ქეთევან პოპიაშვილი

      ეგზისტენციალიზმის (რელიგიურისა თუ ათეისტურის) ამოსავალი და საერთო კონცეფციაა „არსებობა წინ უსწრებს არსს“. ტექნიკური თვალსაზრისით ეს ნიშნავს, რომ წარმოება წინ უსწრებს არსებობას (ხელოსანმა წინასწარ იცის რა დანიშნულებით აკეთებს დანას). ადამიანის შემთხვევაში ეს ნიშნავს, რომ მის ისტორიულ არსებობას წინ უსწრებს არსი - საყოველთაო ცნება - „ადამიანი“. „ადამიანი ჯერ არსებობს, თავის თავს პოულობს, აღმოცენდება სამყაროში და მხოლოდ ამის შემდეგ განსაზღვრავს საკუთარ თავს“. [1]

      ადამიანი არ არის რაიმე განსაზღვრული ნივთი (ხე, წიგნი, ბურთი...), არამედ ის სუბიექტური არსებაა და თვითონ ირჩევს, თუ ვინ ან როგორი იქნება. ამიტომ ის პასუხისმგებელია თავის რაობაზე, არჩევანის შედეგზე. ადამიანს პასუხისმგებლობა აკისრია არა მხოლოდ საკუთარ „მეობაზე“, არამედ ყველა ადამიანზე, საზოგადოებაზე. სუბიექტი, ირჩევს საკუთარ მეობას და გარკვეულ ღირებულებებს, რომლებიც მნიშვნელოვანია სხვებისთვისაც. პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე, ქმედებებზე და მთელ კაცობრიობაზე, სარტრის აზრით, იწვევს შიშს - გავაკეთეთ კი სწორი არჩევანი, ვიქცევით კი სწორად?

      ღმერთის უარყოფა ნიშნავს, რომ ადამიანი სამყაროში მარტოა. აღარ არსებობს დადგენილი ღირებულებები, ზნეობრივი ნორმები. ვეღარავის დაბრალდება სწორი და არასწორი ქმედებები, ვეღარავინ იმართლებს თავს, რომ ის ასეთი გაჩნდა! აღარავინ განსაზღვრავს ქცევას - ადამიანი „გადაგდებულია“ უსასრულო სამყაროში, ის „დაწყევლილია, იყოს თავისუფალი“. ადამიანი დაბადებიდან გარდაცვალებამდე მარტო თვითონ აგებს პასუხს საკუთარ არსებობასა და საქციელზე, ვერავის გადააბრალებს შეცდომასა და მარცხს, სრულად მიითვლის წარმატების სიხარულს. არჩევანი, სწორია ის თუ მცდარი, მისი გაკეთებულია და შედეგებზეც თვითონ უნდა აგოს პასუხი. ქმედების შეფასება მხოლოდ მისი შესრულების შემდეგაა შესაძლებელი როცა შედეგები უკვე სახეზეა.

      ინდივიდს ქმედება განსაზღვრავს, ის გმირი იმიტომ კი არაა, რომ ბუნებითაა ასეთი ან ასეთი გაჩნდა, არამედ მისი არჩევანია, იყოს გმირი და არა ლაჩარი, რაც თავის მხრივ, ასევე ადამიანის არჩევანია და არა ბუნებით ან რაღაც ზებუნებრივი ძალის მიერ დადგენილი ჩვევა, მშიშარას აქვს არჩევანის თავისუფლება, რომ აღარ იყოს მშიშარა და მამაციც პირადი გადაწყვეტილებით შეიძლება აღარ იყოს მამაცი.

      ეგზისტენციალიზმი ვერ იქნება კვიეტიზმის ფილოსოფია, რადგან ის ამბობს, რომ ადამიანს მისი ქმედებები განსაზღვრავს. ის არც პესიმისტურია - ადამიანი თავად ქმნის თავის ბედისწერას და ყოველთვის აქვს მისი შეცვლის არჩევანის თავისუფლება. ეგზისტენციალიზმისთვის ამოსავალი ადამიანის სუბიექტური საწყისია, მაგრამ ის ამბობს, რომ „ადამიანი, რომელიც პირდაპირ წვდება საკუთარ თავს კოგიტოს მეშვეობით, ამავდროულად სხვებსაც აღმოაჩენს, თანაც მათ აღმოაჩენს, როგორც საკუთარი არსებობის პირობას... სხვა აუცილებელია, როგორც ჩემი არსებობისათვის, ისე ჩემი თავის საცნობლადაც“. [2]

      სარტრის მიხედვით, ადამიანი საყოველთაო არსებაა, მაგრამ ის არ არის მყარი მოცემულობა - „ის მუდმივად ყალიბდება“ სუბიექტი აყალიბებს საკუთარ თავს იმი, რომ ცდილობს გაუგოს სხვა ადამიანებს, რომლების თვითონაც ჩამოყალიბების პროცესში არიან. სუბიექტურობა არ ნიშნავს იმას, რომ ყველასთვის ყველაფერი ნებადართულია და ნებისმიერი რამის არჩევაა შესაძლებელი, ეს არასწორია.

      გარდაუვალი მხოლოდ არჩევანის გაკეთებაა, რადგან არჩევანის არ გაკეთებაც არჩევანია, რომელსაც სუბიექტური ნდობა ან ახირება არ განსაზღვრავს.[3]

      ჩემი აზრით, თუ ადამიანი მხოლოდ საკუთარ არსსა და ქმედებას განსაზღვრავს და ვერანაირად ვერ იქნება პასუხისმგებელი სხვათა არსსა და ქმედებაზე, ეს სულაც არ იძლევა იმის საბაბს, რომ უმოქმედობა აირჩიოს. ადამიანმა მისთვის მინიჭებული თავისუფლება, წყევლაა ის თუ საჩუქარი, მაქსიმალურად სწორად უნდა გამოიყენოს ისე, რომ სხვების თავისუფლება არ შეზღუდოს. ჩვენი ქმედებები, რომელიც მხოლოდ ჩვენი არჩევანია და რომელთა შედეგებზეც ჩვენვე ვართ პასუხისმგებელი, არ უნდა აზიანებდეს საზოგადოებას, სამყაროს, საკუთარ თუ სხვათა მომავალს.

      მე ვფიქრობ, არ არსებობს აბსოლუტური ღირებულებები. აბსოლუტური მხოლოდ ადამიანია, როგორც თავისუფალი, მოაზროვნე, მუდმივად ცვლილებების მაძიებელი არსებაა.

[1] სარტრი, ჟან-პოლ. ეგზისტენციალიზმი ჰუმანიზმია. 318.

[2] სარტრი, ჟან-პოლ. ეგზისტენციალიზმი ჰუმანიზმია. 329-330.

[3] სარტრი, ჟან-პოლ, ეგზისტენციალიზმი ჰუმანიზმია, შესავალი თანამედროვე აზროვნებაში, მეექვსე გადამუშავებული გამოცემა, წიგნი 2, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2018 წელი.

ნახვა: 1812

ტეგები: აზროვნება, ეგზისტენციალიზმი, თანამედროვე, სარტრი, ჰუმანიზმი

George: დეკემბერი 19, 2018||7:43pm

ღრმად რომ ჩავუფიქრდეთ : გაამართლა რო სარტრმა ეგზისტენციალური ფილოსოფია ?

კომენტარი

თქვენ უნდა გახდეთ Qwelly_ს წევრი რომ შეძლოთ კომენტარის გაკეთება!

Qwelly_ზე რეგისტრაცია

ღონისძიებები

ბლოგ პოსტები

The Pros and Cons of the Keto Diet,.

გამოაქვეყნა Bonnie Simonetti_მ.
თარიღი: აგვისტო 4, 2025.
საათი: 2:28am 0 კომენტარი

No doubt you’ve already heard about the ketogenic diet, also known as keto. Whole Pinterest boards and Instagram accounts are dedicated to the trend, and it has some pretty famous followers, including Halle Berry and Kourtney Kardashian. Before you give it a go, you’ll want to know what it involves, how it works and, most importantly, Supraketo.org what nutritionists and…

გაგრძელება

Keto Bread Recipes - my Keto Kitchen

გამოაქვეყნა Bonnie Simonetti_მ.
თარიღი: აგვისტო 3, 2025.
საათი: 1:30pm 0 კომენტარი

When autocomplete results are available use up and down arrows to review and enter to select. Touch device users, explore by touch or with swipe gestures. Easy Keto bread recipes including rolls, buns, scrolls, loaves, flatbread, tortillas, wraps and pretzels. All recipes are gluten-free, grain-free and low carb! This Keto Brazilian Cheese Bread (pão de queijo) recipe is the perfect side for your homemade churrasco for dinner, or even enjoyed as a delicious low-carb snack! This gluten free,…

გაგრძელება

Keto Cocktails and Keto Mocktails

გამოაქვეყნა Lan Marie_მ.
თარიღი: აგვისტო 3, 2025.
საათი: 1:00pm 0 კომენტარი

Looking for some of the best keto cocktails on the web? This page will be updated frequently with sugar free, keto cocktails you can make at home and stay in ketosis. There are several keto friendly, zero sugar alcohols like vodka, gin, rum and whiskey. It’s what you mix with the alcohol that tends to be a problem for keto. Fortunately, keto cocktails are simple to make by making a few simple substitutions like keto simple syrup and other sugar free options that allow you to still enjoy a…

გაგრძელება

ო'ჰენრი ხელოვნური ინტელექტში

გამოაქვეყნა ლაშა_მ.
თარიღი: აგვისტო 2, 2025.
საათი: 3:59pm 0 კომენტარი

      სალამი სევერუს (ასე დავარქვი ჩემს ChatGPT-ს) ძილის წინ საკითხავი, ძალიან პატარა ნოველა, ო'ჰენრის სტილში, შეგიძლია დამიწერო? ჩემთვის მინდა.

„ძველი საათის ოსტატი“

(პატარა ნოველა ძილის წინ, ო’ჰენრის სტილში)

      ძველი თბილისური ქუჩის ბოლოს, იქ, სადაც საფეხმავლო ბილიკი ხის…

გაგრძელება

Qwelly World

free counters