, რა სამარცხვინოა, თუ მაცხოვრისაგან მოციქულის პირით მოგვეცა რწმენა და ჩვენ კი ვაშთობთ არიოზის და მათი გულისთვის, ვინც არიოზის მოძღვრებას ადგას. ამიტომ იმ ქვეყნებშიც ძალიან ბევრნი, ამის დამწერთა ვერაგობა ვისაც სმენია, მზად არიან, წინ აღუდგნენ მათ მანქანებას, თუნდ სისხლის ღვრამდეც მივიდეს საქმე, განსაკუთრებით, თქვენი სიმტკიცე რაკი შეიტყვეს. თქვენც ხომ ამხილეთ ეს მწვალებლობა და მიაკვლიეთ მას, როგორც გველს, სოროში შემძვრალს. ეს იმას ნიშნავს, რომ თქვენთან უსაფრთხოდაა ყრმა, ჰეროდე რომ ეძებდა მოკლვად, და რომ ცოცხლობს თქვენში ჭეშმარიტება და სარწმუნოება თქვენი მრთელია. 21. აი, ხელთ მიპყრია ნიკეას მამათა მიერ გადმოცემული მრწამსი, რასაც ვიმარხავ უდიდესი გულმოდგინებით და სასოებით უფლისა მიმართ, და გევედრებით: ექმნეთ ყველას სახე კეთილის, უჩვენეთ რომ, აწ ჭეშმარიტების დასაცავად შეგვხვდება ბრძოლა მწვალებლობასთან, და რომ მრავალგვარია მტრის მანქანებანი. განა მხოლოდ კერპებისთვის ასაბოლებლის შეწირვაზე უარისყოფა (ანუ ცხადი მოწამეობა), არამედ სარწმუნოებისგან განუდგომლობა უკვე არის ნათელი ზნეობრივი მოწამეობა. არა მხოლოდ კერპთ მოშურნენი, არამედ ჭეშმარიტების მინდობილნიც განისჯებიან, როგორც უცხონი. არც იუდას მიურთმევია მსხვერპლი კერპთათვის, მაგრამ მოციქულობის მადლს განეშორა, რადგანაც გასცა. არც ჰიმენოს და ალექსანდროს მიქცეულან კერპების მიმართ, მაგრამ რწმენას შეუორგულდნენ და განიკვეთნენ (შდრ. I ტიმ. 1,20). ასევე მამამთავარი აბრაამიც არავის მოუკლავს, მაგრამ გვირგვინმოსილა, რაკი ღმერთის ერთგული გახდა. სხვა წმინდანებიც, ვის შესახებაც პავლე მოგვითხრობს – გედეონი, ბარაკი, სამფსონი, იქფთაი, დავითი და სამუელი და მათთან სხვანიც (შდრ. ებრ. 11,32) არა თუ სისხლით მიეწივნენ სრულყოფილებას, არამედ განმართლდნენ რწმენით და დღემდე განცვიფრებით შთაგვაგონებენ, რადგან მზად იყვნენ, მიეღოთ სიკვდილი სარწმუნოებისათვის უფლის წინაშე. თუ საჭიროა, დავურთოთ ჩვენი მაგალითებიც: აბა, იცოდეთ, რომ ნეტარხსენებული ალექსანდრე სიკვდილის პირამდეც კი ებრძოდა ამ მწვალებლობას. მოხუცებულმა დაითმინა მრავალი ურვა და დიდი ღვაწლი, და ღრმად მოხუცი შეერთო მამათ. სხვა მრავალთაც რაოდენი იწროება არგუნა მტერმა, გვასწავლეს უსჯულოების წინააღმდეგ და იქებიან ქრისტეს სახელით. მოვალენი ვართ ყველაფრისათვის განვემზადოთ ჩვენც ღვაწლსა დიდსა, როცა მოგველის ან რწმენისაგან გადადგომა ან მისი დაცვა. ახოვან ვიქმნეთ, რომ დავიმარხოთ, რაც მიგვიღია (ნიკეას დაწერილი მრწამსი ხომ გვაქვს შესახსენებლად!), ახალმოძღვრებათ კი განვეშოროთ და ვუკიჟინოთ ხალხს: არ შეისმინონ “სულთა მაცთურთა”, არამედ ყველანაირად გაეცალნენ არიანელთა ბოროტმძლეობას და მათთან შეთქმულ მელეტიანელთ. 22. ხედავთ, აწ ღვთისა ჩვენისა იესუ ქრისტესა დასაგმობად როგორ შეთანხმდნენ ჰეროდეს და პილატეს მსგავსად, რისთვისაც მავანი სამართლიანად შეიძაგებს მათ. ექიშპებოდნენ ერთმანეთს საკუთარისთვის, ხოლო ჭეშმარიტების მტრობასა და უფლის წინაშე უწმინდურებაში კი დამეგობრდნენ და ერთმანეთს ხელს უმართავენ თუმცა მაინც, საკუთარი მოლოდინის საპირისპიროდ, მოთმინებით იტანენ ამას თავიანთი განზრახვისათვის (მელეტიანნი – ზემოჯდომის და ვერცხლისმოყვარეობის გიჟურ ვნებისთვის, არიანელნი – ბოროტმძლეობის გასავრცელებლად), რათა ასეთ შეთქმულებაში შეიძლონ, ერთმანეთს ავმზრახველობით მოემსახურონ: პირველთ დაფარონ მეორეთა უსჯულოება, მეორეთ კი – მზაკვრობაში გადააჭარბონ პირველთ სიავეს; ხოლო ერთად შეკავშირებულთ გაამთლიანონ თავიანთი ბოროტი საქმე, როგორც ბარძიმი ბაბილონისა (შდრ. გამოცხ. 18,6) და იმზაკვრონ მათ წინააღმდეგ, ვინც უფლის ჩვენის იესო ქრისტეს წინაშე კეთილმსახურებს. მელეტიანელთა მზაკვრობანი და ცილისწამება ყველასათვის ნათელი იყო, და რაც მთავარია, არიანელთა ღმრთის წინააღმდგომი მწვალებლობაც კარგა ხანია, ყოველგან და ყველასათვის დასანახია, რადგან არცთუ ისე ცოტა ხნისაა. უკვე ორმოცდათხუთმეტი წელიწადია, რაც პირველთაგან მოხდა განხეთქილება, და ოცდათექვსმეტი, რაც მეორენი გამოცხადდნენ მწვალებლებად და მთელი მსოფლიოს კრების მსჯავრით განიკვეთნენ ეკლესიიდან. მაგრამ იმათი საქმით, ვინც, როგორც ჩანს, მათ ხელს აფარებს, ნათელი გახდა, რომ სხვა არაფრისთვის, არამედ საკუთარი ავბოროტი მწვალებლობისათვის თავიდანვე იზრახდნენ ბოროტს ჩემსა და ყველა მართლმადიდებელი ეპისკოპოსის შესაურვებლად. რამეთუ აი, აწ აღსრულდა ის, რისკენაც ევსების მიმდევარნი ადრიდანვე მიისწაფოდნენ: მათ მოახერხეს, რომ ჩვენ წაგვართვეს ეკლესიები; განიდევნენ ეპისკოპოსნი და მოძღვარნი, ვისაც მათთან საერთო არა ჰქონიათ; ეკლესიას განაშორეს ყველა, ვინც მათდამი ზიზღით აღვსილა; ეს ეკლესიები კი გადაეცათ არიანელებს, შეჩვენებულებს ამდენი ხანია. გადაეცათ, რადგან რაკი მათთან მელეტიანელთა ფარისევლობა შეერთებულა, შიში აღარ აქვთ, ამოანთხიონ ეკლესიებში თავიანთი ბილწი სიტყვები და განუმზადონ, როგორც თვითონ ეპირებიან, გზა ცდუნებისა ანტიქრისტეს, მათში მწვალებლობის თესლის განმბნეველს. 23. დაე, თავიანთ ძილბურანში იოცნებონ ამაოებით, რამდენიც უნდათ! ვიცით, რომ კაცთმოყვარე მეფე, მორწმუნე, მალე აღკვეთს მათ ვერაგობას და დიდხანს ვეღარ იბოგინებენ. რადგან წერილ-არს: “გულთა უღმრთოთასა მოაკლდეს” (იგავ. 10,20). ხოლო ჩვენ, ღვთაებრივი წერილის სიტყვით შემოსილნი, წერილისამებრ, წინააღვუდგეთ განდგომილებს, თავიანთი სიბორგილის დამკვიდრება რომ სწადიათ უფლის სახლში, და როგორც ხორციელი სიკვდილი ნუ შეგვაშინებს, ისე მათ გზებსაც ნუ შევუდგებით. ხომ ყველამ უწყით, რომ ევსების მომხრენი ჩვენც გვარწმუნებდნენ – ან თვალთმაქცურად მიგვეღო მათუ უსჯულოება, ან მათგან ხიფათს მოვლოდებოდით. არ ვისურვეთ მათთან თანხმობა, არამედ გადავწყვიტეთ: უმჯობესია, მათ განვედევნეთ, ვიდრე მიგვებაძა იუდას ზნისათვის. რა თქმა უნდა, მათ აღასრულეს თავიანთი დანაქადები და იეზაბელის მიმბაძველებმა მელეტიანნი თავიანთ საფრად გამოიყენეს. ვიცით, როგორ მოქმედებდნენ ისინი ნეტარხსენებული პეტრეს წინააღმდეგ, მას შემდეგ – დიდი აქილას, და შემდეგ – ნეტარხსენებული ალექსანდრეს წინააღმდეგ. ამისვე მსგავსად მელეტიანელთ, როგორც მეტად გამოცდილთ ამგვარ ამბებში, ჩემს წინააღმდეგაც უნდა წარემართათ საქმე ისე, როგორც ჩააგონებდნენ, რათა არიანელთ ენახათ მიზეზი ჩემი დევნისა და მოეძიათ ჩემი სიკვდილი. მათ ეს სწყურიათ და წყურივილი დღემდე ვერ მოუკლავთ, ნატრობენ ჩემი სისხლის დაქცევას. მაგრამ ამაზე სულაც არ ვზრუნავ, რამეთუ ვიცი და მტკიცედ მწამს, რომ ტანჯულთ მიეზღვება სასყიდელი მაცხოვრისგან. და თუ თქვენც დაითმენთ მამათა მსგავსად, ხალხს კეთილის სახედ ექცევით, და დაამხობთ ამ უცნაურსა და უცხო გამოგონებას, იდიდებით, ვითარცა მთქმელნი: “სარწმუნოებაი დამიმარხავს” (II ტიმ. 4,7). მაშ მიიღეთ: “გვირგვინი ცხოვრებისაი, რომელ აღუთქუა ღმერთმან მოყუარეთა მისთა” (იაკ. 1,12). ჰოი, ნეტავ მე და თქვენც გვერგოს არა მარტო პავლეს მიმართ, არამედ ყოველთათვის მიხარებული, ვისაც უყვარს მოსვლა უფლისა, მაცხოვრისა, ღმრთისა და ყოველთა მეუფისა ჩვენისა იესუ ქრისტესა, რომლისა მიერ მამა იდიდების და სულიწმიდით მეუფება დაემტკიცების, აწ და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ. თარგმნა თამარ ჩუბინიძემ "სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა", ტ. II. 1991 წ. თბილისი • ამოსაბეჭდი ვერსია • ← სარჩევი…
- დაამატა nika grani to პატროლოგია at 8:22pm on ნოემბერი 16, 2013
- პოსტი: სააღდგომო ეპისტოლე 2025
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსისა და ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთის…
- დაამატა ლაშა at 2:18am on აპრილი 20, 2025
- თემა: წმ. მამები ბავშვების აღზრდის შესახებ
- როგორ ცვივდებიან მათი შვილები დიდ უბედურებაში... ბოლო-ბოლო რითი განმართლდები? გეტყვის ღმერთი: განა არ მოგეცი ბავშვი, რომ თავიდანვე შენთან ეცხოვრა? მე დაგადგინე მის მასწავლებლად, მოძღვრად, მეურვედ და უფროსად – ნუთუ მთელი ძალაუფლება მასზე შენ არ გადმოგეცი? ნუთუ არ გიბრძანე, დაგემუშავებინა და მოგეწესრიგებინა ის, ასეთი ფაქიზი? რა გამართლება გექნება, თუკი უზრუნველად უყურებდი მის ხტუნვას? რას იტყვი? რომ ის თავაშვებული და დაუმორჩილებელია? მაგრამ შენ ამ ყველაფრისთვის თავიდანვე უნდა შეგეხედა – მოგეთოკა ის, როცა ყმაწვილი და აღვირისთვის მისაწვდომი იყო; გულმოდგინებით უნდა მიგეჩვია, მიგემართა ჯეროვანისკენ, მოგეთოკა მისი სულის აღტყინებები, როცა უფრო მიმღები იყო ზემოქმედებისა; სარეველა მაშინ უნდა ამოგეძირკვა, როცა ასაკი უფრო ფაქიზი იყო და უფრო იოლად შეიძლებოდა ამოძირკვა, – მაშინ ვეღარ გაძლიერდებოდნენ და ვეღარ გახდებოდნენ გამოუსწორებელნი ის ვნებები, რომლებიც უყურადღებოდ იქნენ დატოვებულნი. ...ის მამები, რომლებიც არ ზრუნავენ შვილების წესიერებისა და თავდაჭერილობისთვის, შვილთა მკვლელები არიან, და მკვლელებზე უფრო სასტიკები, რადგან აქ საქმე სულის დაღუპვას ეხება. როცა ხედავ, რომ ცხენი უფსკრულისკენ მიექანება, მის ბაგეებზე აღვირს ამოსდებ, ძალით შეაყენებ ყალყზე, ხშირად ურტყამ კიდეც, რაც დასჯაა, მაგრამ დასჯა ხომ გადარჩენის დედაა, – ზუსტად ასევე მოექეცი შენს შვილებს, თუკი სცოდავენ... ამრიგად, დავამკვიდროთ და განვავითაროთ ყრმაში იმგვარი აზროვნება, რომ ესმოდეს კაცობრივი საქმეები: რას ნიშნავს სიმდიდრე, დიდება, ძალაუფლება, და რომ შეეძლოს მათი უგულებელყოფა და ისწრაფოდეს უმაღლესისკენ. ...დაე მიეჩვიოს, არაფრად თვლიდეს ფულს, ადამიანურ დიდებას, ძალაუფლებას, სიკვდილს და ამ წარმავალ ცხოვრებას – მაშინ იქნება გონიერი. დაე დედამაც ისწავლოს, რომ თავისი ქალიშვილი ამ წესით აღზარდოს, განარიდოს ფუფუნებას, მორთულობას და ყველაფერს, რაც მეძავებისთვისაა დამახასიათებელი... ბავშვების გარყვნის მიზეზი არის მხოლოდ და მხოლოდ მშობლების უგუნური მიჯაჭვულობა ამ ცხოვრებისადმი. როცა მათ მთელი ყურადღება მხოლოდ ამისკენ აქვთ მიპყრობილი და მასზე უმაღლესად არაფერს მიიჩნევენ, ვეღარ ახერხებენ ბავშვის სულზე ზრუნვას. ასეთ მშობლებზე ვიტყოდი, რომ ისინი შვილის მკვლელებზე უარესნი არიან, – ისინი (მკვლელები) სულსა და სხეულს ერთმანეთისგან განაშორებენ, ესენი კი ერთსაც და მეორესაც გეენიის ცეცხლში აგდებენ. ...მთელი სამყაროს მოშლის მიზეზი ისაა, რომ ჩვენ დაუდევარნი ვართ ჩვენი საკუთარი შვილების მიმართ, ვზრუნავთ მათ შესაძინელზე, ხოლო მათ სულებს უგულებელვყოფთ, რაც ფრიად უგუნური საქმეა. ...სიცოცხლეშიც და სიკვდილის წინაც ვუმეოროთ და ვარწმუნებდეთ ჩვენს შვილებს, რომ დიდი სიმდიდრე, უცდომელი სამკვიდრებელი და უდარდელი საგანძური არის შიში ღვთისა. (წმ. იოანე ოქროპირი) თუკი მშობლები შვილების მიმართ საჭირო მზრუნველობას არ იჩენენ, არ არიგებენ, არ ასწავლიან კეთილ წესებს, – შვილების სულების გამო მშობლებს პასუხი მოეთხოვებათ. (წმ. სიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი) ზოგიერთი მშობელი ისე ნაზად და რბილად ზრდის თავის შვილებს, რომ არ სურს დანაშაულის გამო მათი დასჯა და ნებას აძლევს უშიშრად და თავნებობით იცხოვრონ; სხვები უზომო მრისხანებით ზრდიან და კი არ სჯიან, არამედ საკუთარ მრისხანებასა და მძვინვარებას ანთხევენ მათზე. ერთნიცა და მეორენიც სცოდავენ. ზედმეტობა ყოველთვის მანკიერებაა; უგუნური სიმკაცრეცა და შემწყნარებლობაც ყველაფერში დაგმობილია. ერთს მოდუნებისკენ, თვითნებობისკენ, გახრწნილებისკენ და აშკარა დაღუპვისკენ მიჰყავს ყმაწვილები... მეორე – ნაღვლიანობას, გაღიზიანებასა და მოწყენილობას წარმოშობს მათში. ყველაფერში ზომიერება და საშუალო გზაა შექებული. ამიტომ ღვთისმოსავი მშობლები საშუალო (სამეუფო) გზას უნდა დაადგნენ. 1. როგორც კი ბავშვები სწავლების გაგებას შეძლებენ, მაშინვე უნდა ვასვათ კეთილმსახურების რძე და გავაგებინოთ... ვინ არის ღმერთი, რომელიც გვწამს და ვიხსენიებთ მის სახელს, ვაღიარებთ და ვევედრებით; ვინ არის ქრისტე, როგორ უნდა ვცეთ მას თაყვანი; რისთვის ვიბადებით ამქვეყნად, რისთვის ვინათლებით და რას მოველით სიკვდილის შემდეგ; (უნდა ვასწავლოთ:) ამჟამინდელი ჩვენი ცხოვრება სხვა არაფერია, თუ არა გზა, რომლითაც მარადისობისკენ მივდივართ, კეთილნი – სასიკეთო მარადისობისკენ, ბოროტნი – არასასიკეთო მარადისობისკენ. ქვეყანაზე ვიბადებით არა პატივისა და დიდებისთვის, სიმდიდრისთვის, ტკბილი საჭმელებისთვის, ლამაზი სამოსისთვის, მდიდრული სახლებისთვის და ა.შ., რადგან ამ ყველაფერს სიკვდილის შემდეგ ვტოვებთ; არამედ იმისთვის ვიბადებით, რომ კეთილად, ღვთის სათნოდ ვიცხოვროთ და სიკვდილის შემდეგ მასთან მივიდეთ და მის მიერ მარადიულ ნეტარებაში ვიმყოფებოდეთ. ამ ცხოვრებისთვის რომ ვიბადებოდეთ, მაშინ მარადიულად აქ უნდა ვყოფილიყავით, მაგრამ საპირისპიროს ვხედავთ. ჩვენ ვიბადებით სხვა ცხოვრებისათვის და ამ ცხოვრების გზაზე იმისთვის ვდგებით, რომ იმ ცხოვრებასთან მივიდეთ... ეს ყველაფერი თავიდანვე უნდა შევთავაზოთ ყმაწვილებს, რომ ზრდასთან ერთად ღვთის შემეცნებამდე და ქრისტიანული მოვალეობისა და სასოების შეცნობამდე მივიდნენ. როცა ჩვილი გული ასე დაიწყებს აღზრდას, მასში კეთილ სასოებას უნდა ველოდოთ. როგორც ბოროტება, ასევე სიკეთე ყმაწვილის გულში ძლიერად იდგამს ფესვს; რასაც ბავშვობაში ვსწავლობთ, ზრდასრულ ასაკშიც იგივე გვიპყრია, – ახალგაზრდა ხე საითკენაც გადაიხრება, ისევე დარჩება ბოლომდე... მრავალნი შვილებს უცხო ენებსა და ხელოვნებას ასწავლიან, მაგრამ კეთილმსახურების სწავლებისთვის არ ზრუნავენ, საიდანაც ჩანს, რომ თვითონაც არ უწყიან რა არის კეთილმსახურება, თუმცა ქრისტიანებად იწოდებიან. საზოგადოებისა და კომერციის გამო სასარგებლოა უცხო ენების შესწავლა, მაგრამ საჭირო და აუცილებელია სარწმუნოების შესწავლა, და „აქ ერთისაჲ არს სახმარ“ (ლუკ. 10,42)... 2. ვინაიდან წმიდა წერილის მიხედვით „დასაბამი სიბრძნისაჲ – შიში უფლისაჲ“ (ფსალმ. 110,10), დასაწყისში ყმაწვილ გულებში ღვთის შიში უნდა დავნერგოთ... ამისთვის საჭიროა ხშირად შევახსენოთ ყმაწვილებს, რომ ღმერთი ყველგანაა, ყველა ადამიანთანაა, ხედავს, რასაც ადამიანი აკეთებს და ფიქრობს; ესმის, რასაც ადამიანი ამბობს... როგორც მართლებსა და კეთილ ადამიანებს მიაგებს მათი სიკეთისათვის, ასევე შეუძლია ცოდვის ჩამდენებისა და ბოროტმოქმედების დასჯა, რასაც ისტორიაშიც ვკითხულობთ და ახლაც ასევე ხდება. ეს ბავშვებს თავიდანვე უნდა ჩავუნერგოთ, რომ ცოდვის ჩადენას მოერიდონ როგორც ცხადად, ასევე ფარულად... 3. მშობლებმა უწესო ბავშვები უნდა დასაჯონ. ამას ღვთის სიტყვა უბრძანებს მათ: „ნუ განაყენებ ჩჩვილთა ყრმათა სწავლასა; უკუეთუ სცე მას კუერთხითა (ჯოხით), არა მოკუდეს. შენ სამე სცე კუერთხითა, ხოლო სული მისი იხსნე სიკუდილისაგან“ (იგავ. 23, 13-14). ვხედავთ, რომ თვით უფალს უყვარს თავისი შვილები და სიყვარულით სჯის მათ: „რამეთუ რომელი უყვარნ უფალსა, სწავლის; და ტანჯის ყოველი შვილი, რომელი შეიწყნარის (ებრ. 12,6). ხორციელმა მშობლებმა ღმერთს უნდა მისდიონ და შვილები სიყვარულით უნდა დასაჯონ. ბრმაა ის მშობლიური სიყვარული, რომელიც უწესო შვილებს დაუსჯელად ტოვებს; ჭეშმარიტი და ბრძნული ის სიყვარულია, რომელიც დროულად ამდაბლებს მათ სასჯელით. „რომელი ერიდებოდის კუერთხითა ძესა თვისსა, სძულს იგი, ხოლო რომელსა უყვარდეს, გულსმოდგინედ სწავლინ“ (იგავ. 13,24). 4. დასჯისას არაა საჭირო უზომო სიმკაცრე, როგორც მოციქული გვასწავლის: „მამანი ნუ განარისხებთ შვილთა თქუენთა, რაჲთა არა ეურვოდინ“ (ებრ. 3,21); როგორც ზემოთ ითქვა, საშუალო გზის მიხედვით უნდა მოვიქცეთ. 5. კეთილი საქმეების სახედ ჩვენი თავი უნდა წარვუდგინოთ. სიყმაწვილეცა და ნებისმიერი ასაკი სათნოებაში კეთილი ცხოვრებით უფრო უკეთ განისწავლება, ვიდრე სიტყვით; ყმაწვილები განსაკუთრებით თავისი მშობლების ცხოვრებას ბაძავენ; რასაც მასში ხედავენ, თვითონაც იმას აკეთებენ, კეთილსაც და ბოროტსაც. ამის გამო მშობლები საცდურსაც უნდა ერიდონ და როცა შვილებისთვის სათნოების სწავლება სურთ, სათნო ცხოვრების მაგალითი უნდა უჩვენონ. სხვაგვარად ვერაფერს მიაღწევენ... 6. შვილების სიყვარული თვით მშობლების ბუნებაშია, პირუტყვებსაც უყვართ თავისი ნაშიერი. ამიტომ ამის შეხსენება არცაა საჭირო, მთავარია უგუნური სიყვარული არ იყოს, როგორც ზემოთ ითქვა. 7. მშობლები ღმერთს უნდა ევედრონ თავისი შვილებისთვის, რომ მან თვითონ ასწავლოს თავისი შიში და განაბრძნოს საცხონებლად. 8. რა მავნებელია მშობლებისთვისაც და მათი შვილებისთვისაც უზრუნველობა სწორი აღზრდისა და შვილების დასჯის საქმეში, ზემოთქმულიდანაც ყველა დაინახავს და (ბიბლიური) ისტორიაც მოწმობს ისრაელის მღვდელ ელის შესახებ, – ისიც და მისი შვილებიც ღმერთმა დასაჯა იმის გამო, რომ ელიმ სწორად ვერ აღზარდა ისინი და არ სჯიდა თავის ვაჟებს უსჯულოების გამო. (წმ. ტიხონ ზადონელი) პირველთა ცნობათა და ჩვეულებათა, რომელთა მიიღებს მცირეწლოვანი ყრმა სახლსა შინა მამისა თვისისასა, პირველთა მაგალითთა, რომელთა იგი ხედავს გარემოს თვისსა, აქვსთ უდიდესი მნიშვნელობა მრთელსა მისსა სიცოცხლესა შინა. ყოველი მომავალი ცხოვრება მცირეწლოვანისა ყრმისა, მისი ყოფაქცევა, მისი ხასიათი და ერთის მხრივ თითქმის სულის ცხოვნებაც დამოკიდებული არის მას ზედა, თუ რა სახით გაიზარდა იგი, რა შეაგონეს და რა ასწავლეს მას და რას მიაჩვიეს იგი მშობელთა სიყმაწვილეშივე. ... უმთავრესი საქმე შვილის გამოზრდაში არის ის, ძმაო, რომ შენს ბავშვს გული გაუკეთო, ხასიათი გაუსწორო. თუ კეთილი შინაგანი ხასიათი გაუჩნდება შენს შვილს, მაშინ გარეგანი ზრდილობა თავის თავათ მოუვა. როდესაც წმიდა მოციქული პავლე შეაგონებს მამათა: „განზარდენით შვილნი თქვენნი სწავლითა და მოძღვრებითა უფლისათა“, ამით იმას კი არ გეტყვის იგი, რომ შენს შვილს მხოლოდ დარბაისლობა და თავაზიანობა ასწავლო, არამედ გასწავლის, რათა მის გულში დანერგო ქრისტიანული შინაგანი სახიერება. ... პირველი და უწინარესი ყოველთა ცოდვა, რომელიც გაჩნდება მცირეწლოვანის გულში, არის სიცრუე, მოტყუება, მზაკვარება. თუ არ ეცადე და არ აღმოფხვერი მისი გულიდან ეს ცოდვა, იგი გარდაექცევა მას ჩვეულებად და შეიქმნება წყაროდ ყოველთა მისთა მომავალთა ცოდვათა. მეორედ, ეცადე და ყოველი ღონისძიება იხმარე, რომ შენი შვილი მიეჩვიოს ყოველ საქმეში ბეჯითობასა, ესე იგი, ყოველი თვისი საქმე აღასრულოს ხალისით და კეთილ-სინიდისით ბოლომდის მიიყვანოს. ... დასასრულ, ისიც უნდა დაუმატოთ, ძმანო ჩემნო, რომელ შვილები მცირეწლოვანნი ისე სიტყვიერის დარიგებით ვერა რას ისწავლიან, როგორც მაგალითით. ამისთვის თუ მშობელნი არ აძლევენ მათ კეთილსა სახესა, ძნელად შეიძლება, რომ იგინი კარგნი გამოვიდენ. ეს უმეტესად უნდა ახსოვდესთ ყოველთა მშობელთა. ამინ. (წმ. მღვდელმთავარი გაბრიელ ქიქოძე) შვილების შეგონება მშობლების ვალია, – ასე რომ, თქვენიც. რისი უნდა გეშინოდეს? სიყვარულით ნათქვამი სიტყვა არასოდეს გააღიზიანებს (შვილს). მხოლოდ მბრძანებლური (სიტყვა) ნაყოფს ვერასდროს გამოიღებს. საჭიროა დღედაღამ ლოცვა, რომ უფალმა აკურთხოს შვილები და საშიშროებებს გადაურჩნენ. ღმერთი მოწყალეა! მას მრავალი საშუალება აქვს (თქვენ აზრადაც რომ არ მოგივათ), აარიდოს საშიშროება. ღმერთი ყველაფერს განაგებს. ის ბრძენი, ყოვლადმოწყალე და ყოვლადძლიერი მმართველია, და ჩვენ მის სამეფოს ვეკუთვნით. რატომ უნდა ნაღვლობდეთ? ის თავისიანებს არ დააჩაგვრინებს. ერთი რამისთვის უნდა ვიზრუნოთ, რომ ღმერთი არ შეურაცხვყოთ და არ ამოგვშალოს თავისიანების რიცხვიდან. (წმ. თეოფანე დაყუდებული) ეს სიმართლეა, რომ აწინდელი აღზრდა თავნებობისკენ განაწყობს. მე ხშირად მაკვირვებს, როგორ მედიდურად და დამოუკიდებლად იქცევიან მცირეწლოვანი ბავშვები მშობლების თანდასწრებით, და მშობლები თითქოს ვერც ბედავენ მათ შეხებას. (წმ. მიტროპოლიტი ფილარეტ მოსკოველი) მშობლებო და აღმზრდელებო! მთელი მზრუნველობით წინ აღუდეგით ბავშვების კაპრიზებს თქვენს მიმართ; თუ არა, ისინი მალე დაივიწყებენ თქვენს სიყვარულს, გულს სიძულვილით აივსებენ, მალე დაკარგავენ წმინდა, უზაკველ, მხურვალე სიყვარულს, ხოლო ზრდასრულობის მიღწევის შემდეგ მწარედ გისაყვედურებენ იმის გამო, რომ სიყმაწვილეში ზედმეტად ანებივრებდით მათ, აქეზებდით მათი გულის ახირებას. კაპრიზი – გულის გაფუჭების ჩანასახია, გულის ჟანგია, სიყვარულის ჩრჩილია, ბოროტების თესლია, საძაგელია უფლისთვის. სწავლებისას ძალიან საზიანოა მხოლოდ გონების განვითარება და გულის უყურადღებოდ დატოვება, – ყველაზე მეტად გულს უნდა მივაქციოთ ყურადღება... საზოგადოება სწორედ ქრისტიანული აღზრდის უკმარისობის გამო გაიხრწნა. დროა ქრისტიანებმა გაიგონ რა სურს უფალს ჩვენგან, – მას წმინდა გული სურს: „ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა“ (მათე 5,8). (წმ. იოანე კრონშტადტელი) აწინდელ დროში ძნელია დაიცვა სიყმაწვილე თვითრჯულობისგან (ე.წ. თავისუფალი აზროვნებისგან), რომელიც მთელ დედამიწაზე დაღვრილა და ურწმუნოებით დაბნელებულ ადამიანთა გონებას მღვრიე წყლებში ძირავს. მაგრამ თქვენ ღვთის შეწევნით მათ (ბავშვების) გულებზე მართლმადიდებლური აღმსარებლობის თესლი დათესეთ, დაარწყულეთ ისინი ღვთის შიშით, რომელსაც უფლის მცნებების აღსრულების საშუალებით მიჰყავს სიყვარულისკენ. კეთილმსახურების თესლი მათი გულების ჩვილ ნიადაგზე რომ დაეცემა, შესაძლოა დროთა განმავლობაში სიწმინდის ნაყოფი გამოიღოს, მართლმადიდებლური სარწმუნოების სიმტკიცით. ეცადეთ, არ დაუშვათ, რომ მათ ჭეშმარიტების საწინააღმდეგო წიგნები იკითხონ; ყმაწვილი გონება მიდრეკილია ყოველგვარი შთაბეჭდილების მისაღებად. მთავარია – ევედრეთ უფალს, დაიცვას შვილები მტრის ისრებისა და საცდურებისგან, და ღვთისმშობლის საფარველს მიაბარეთ. (წმ. მაკარი ოპტინელი) იზრუნეთ იმისთვის, რომ შვილები ღვთის შიშში აღზარდოთ, შეაგონოთ მართლმადიდებლური სწავლება და კეთილგანმზრახველი მოძღვრებებით შემოზღუდოთ მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის უცხო ცნებებისგან... საუკუნეებით დამტკიცებული გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ჯვრის ნიშანს დიდი ძალა აქვს ადამიანის ნებისმიერი მოქმედებისას, მთელი მისი ცხოვრების მანძილზე. ამიტომ აუცილებელია იზრუნოთ, რომ ბავშვებმა შეითვისონ პირჯვრის ხშირად გამოსახვის ჩვეულება, განსაკუთრებით – საჭმელ-სასმელის მიღების წინ, ძილად მისვლისას და ლოგინიდან ადგომისას, გამგზავრებისას, სადმე შესვლისას და გამოსვლისას, და რომ ბავშვებმა პირჯვარი გამოისახონ არა დაუდევრად ან მოდურად, არამედ ზუსტად, შუბლიდან მკერდამდე და ორივე მხარზე, ისე რომ ჯვარი სწორად გამოისახოს. (წმ. ამბროსი ოპტინელი)…
- დაამატა mariami to დარიგებანი at 2:40pm on მარტი 26, 2013
- თემა: პირველი ანათემატიზმა და მისი განმარტება
- ება: ნიკიელთა ქალაქში თავის დროს შეკრებილმა ნეტარმა მამებმა, რომლებმაც ჩამოაყალიბეს მართალი და უყვედრელი სარწმუნოების განსაზღვრება, თქვეს რწმენა ერთი ღმერთისა, ყოვლისმპყრობელი მამისა, ყოველთა ხილულთა და უხილავთა შემოქმედისა; და ერთი უფლის, იესო ქრისტესი, მისი ძისა; და სულიწმინდისა. თქვეს მათ, რომ სწორედ ის სიტყვა, ღვთისგან ჩენილი, რომლის მიერაც შეიქმნა ყოველივე, რომელიც არის სინათლე სინათლისგან და ჭეშმარიტი ღმერთი ჭეშმარიტი ღვთისგან, - თვით იგი განსხეულდა, განკაცდა, ევნო და აღდგა, რადგან ბუნებით ღმერთად მყოფმა მამის მხოლოშობილმა სიტყვამ ითვისა აბრაამის თესლი, როგორც ამბობს ნეტარი პავლე, და იგი ჩვენს მსგავსად თანაეზიარა სისხლსა და ხორცს, როდესაც იშვა წმინდა ქალწულისგან ხორციელად და გახდა ჩვენებრ ადამიანი, არ დაცილებია რა ღმერთად ყოფნას (ნუ მოხდება ეს!), არამედ არის იგივე, რაც იყო, ღმრთეების ბუნებაში და დიდებაში დამკვიდრებული. ამიტომ ვამბობთ, რომ ადამიანი გახდა იგი, არ განუცდია რა გარდაქმნა ანდა შეცვლა ისეთ რაიმედ, რაც არ იყო, რადგან იგივეა მარადის და ვერ დაითმენს, რომ შეიმთხვიოს (παθειν) ცვალებადობის აჩრდილი. არც იმას განვაჩინებთ, რომ მისი არსების შერევა, აღრევა ანდა განზავება მოხდა ხორცთან, ვამბობთ კი, რომ სიტყვა შეუერთდა მოაზროვნე სულის მქონე ხორცს ზეგონებრივად და გამოუთქმელად, ისე როგორც მხოლოდ მან უწყის ეს. ამრიგად, ღმერთად დარჩა იგი ხორცის შეთვისების ჟამსაც და არის ერთი ძე ღვთისა და მამისა, ჩვენი უფალი იესო ქრისტე, თვითვე - უწინარესი ყველა საუკუნისა და ჟამისა, რამდენადაც სიტყვად მოიაზრება იგი, და არის მამის ჰიპოტასის ხატი, უკანასკნელ ჟამს განგებდლებითად კაცქმნილი ჩვენს გამო. მაგრამ რადგან ზოგიერთები უარყოფენ მის ხორციელ შობას, რაც აღსრულდა ყოველთა ხსნისათვის წმინდა ქალწულისაგან, რომელმაც არსებობის დაწყებისკენ როდი უხმო მას, არამედ გახდა იგი ჩვენებრი, რომ სიკვდილისგან და ხრწნილებისგან გავეთავისუფლებინეთ ჩვენ, - ამ მიზეზის გამო, ჩვენი პირველი ანათემატიზმა, ერთი მხრივ, წარმოთქმულია ზემოხსენებულთა ბოროტმორწმუნეობის საწინააღმდეგოდ, მეორე მხრივ კი აღმსარებელია იმისა, რაც მართებულია, ამბობს რა, რომ ჭეშმარიტად ღმერთია ემმანუელი და ამის გამო ღვთისმშობელია წმინდა ქალწული. აღმოსავლელთა შეპასუხება: ვინ იქნება თანააღმსარებელი იმისა, რომ "ხორციელად იშვა ხორცქმნილი სიტყვა ღვთისა"? რადგან თუ ხორციელად შვა იგი [მარიამმა], ესე იგი - არა ქალწულებრივად. მაშ, სადღა წავიღოთ სიტყვები: "სულიწმინდა მოვა შენზე და მაღლის ძალა მოგიჩრდილებს შენ?" (ლუკ. 1.33)? მისი აზრით ხომ ქალწულმა შვა არა ღვთის შესაფერისად, არამედ - ხორციელად. როგორღა მოხდა მაშინ, რომ უცნაურად გამოჩენილმა ვარსკვლავმა გააცხადა იგი, რომ მოგვები, ამ ვარსკვლავის მიერ სპარსეთიდან ნაწინამძღვრებნი, მივიდნენ მასთან, ეძიებდნენ რა შობილს და როცა ჰპოვეს, შესწირეს მას ძღვენი და აგრეთვე, - გონისეულადაც და ხილულადაც, - შესაწირავნი, ხოლო ანგელოზები ციდან ქვეჩამოვარდნენ და მწყემსებთან თანაშერთულნი შობის გამო მემწყობრეობდნენ და ამბობდნენ: "დიდება მაღალთა შინა ღმერთს, ქვეყანაზე მშვიდობა და ადამიანთა შორის კეთილი ნება" (ლუკ. 2,14)? როგორი შობის ნიშნებია ესენი? ხორციელისა თუ ღვთისმშვენისა? მართლაც, თუ ჩაუძიებლად გამოვიყენებდით გამონათქვამებს და ყურადღებას არ მივაქცევდით იმას, თუ რა მოსდევს მოცემულ გამონათქვამებს ან წინ რა უძღვის მათ ანდა როგორია ჩვეულება წერილისა, მაშინ სიტყვის ხორცად ქცევასა და ცვალებადობასაც წარმოვისახავდით, ამ სახით კი იმასაც დავუშვებდით, რომ ცოდვა და წყევლა გამხდარა იგი. მაგრამ ჩვენ კეთილად მოვიაზრებთ, რომ "სიტყვის ხორცად გახდომა" (შდრ. იოანე 1.14) ნიშნავს ხორცში მის დამკვიდრებას, თანახმად სახარებათა აზრისა. წმ. კირილეს აპოლოგია: ღვთის მხოლოდშობილი ძის ხორცისეული განგებულების საიდუმლოს გვიცხადებს ყოვლად ბრძენი იოანე, როდესაც წერს: "და სიტყვა ხორცი გახდა და დამკვიდრდა ჩვენს შორის" (იოან. 1.14). მართებულად გაიაზრეს ეს გამონათქვამი თავის დროს ნიკიელთა ქალაქში შეკრებილმა ნეტარმა მამებმა, როდესაც თქვეს, რომ ის სიტყვა, რომელიც მამაღმერთისგან არის შობილი და რომლის მიერაც ყოველივე შექმნა მამამ, რომელიც არის სინათლე სინათლისგან და ჭეშმარიტი ღმერთი ჭეშმარიტი ღვთისგან, - თვით იგი განხორციელდა და განკაცდა ანუ შეუერთდა მოაზროვნე სულის მქონე ხორცს და, დარჩა რა ღმერთადაც, გახდა ადამიანი. არავისთვის არ არის საეჭვო, რომ გარდაუქმნელად და შეურევლად აღსრულდა შეერთების საქმე, დარჩა რა ღვთის სიტყვა, როგორც ვთქვი, იგივე, რაც არის (მიუხედავად იმისა, რომ ხორცი გახდა იგი), რადგან უცვლელია ბუნებით. ის, რისი განხორციელებაც ითქმის, არათუ ხორცის ბუნებად გარდაიქმნება, არამედ მოიაზრება როგორც რამ სხვა, ხორცისგან განსხვავებული და ხოთრცთან შეერთებული. ასე ფიქრობდნენ ნეტარი მამები, რომლებმაც ღვთისმშობლად სახელდეს წმინდა ქალწულს, რადგან სწამდათ, რომ შვა მან განხორციელებული და განკაცებული ძე, რომლის მიერაც ყოველივე შექმნა მამამ. მაგრამ ახალ გმობათა აღმომჩენი ნესტორი ებრძვის ამგვარ აზრს და განაცრუებს სიტყვა "ღვთისმშობელს", როგორც თითქოსდა არაჭეშმარიტს, თქმული აქვს რა ამგვარად: "მრავალგზის ვკითხე მას: ღმრთეების შობას ამბობთ ნეტარი ქალწულისაგან? მყისვე უკუიქცევიან ამის თქმაზე. და ვინ იქნება, ამბობენ, იმგვარი უღვთოებით სნეული, რომ მასზე, რომელმაც ტაძარი შვა, თქვას: მასში შეიქმნა ღმერთი სულიწმინდის მიერ? შემდეგ როდესაც დავძენ: მაშ რას ვამბობთ მიუღებელს, როდესაც ვურჩევთ ამ სიტყვისგან თავის არიდებას და ორი ბუნების საერთო ნიშნულამდე მისვლას? მაშინ წარმოჩინდება მათთვის ნათქვამის უღვთოება. დიახ, ან აღიარე აშკარად, რომ ღმრთეება იშვა ნეტარი მარიამისგან ანდა გაურბიხარ რა ამის თქმის უღვთოებას, რად ხდება, რომ თუმცა ამავეს მეუბნები, თვალთმაქცობ, თითქოს არ ამბობდე?" აი, ამგვარად წრეში აყენებს, უფრო კი უწმინდურად შთააგონებს მათ, რომლებიც ქალწულს ღვთისმშობლად ამბობენ, რომ თითქოს ამის თქმით მართებთ იმის აღიარებაც, რომ ღმრთეების ბუნება, შიშვლად და განცალკევებით, ნაყოფი ყოფილა ხორცისა და რომ ღვთის სიტყვას ქალისგან ჰქონია თავისი არსებობის სათავე. გვსურს დავარწმუნოთ ყველა, რომ ამგვარი აზრი სრულიად უცხოა ჩვენთვის, რადგან ისე როდი გავგიჟებულვართ, რომ სხვა რაიმეს ფიქრი გვეწადოს, გარდა იმისა, რისი ფიქრიც გვმართებს: გვითქვამს, რომ ქალწულმა, თანახმად წერილისა, შვა ხორცქმნილი, ესე იგი კაცქმნილი სიტყვა ღვთისა, ხოლო შვა იგი ხორციელად ანუ ხორცის შესაბამისად, რადგან, ერთი მხრივ, ღმერთმა და მამამ ღვთიურად შვა თავისი თავისგან ღმერთად მყოფი ძე, მეორე მხრივ კი, რადგან ხორცისგან შობილი ხორცია, ქალწულმა ხორციელად შვა იგი, როგორც ხორცად არსებული. ამასთან, სიტყვა "ხორციელად" არ წარხოცს შობის უჩვეულობას და არც წმინდა სულის მოქმედებას აუქმებს, იმ მოქმედებას, რითაც სულიწმინდამ საშოში გამოსახა შობილი. პირიქით, ეს სიტყვა იმას გვასწავლის, რთმ როგორც ღმერთი შობს ღვთიურად, ანუ ღვთისმშვენად, თავისი ბუნებისამებრ, ამგვრადვე, შობს ადამიანი ადამიანურად ანუ ხორცი ხორციელად, მაგრამ რადგან ბუნებით ღმერთია სიტყვა, ამიტომ, თუმცა ხორცი გახდა იგი, მაინც ღვთისმშვენად მოხდა მისი გამოსვლა, ესე იგი ისე, როგორც ნამდვილად შეჰფეროდა ჭეშმარიტ ღმერთს, რადგან მხოლოდ მას ჰყავდა დედად ის, ვისაც არ ჰქონდა შეუღლების გამოცდილება, და მხოლოდ მან დაიცვა ქალწულად ის, ვინც ხორციელად შვა იგი. მიკვირს, რომ ისინი, რომლებიც ყოყმანობენ ღვთისმშობლად თქვან წმინდა ქალწული, ამბობენ, რთმ ღვთისმშვენად შვა მან. მართლაც, ჩვეულებრივი ადამიანი ვერ შობს ღვთისმშვენად. ამბობენ იმასაც, რომ მოგვებისგან ბოძებული ძღვენი შესაწირავი იყო გონებითადაც და ხილულადაც, ამით კი უფალ იესო ქრისტეს კვლავ ორად ყოფენ შეერთების შემდეგ. მაგრამ გონებითი ხომ ხილული გახდა არა ბუნების გარდაქმნით, არამედ - ხილვად სხეულთან შეერთებით. ამასთან, ის, რომ სიტყვის თვითმხილველები და მსახურები გახდნენ წმინდა მოციქულები, თვით წმინდა წერილი ამბობს ამას, თუმცა კი როგორ არ არის ყოვლად ცხადი, რომ მამა-ღმერთისაგანი სიტყვა უსხეულოა, შეუხებელია და უხილავი? მაინც, ვპოვებთ, რომ წმინდა მოციქულები ამბობენ: "ის, ვინც იყო დასაბამიდან, ვისიც ვისმინეთ, ვინც ვიხილეთ, ვინც დავინახეთ ჩვენი თვალებთ, და ჩვენი ხელები მიეკარა ცხოვრების სიტყვას" (I იოან. 1.1). ამიტომ, შესაწირავი ძღვენიც ერთისადმია, ესე იგი ქრისტესადმი, რადგან თვითვეა ერთდროულად და ერთობლივად ღმერთიც და ადამიანიც. ამიტომ, მისი შობისას წარმოჩნდნენ წმინდა ანგელოზთა სიმწყობრეები და სულთა მხედრობანი, რომლებიც მაცხოვრად და გამომხსნელად ამბობდნენ მას. კიდევ, რადგან მახარებელმა თქვა, რომ "სიტყვა ხორცი გახდა", საშიშიაო, ამბობენ, ეს, რადგან თუ ზმნას "გახდა" თავისი მნიშვნელობა შეუნარჩუნდება, იქნებ სიტყვის საღვთთ ბუნების გარდაქმნა იფიქროსო ვინმემ. მე ვაქებ ამ შიშს, მაგრამ მიკვირს კი, რომ ისინი, რომლებიც უარყოფენ ჭეშმარიტ სიტყვას, კერძოდ მის ჭეშმარიტ და აუცილებელ მნიშვნელობას, ამას ამბობენ: "სიტყვა ისევე გახდა ხორცი, როგორც ითქმის, რომ გახდა იგი წყევლა და ცოდვა". მაგრამ შეიძლება კი, რომ მან, ვისაც გონება აქვს, დაინახოს, თუ როგორ განაშორებს ყოველგვარი გარდაქმნის აზრისგან ნეტარი მახარებელი მისგანვე დადებულ სიტყვას "გახდა", იქვე დასძენს რა "და დაიკარვა ჩვენს შორის" (იოანე 1.14)? სხვა მხრივაც უგუნურებაა თქმა იმისა, რთმ სიტყვა იმ აზრითვე გახდა ხორცი, რა აზრითაც ნათქვამია, რომ გახდა იგი წყევლა და ცოდვა, რადგან თვით საკუთრივ სიტყვა როდი გამხდარა წყევლა და ცოდვა, არამედ ურჯულოთა შორის ჩაითვალა ის, ვინც მართალი იჟო, რთმ მოესპო მას ცოდვა და დაწყევლილად წარმოჩნდა ის, ვინც აკურთხებს შესაქმეს, რომ დაერღვია მას ჩვენზე არსებული წყევლა და სასჯელისაგან გაეთავისუფლებინა მისდამი მორწმუნენი. ამრიგად, არ გამხდარა იგი ჭეშმარიტად წყევლა და ცოდვა, არამედ წარმოჩნდა ასეთად, რომ დაერღვია წყევლა და ცოდვა. ამგვარად, თუ იგი ამ აზრითვე გახდა ხორცი, მაშ, მოუსპია მას ეს ხორცი, ისევე როგორც მოსპო მან წყევლა და ცოდვა. შესაბამისად, არც ადამიანი გამხდარა იგი, არცთუ ხორცი შეუსხამს მას ჭეშმარიტად, არამედ მხოლოდ მოჩვენებითი ყოფილა ეს საიდუმლო და მხოლოდ ლიტონ სახელებში წარმოჩენილა განკაცების გვარი. ამით მთლიანად უქმდება აღდგომის სასოებაც. მაშ, ვისი სიკვდილის მიმართ ნათელვიღეთ? სადღაა სიტყვა რწმენისა, რასაც ვქადაგებთ? მართლაც, ვაღიარებთ რა, რომ უფალია იესო და გვწამს რა, რომ ღმერთმა აღადგინა იგი მკვდრეთით, ვცხონდებით. მაშ, ნუთუ ერთი ჩვენებრი და ჩვეულებრივი ადამიანისადმი გვაქვს რწმენა და აღარ ვცემთ თაყვანს კაცობრივ ხატებაში ჩვენს გამოჩენილ სიტყვას? ნუთუ არ მიუღია მონის ხატი მას, ვინც თავისუფალია როგორც ღმერთი? ნუთუ არ დაუდაბლებია თავისი თავი მას, ვინც მშვენობს ღმრთეების სიმაღლეებში? ნუთუ ის, ვინც არის მამის ხატებაში და თანასწორობაში, არ დასულა "დაცარიელებამდე?", თუმცა კი თავისი სისავსიდან თვით განუყოფს ქმნილებას სიკეთეებს (ფილიპ. 2.6)? განვედ უკეთურმზრახველობავ! სხვაგვარად გვამესაიდუმლეს (μεμυσταγωγήκασιν) ჩვენ ნეტარმა მამებმა, რადგან თქვეს, რომ მამაღმერთისაგანი სიტყვა ჭეშმარიტად ხორციელიქმნა და განკაცდა უქცევად და შეურევლად, თუმცა კი ყოვლად დაფარულია ამ განგებულების გვარი. ზემოთქმულთა დასტურად მოვიტანთ მამათა სიტყვებს: პეტრე ალექსანდრიელი ეპისკოპოსისა, მარტვილისა: "აქედან გამომდინარე, მახარებელი ჭეშმარიტებს, როდესაც ამბობს: "სიტყვა ხორცი გახდა და დაიკარვა ჩვენს შორის" (იოან. 1.14), - ცხადია მაშინ, რთდესაც ანგელოზმა მოიკითხა ქალწული და უთხრა: "გიხაროდეს მიმადლებულო, უფალია შენთან" (ლუკ. 1.28). გაბრიელის სიტყვები "უფალია შენთან" აქ ასე უნდა გავიგოთ: "ღმერთი-სიტევაა შენთან", რადგან მას მოასწავებს იგი, - მას, მუცლადშობილს (γεννώμενον έν μητρα) და ხორცქმნილს, როგორც დაწერილია: "სულიწმინდა მოვა შენზე და მაღლის ძალა მოგიჩრდილებს შენ. ამიტომ, შობილიც წმინდაა და ეწოდება ძე ღვთისა" (ლუკ. 1.35). ათანასე ალექსანდრიელი ეპისკოპოსისა: "აქედან გამომდინარე, იშვა რა ხორცი მარიამ ღვთისმშობლისგან, თვით ის ითქმის შობილად, ვინც სხვებს არსებობისათვის შექმნილობა მიანიჭა, რათა თავის თავზე განეკუთვნა მას ჩვენეული შობა". მისივე, ეპიქტეტესადმი ეპისტოლედან: როგორ გაბედეს დაეჭვება მათ, - ეგრეთ წოდებულმა ქრისტიანებმა,ნთუკი მარიამისგან გამოსული უფალი, ერთი მხრივ, არსებითა და ბუნებით ძეა ღვთისა, მეორე მხრივ კი ხორციელად დავითის თესლისგანაა იგი, წმინდა მარიამის ხორცისგან? ვინ ყოფილა ამგვარად თავხედი, რომ ხორცით ვნებული და ჯვარცმული ქრისტე არ ეთქვა უფლად, მაცხოვრად, ღმერთად და ძედ მამისა? ანდა როგორღა სურთ ქრისტიანებად იწოდებოდნენ ისინი, რომლებიც ამბობენ, რომ სიტყვა გადმოვიდა წმინდა ადამიანზე როგორც ერთ-ერთ წინასწარმეტყველზე და არათუ თვით გახდა ადამიანი, მარიამისგან სხეულის მიმღები, არამედ თითქოს სხვა არის ქრისტე და სხვა - სიტყვა ღვთისა, რომელიც მარიამზე უწინარეს და უწინარეს საუკუნეთა ძე იყო მამისა? ანდა როგორ შეიძლება ქრისტიანები იყვნენ ისინი, რომლებიც ამბობენ, რომ სხვა არის ძე და სხვა - სიტყვა ღვთისა?" წმინდა მამათა ამ აზრებს მივყვებით ჩვენ, ხოლო თუ ვინმე სხვას ასწავლის და სხვად მზრახველია, განეშოროთს იგი წრფელ და სამეუფო გზას. ამასთან, არც იმის თქმაა - უცხო წმინდა მამათათვის, რომ ქრისტე ხორციელად იშვა, არამედ ეს სიტყვა მათ მიერაც გამოიყენება. მართლაც, რომ არანაკლებ ჭეშმარიტია ეს სიტყვა, ამას აჩვენებს ქვემომოტანილი ფრაზა, რაც ასეთი სახისაა: წმ. ამფილოქე იკონიელი ეპისკოპოსისა: "რადგან თუკი იგი არ შობილა ხორციელად, არც შენ იშვები სულიერად. თუ მას არ დაუთმენია ხატი მონისა, არც შენ შეგიძენია ძეობილობის დიდება". აქაც სიტყვა "ხორციელად" ნიშნავს: "ხორცის შესაბამისად", როგორც, მაგალითად, "ღვთიურად" - "ღმრთეების შესაბამისად". თარგმნა ედიშერ ჭელიძემ სამეცნიერო-საღვთისმეტყველო შრომები" II თბილისი, 2004 წ. …
- დაამატა nika grani to პატროლოგია at 9:35pm on მაისი 29, 2013
- თემა: მიხეილ საბინინი და მისი ხატწერა (ვრცელი კოლექცია)
- რომლის გარდაცვალების შემდეგაც დედა მეორედ გათხოვდა. 60_იან წლებშივე სწავლობა თბილისის კლასიკურ გიმნაზიაში 1868 წლამდე. ამ პერიოდში მრავალგზის იმოგზაურა საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში ეკლესია-მონასტერბის მოსანახულებლად. ფრესკებს პირად დღიურში იხატავდა, ძველ თქმულებებს იწერდა და აგროვებდა. 22 წლის მიხეილმა, 1867 წელს, მაშინ როდესაც ჯერ კიდევ გიმნაზიის მოსწავლე იყო, ექსარქოსს მიართვა წერილობითი მოხსენება, რომელშიც გახმიანებული იყო მოთხოვნა აბო ტფილელის ნიშის კეთილმოწყობის და პატრონობის შესახებ, რომელიც მეტეხის ტაძრის ქვემოთ, მტკვრის ნაპირას მდებარეობს. მიხეილ საბინინმა, აბო ტფილელის ხატი სწორედ იმ ნიშს შესწირა. 1868 წელს, გიმნაზიის წარუმატებელი დამთავრების შემდეგ (საბინინი მუდმივად აკრიტიკებდა თბილისის პირველი გიმნაზიის ხელმძღვანელობას და მუდმივი უთანხმოება ჰქონდა მათთან, რის გამოისობითაც მან გამოასშვები გამოცდები ვერ ჩააბარა), საბინინი სასწავლებლად მიდის პეტერბურგში, სადაც მოღვაწეობს თეოლოგიურ მეცნიერებაში. მაგრამ პრობლემას წარმოადგენდა ასევე სასულიერო აკადემიის დიპლომის მინიჭებაც, რადგან მას ჯერ არ ჰქონდა გიმნაზიის დამამთავრებელი საბუთი. ამ საკითხში მას მფარველობა გაუწია პეტერბურგის მიტროპოლიტმა ისიდორე ნიკოლსკიმ. 1874 წელს მიხეილს ღმრთისმეტყველების მაგისტრის ხარისხი მიენიჭა ნაშრომისთვის, რომელიც ეხებოდა საქართველოს ეკლესიის ძველი პერიოდის პირველ და მეორე ხანას. ნაშრომს ერქვა "საქართველოს ეკლესიის იტორია უძველესი დროიდან VI საუკუნემდე". 1874 წელსვე მიიღო კიდევ ერთი მნიშნველოვანი გადაწყვეტილება - ბერად აღიკვეცა და ეწოდა სახელი მიქაელ-გობრონი, X საუკუნის მოღვაწე წმინდა მიქელ-გობრონის საპატივცემულოდ. ამის შემდეგ იგი სტატიებს აქვეყნებდა ფსევდონიმით "გობრონი" ან "მიხეილ გობრონი", ასევე ოფიციალურ წერილებზე იყენებდა ხელმოწერას "ივერიელი საბინინი". პეტერბურგში სწავლის პერიოდშივე, მიხეილ საბინინი დაუახლოვდა ქართველ მეცნიერებს, სამეფო კარის შთამომავლებსა თუ სხვა დიდებულებს, საზოგადო მოღვაწეებს. აღსანიშნავია მისი ურთიერთობა ივანე გრუზინსკისთან და დავით ჩუბინაშვილთან. ამავე პერიოდში მარი ბროსეს გაცნობის ბედნიერებაც ხვდა წილად. პეტერბურგში მოღვაწეობა მიხეილისთვის ნაყოფიერი გამოდგა. ივანე გრუზინსკისთან მეგობრობამ მას არაერთ ქართულ ხელნაწერზე ხელის შევლების საშუალება მისცა, დაინტერესდა ხელნაწერთა ისტორიით. იწყებს სტატიების გამოქვეყნებას პეტერბურგის ერთ-ერთ პოპულარულ ჟურნალში. ერთ-ერთი პირველი იყო რუსულად თარგმნილი პოლემიკური ტრაქტატისა - "განყოფისათვის ქართლისა და სომხეთისა". მისი მოღვაწეობაში განსაკუთრებული თარიღია 1882 წელი. ამ წელს მიხეილ გობრონის გარჯილობით გამოიცა 400 გვერდიანი წიგნი "საქართველოს სამოთხე", რომელშიც გამოქვეყნებულია 50 ქართველი წმინდანის ცხოვრება და მოღვაწეობა. აღსანიშნავია წიგნში შესული წმინდა ნინოს, წმინდა რაჟდენის, წმინდა წამებული დედოფლების - ქეთევანისა და შუშანიკის, მიქაელ-გობრონისა და სხვა წმინდათა ბრწყინვალე ლითოგრაფიები. წიგნის წინასიტყვაობაში წერს, რომ ღვთისმშობლის მიძინება, ანდრია პირველწოდებულის მიმოსვლა და ქართველ წმინდანთა ცხოვრების ფაქტები (რომლებიც მოთხრობილია "საქართველოს სამოთხე"_ში) მოუძიებია როგორც პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის და საზოგადო ბიბლიოთაკის, ასევე დავით ბატონიშვილის და რუმიანცევის ბიბლიოთეკების ხელნაწერთა ფონდებში. მ. საბინინის თქმით, მრავალი ძვირფასი ხელნაწერი დარჩა რუსეთში მცხოვრებ ბატონიშვილთაგან. დიდი დახმარება გაუწევია სამთავროს დედათა მონასტრის მონაზონ ნინას. ამ კრებულის გამოცემას უარყოფითად შეხვდნენ რუსი და ქართველი სასულიერო პირები. საბინინი გულდაწყეტილი უგზავნის წერილს თავის მეგობარს, ზაქარია ჭიჭინაძეს (ისტორიკოსს), სადაც წერ - "ქართველები ეჭვის თვალით უყურებენ ჩემს უანგარობას, ხოლო რუსები მოღალატედ მთვლიან, თუმცა, არცერთი ერისათის ბოროტი არ მიქნია". 1889-1895 წლებში განაგრძობს შემოქმედებით საქმიანობას და ლაიფციგსა და ბერლინში ბეჭდავს "საქართველოს ეკლესიის დიდების" ცნობილი ხატის ლითოგრაფიებს. მიხეილ საბინინის მოღვაწეობა უდიდეს მნიშვნელობისაა საქართველოს ისტორიაში. ის იღწვოდა ქართული ეკლესიის დაცვისა და გაძლიერებისთვის, იბრძოდა ექსარქოსების უსამართლო მმართველობის წინააღდეგ, შრომობდა ქართული ეკლესია-მონასტერების გაძლირებისთვის და ისიც კი მოახერხა, რომ წმინდა იოანე კროშტანდტელი იოანე ზედაზნელის ცხოვრებით დააინტერესა და მცხეთის, ზედაზნის მამათა მოანსტერს ზარიც კი გამოუგზავნა წმინდა მამამ. მიხეილ საბინინი განსაკუთრებით მეურვებოდა დავით გარეჯის მონასტერს და წმინდა დავით გარეჯელის საფლავს უძვირფასესი მარმარილოს ლუსკუმაც კი გაუკეთა, რომლის გარშემო წარწერაში ევედრებოდა წმინდა მამას მოეხსენიებინა გადასახლებაში მყოფი საბინინი, და მართლაც, ცოტა ხანში გადაასახლეს. მისი თხოვნის მიუხედავად, რომ დავით გარეჯის მონასტერში დაეკრძალათ, მეოცე საუკუნის გარიჯრაჟზე, 10 მაისს, 1900 წელს ფილტვების ანთებით გარდაცვლილი მიხეილ საბინიანი (საბანიშვილი) დაკრძალეს მოსკოვის წმინდა დანიელის მონასტერში. დღეს იქ საფლავის ყოველგვარი კვალი წაშლილია. მაგრამ არ წაშლილა ხატწერის ის საოცარი ნიმუშები, რომელიც ამ უდიდესმა ქართველმა დაგვიტოვა: წმინდა აბიბოს ნეკრესელი წმინდა ანტონ მარტყოფელი წმინდა ბიძინა ჩოლოყაშვილი, წმინდა შალვა და ელიზბარ ქსნის ერისთავები წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელი წინდა დავით და კონსტანტინე მხეიძეები წმინდა დავით გარეჯელი წმინდა ევსტათი მცხეთელი წმინდა გიორგი მთაწმინდელი წმინდა გობრონი (მიქაელი) წმინდა ილარიონ ქართველი წმინდა იოანე ზედაზნელი წმინდა იოანე, გაბრიელ და ექვთიმე მთაწმინდელები წმინდა იოსებ ალავერდელი წმინდა ისე წილკნელი წმინდა კონსტანტინე მთავარი წმინდა მეფენი ლუარსაბ და არჩილი წმინდა ნეოფიტე ურბნელი წმინდა ნინო წმინდა ნინო (ღმრთისმშობლის გამოცხადების სცენა) ბოდბე წმინდა დედოფალი ქეთევანი წმინდა რაჟდენ პირველმოწამე წმინდა შიო მღვიმელი წმინდა შიო მღვიმელი (ღმრთისმშობლის გამოცხადება) წმინდა შუშანიკი …
- დაამატა George to ხატწერა at 8:49pm on ივლისი 22, 2014
- პოსტი: არ განიკითხოთ - და არ განიკითხებით
არ განიკითხოთ - და არ განიკითხებით
* * *
ეგვიპტეში, იმ ადგილის მახლობლად, სადაც ადრე წმიდა მამები მოღვაწეობდნენ, ცხოვრობდა ერთი ძმა, რომელიც ცოდვაში…
- დაამატა შორენა კენჭოშვილი at 8:13pm on იანვარი 12, 2014
Welcome to
Qwelly
ღონისძიებები
ბლოგ პოსტები
დამეხმარეთ გთხოვთ🖤
გამოაქვეყნა nino bubulashvili_მ.
თარიღი: ივნისი 20, 2025.
საათი: 11:26pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
გამარჯობა❤ძალიან გთხოვთ როგორც დედა და როგორც ქალი,ამ მდგომარეობიდან ამოსვლაში დამეხმაროთ♥️️
სულ ვცდილობთ ვიშრომოთ მე და ჩემმა მეუღლემ, არდავნებდეთ, მაგრამ დავიღალე!ვეღარ აუდივართ,ძალიან ბევრ ხარჯს, ბავშვების ჭამა,ცუდათ ყოფნა,თითოეულ ვიზიტზე მასაჟს თანხა უნდა,გამოვიფიტეთ ყველაფრისგან,პატარაც გამიცივდა და წამლებში წავიდა იმ 600ლარის ხელფასის ნაწილი,სოციალური კი დავინიშნეთ მაგრამ ივლისამდე ვერ ვიღებთ,აღარც მაღაროზე გამოიძახეს ჯერ და იმ 60პროცენტსაც აღარ უხდიან😔 ბოლო პერიოდში ხალხი როარა…
Lamine Yamal
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: ივნისი 6, 2025.
საათი: 3:30am
0 კომენტარი
0 მოწონება
In the world of soccer, wherever expertise frequently emerges within the unlikeliest of places, Lamine Yamal stands out for a beacon of prodigious talent and boundless opportunity. The young star has captured the imagination of enthusiasts and pundits alike, with performances that defy his many years. At just 16 a long time aged, Yamal is currently earning waves inside the sport—a testament to his incredible skill and devotion.
Early Lifetime and Background…
How They Operate, And Why They Subject for Employers
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: აპრილი 26, 2025.
საათი: 2:30pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
In the present earth, history checks are getting to be a regular part of the selecting method, tenant screening, and in some cases volunteer variety. From verifying work historical past to examining felony information, qualifications check providers give vital insights into somebody's heritage. In the following paragraphs, we’ll include the kinds of track record checks, how they perform, and why They are really critical for each companies and people.
What exactly…
შემოქმედი მხატვარი
გამოაქვეყნა ლაშა_მ.
თარიღი: აპრილი 22, 2025.
საათი: 11:23pm
0 კომენტარი
3 მოწონება
თვალებს ძლივს ახელდა დასაძინებლად რომ წავედით, მაგრამ მაინც მოვახერხეთ ძილისწინა საუბრები. ამჯერად, თემა ნათესავები და ნათესაური კავშირები იყო და ცოტა ვერ მიხვდა რა სხვაობა შვილიშვილსა და შვილთაშვილს შორის. ის კი გაიგო, რომ პირველი - მესამე თაობას ნიშნავდა, ხოლო მეორე - მეოთხეს, მაგრამ თვითონ ეს სიტყვები - შვილი-შვილი და შვილთა-შვილი რატომ…
Qwelly World
© 2025 George.
•
