ქეთევან პოპიაშვილი

      ჯონ სტუარტ მილი ინგლისელი ეკონომისტი, ფილოსოფოსი და პუბლიცისტი 1806 წელს დაიბადა ლონდონში. ის გაიზარდა მამის, ჯეიმს მილის გვერდით და მიიღო საფუძვლიანი განათლება: 3 წლის ასაკიდან სწავლობდა ლათინურ და ბერძნულ ენებს, 12 წლისამ დაწერა წიგნი. ამის შემდგომ პერიოდში მას ჰქონდა გარკვეული ფსიქიკური პრობლემები რომელთა დაძლევაც მოახერხა 20 წლის ასაკში და ამის შემდეგ ნაყოფიერად მოღვაწეობდა შემოქმედებითად და საზოგადოებრივადაც: ის მუშაობდა ოსტ-ინდოეთის კომპანიაში და იყო პარლამენტის დელეგატი.

      სტუარტ მილი როგორც მოაზროვნე ყველა მისთვის საინტერესო კვევის სფეროში ეძებდა სიზუსტეს და ცდილობდა გაეთვალისწინებინა შორეული შედეგები. მას აინტერესებდა პოლიტიკის, ეკონომიკის, ფილოსოფიის საკითხები, აგრეთვე იბრძოდა გენდერული თანასწორობისათვის. მის ნაშრომთაგან ყველაზე მნიშვნელოვნად მიიჩნევენ ნარკვევს „ თავისუფლების შესახებ“ (1957), რომელიც დღესაც მთელი განვითარებული სამყაროს ყურადღების საგანია.

      მილის ამ ნარკვევის მთავარი თემაა, საზოგადოებრივი თავისუფლება; „ იმ ძალაუფლების ბუნება და საზღვრები რომელიც შეიძლება საზოგადოებამ კანონიერად განახორციელოს ინდივიდზე“.[1]

      ხელისუფლების და თავისუფლების დაპირისპირებას ხანგრძლივი და ცნობილი, მრავალჯერ განხილული და შესწავლილი ისტორია აქვს. შორეულ წარსულში ეს იყო ბრძოლა ხალხსა და ტირან მმართველთა, დიქტატორთა შორის. ამ დაპირისპირების შედეგი იყო დესპოტიზმის ნგრევა დაუმორჩილებლობის, საყოველთაო ამბოხების გზით. შემდეგში კონსტიტუციური შეზღუდვებით ხერხდებოდა მმართველის თუ მმართველობაში მყოფი ადამიანთა გარკვეული ჯგუფის ქმედებათა კონტროლი.

      დღესდღეობით, როცა განვითარებული ქვეყნების უმრავლესობაში დემოკრატიაა (ხალხის მიერ არჩეული ხელისუფლება, ანუ ხალხის მმართველობა თავის თავზე), ხალხს აღარ უნდა სჭირდებოდეს დაცვა საკუთარი ნებისაგან, თუმცა “ხალხი“, რომელიც ძალაუფლებას ახორციელებს, ყოველთვის იგივე ხალხი არ არის, ვისზეც ეს ხორციელდება. ხოლო „თვითმმართველობა, არ არის თითოეულის მართვა თვითონ მის მიერ, არამედ- თითოეულის მართვა ყველა დანარჩენის მიერ“.[2]

      პრაქტიკამ აჩვენა, რომ ხალხის ნება ნიშნავს მათი უმრავლესობის ან ყველაზე აქტიური ნაწილის ნებას, რომელთაც შეუძლიათ ძალაუფლების ბოროტად გამოყენება დანარჩენ საზოგადოებაზე, ანუ დემოკრატია თავისი არსით არის „უმრავლესობის ტირანია“ ცალკეულ ინდივიდებზე და მისგან დაცვა ისევეა საჭირო, როგორც დესპოტიზმისა და დიქტატურისაგან. დემოკრატია ახორციელებს სოციალურ ტირანიას- ის იჭრება ინდივიდთა პირად ცხოვრებაში, ზღუდავს მათ ინდივიდუალობას. თანამედროვე ცხოვრებაში არ არის საკმარისი ხელისუფლებისგან დაცვა, გაბატონებული შეხედულებებისაგან დაცვაც საჭიროა.

      ინდივიდუალური დამოუკიდებლობასა და სოციალურ კონტროლს შორის წონასწორობა დღესაც ისევე აქტუალურია, როგორიც იყო მილის დროს, რომელიც თვლიდა, რომ „საზოგადოებრივი აზრის უღელი ალბათ უფრო მძიმეა, კანონის უფრო მსუბუქი“.[3]

      მილი თვლიდა, რომ საზოგადოების ინდივიდუალური თუ კოლექტიური ჩარევა მისი ნებისმიერი წევრის ქმედებაში გამართლებულია მხოლოდ თავდაცვის მიზნით, მხოლოდ მაშინ უნდა აღიკვეთოს ინდივიდის ქმედება სამართლებრივად ან მორალური იძულებით, თუ ეს ქმედება ვნებას აყენებს სხვებს ან სხვას. ადამიანის სრულიად თავისუფალი უნდა იყოს იმ ქცევაში,. რომელიც მხოლოდ მას ეხება. ის თავისი სხეულისა და გონების ერთადერთი ძალაუფალი და განმკარგავია.

      მილის განმართებით მისი მოძღვრება ეხება მხოლოდ ზრდასრულ ადამიანებს, ბავშვებსა და მოზარდებს კი სჭირდებათ დაცვა არა მხოლოდ სხვათა, არამედ საკუთარი ქმედებებისაგანაც, თუ ისინი ზიანს აყენებენ საკუთარ თავს და გარშემომყოფებს.

      ვთვლი, რომ მილის ფრაზა „ერთადერთი თავისუფლება, ამ სახელს მართლა რომ იმსახურებს, არის თავისუფლება, საკუთარი კეთილდღეობა ჩვენი საკუთარი გზებით ვეძიოთ იქამდე, ვიდრე არ ვეცდებით, სხვებს არ წავართვათ თავიანთი კეთილდღეობა ან ხელი შევუშალოთ მისი მოპოვების ცდაში“,[4] უნდა მიეწოდებოდეს მოზარდებს სასწავლო დაწესებულებებში თუ გვინდა რომ მომავალმა თაობებმა მაინც იფიქრონ სწორად და იცხოვრონ ისე, როგორც თვითონ მიაჩნიათ სწორად, და არა ისე, როგორც სხვებს მიაჩნიათ უკეთესად.

      მილი ამბობს, რომ „საზარელი ბოროტებაა არა ჭეშმარიტების სხვადასხვა ნაწილებს შორის მწვავე შეჯახება, არამედ მისი ერთი ნახევრის ჩუმი დათრგუნვა“.[5] ყოველ ადამიანს აქვს საკუთარი აზრი და შეხედულება, ანუ საკუთარი სიმართლე. თუ ის არ ისმენს სხვის აზრს, არ ეცნობა მას საფუძვლიანად, არ შედის მასთან პოლემიკაში და არ წარადგენს საკუთარი სიმართლის დამამტკიცებელ არგუმენტებს და ყურადღებით არ ისმენს ოპონენტთა არგუმენტებსაც ის ვერანაირად ვერ მივა ჭეშმარიტებამდე. მხოლოდ დისკუსიამ შეიძლება დაამტკიცოს მცდარობა თუ უტყუარობა საკითხისა, რომელზეც მიმდინარეობს კამათი. არც ერთ საზოგადოებას არ აქვს უფლება აკრძალოს და ჩაახშოს ერთი ინდივიდის აზრი, მიუხედავად იმისა რომ ის აბსოლუტურ უმცირესობაშია, რადგან დრომ შეიძლება დაადასტუროს რომ ის ერთი იყო მართალი. როცა ჯორდანო ბრუნომ თქვა რომ დედამიწა მრგვალია და ბრუნავს, ის კოცონზე დაწვეს, მაგრამ ამ ფაქტმა ვერ შეცვალა სიმართლის არსი.

      პროლეტარიატის, დიქტატურასა და სოციალიზმს აღიარებდა უმრავლესობა და ეს არის უმრავლესობის ტირანიის კლასიკური მაგალითი. ამ პერიოდში გაბატონებული უმრავლესობა აწესებდა რა იყო სწორი და არასწორი, რა უნდა ეკეთებინა ადამიანს, რა წაეკითხა და მოესმინა. უმრავლესობა იმაშიც კი ერეოდა რაზე უნდა ეფიქრათ ადამიანებს, რაზე ეოცნებათ,. 80-იან წლებში ახალგაზრდების ჯგუფი მხოლოდ იმიტომ დასაჯეს სასტიკად, რომ მათ გაუჩნდათ სურვილი წასულიყვნენ იმ სამყაროში, რომელიც ასე შორეული, უცხო, განსხვავებული და საოცნებოდ თავისუფალი იყო. მათ დანაშაულად ჩაეთვალათ ის რომ ეცვათ ჯინსები, ჰქონდათ გრძელი თმა, უსმენდნენ ჯაზს. ეს ჩვენი უახლოესი წარსულია და ბევრს წარმოუდგენლად მიგვაჩნია რომ ეს ნამდვილად მოხდა.[6]


[1] მილი, ჯონ სტიუარტ, თავისუფლების შესახებ, 7.

[2] მილი, ჯონ სტიუარტ, თავისუფლების შესახებ, 10.

[3] მილი, ჯონ სტიუარტ, თავისუფლების შესახებ, 16.

[4] მილი, ჯონ სტიუარტ, თავისუფლების შესახებ, 21.

[5] მილი, ჯონ სტიუარტ, თავისუფლების შესახებ, 67.

[6] მილი, ჯონ სტიუარტ, თავისუფლების შესახებ, შესავალი თანამედროვე აზროვნებაში. მეექვსე გადამუშავებული გამოცემა, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2017 წელი.

ნახვა: 2318

ტეგები: აზროვნება, თავისუფლება, თანამედროვე, მილი, შთა

კომენტარი

თქვენ უნდა გახდეთ Qwelly_ს წევრი რომ შეძლოთ კომენტარის გაკეთება!

Qwelly_ზე რეგისტრაცია

ღონისძიებები

ბლოგ პოსტები

The Pros and Cons of the Keto Diet,.

გამოაქვეყნა Bonnie Simonetti_მ.
თარიღი: აგვისტო 4, 2025.
საათი: 2:28am 0 კომენტარი

No doubt you’ve already heard about the ketogenic diet, also known as keto. Whole Pinterest boards and Instagram accounts are dedicated to the trend, and it has some pretty famous followers, including Halle Berry and Kourtney Kardashian. Before you give it a go, you’ll want to know what it involves, how it works and, most importantly, Supraketo.org what nutritionists and…

გაგრძელება

Keto Bread Recipes - my Keto Kitchen

გამოაქვეყნა Bonnie Simonetti_მ.
თარიღი: აგვისტო 3, 2025.
საათი: 1:30pm 0 კომენტარი

When autocomplete results are available use up and down arrows to review and enter to select. Touch device users, explore by touch or with swipe gestures. Easy Keto bread recipes including rolls, buns, scrolls, loaves, flatbread, tortillas, wraps and pretzels. All recipes are gluten-free, grain-free and low carb! This Keto Brazilian Cheese Bread (pão de queijo) recipe is the perfect side for your homemade churrasco for dinner, or even enjoyed as a delicious low-carb snack! This gluten free,…

გაგრძელება

Keto Cocktails and Keto Mocktails

გამოაქვეყნა Lan Marie_მ.
თარიღი: აგვისტო 3, 2025.
საათი: 1:00pm 0 კომენტარი

Looking for some of the best keto cocktails on the web? This page will be updated frequently with sugar free, keto cocktails you can make at home and stay in ketosis. There are several keto friendly, zero sugar alcohols like vodka, gin, rum and whiskey. It’s what you mix with the alcohol that tends to be a problem for keto. Fortunately, keto cocktails are simple to make by making a few simple substitutions like keto simple syrup and other sugar free options that allow you to still enjoy a…

გაგრძელება

ო'ჰენრი ხელოვნური ინტელექტში

გამოაქვეყნა ლაშა_მ.
თარიღი: აგვისტო 2, 2025.
საათი: 3:59pm 0 კომენტარი

      სალამი სევერუს (ასე დავარქვი ჩემს ChatGPT-ს) ძილის წინ საკითხავი, ძალიან პატარა ნოველა, ო'ჰენრის სტილში, შეგიძლია დამიწერო? ჩემთვის მინდა.

„ძველი საათის ოსტატი“

(პატარა ნოველა ძილის წინ, ო’ჰენრის სტილში)

      ძველი თბილისური ქუჩის ბოლოს, იქ, სადაც საფეხმავლო ბილიკი ხის…

გაგრძელება

Qwelly World

free counters